“Demir bağlayom, kalıp çakıyom, her işi yaparım..” Bir firmanın reklamında şalvarlı bir kadınımızın sözleri... İşsiz bir gence “Ne iş yapıyorsun?” sorusuna “Ne iş olsa yaparız abi” cevabını veriyor... Oysa her işi yaparım diyen hiçbir işi yapamaz... İyi hoş da bunu bilmemek onların suçu değil. İşin doğrusu genç insanlarımıza meslek edinmeyi özendirecek, öğretecek sistemi yaygınlaştırmak...

TÜİK verilerine göre Nisan 2008 döneminde genç nüfusta işsizlik oranı yüzde 17,4.

Yapılan bir ankete göre de işsizlerin profili şöyle; işsizlerin yüzde 59,1’i lise altı eğitimli.

Yüzde 26,7’si bir yıl ve daha uzun süredir iş arıyor. İşsizler sıklıkla (yüzde 30,8) “eş-dost” vasıtasıyla iş arıyor. Yüzde 86,3’ü (1 milyon 979 bin kişi) daha önce bir işte çalışmış.

Daha önce bir işte çalışmış olan işsizlerin yüzde 50,3’ü hizmetler, yüzde 22,8’i sanayi, yüzde 18,2’si inşaat, yüzde 8,7’si ise tarım sektöründe görev almış.

Sanayide, ara mal üretimlerinin azalma nedenlerinden biri de nitelikli ara eleman bulamama olarak gösteriliyor.

Her işi yaparım diyen niteliksiz işçilerin, gerek sigortasız, gerekse düşük ücretle istihdamı, merdiven altı üretim de ya da taşeron iş gören tüm sektörlerdeki firmaların işine geliyor. Keza bunların büyükçe bir bölümü kayıt dışı olarak çalışıyor. Örneğin, Tuzla’daki tersanelerde iş yapan taşeron firmalar.

Denizcilik Müsteşarlığı verilerine göre, “Tuzla’daki 44 tersane, Türkiye’deki tersanelerin yüzde 52’sini, bu alandaki istihdamın yüzde 70’ini, ihracatın da yüzde 80’ini karşılıyor”.

Resmi açıklamalarda, Tuzla’daki tersanelerde çalışanlar 30 bin civarında görünmesine karşın, taşeron firmalarda çalışanlarla bu rakamlar birkaç katına ulaşıyor. Bu rakamlara gemi inşa yan sanayini de kattığımızda çalışanların sayısı 150 binleri buluyor.

Çalışanların çoğunluğunu, meslekleri olmayan, hayatlarında deniz dahi görmemiş, Urfalı, Diyarbakırlı, Bingöllü, İç Anadolu’nun çeşitli illerinden gelmiş genç insanlar oluşturuyor. Tabii Karadeniz’den de, çok sayıda işçi de var.Taşeronlarda çalışanların tamamına yakını da sendikasız... Taşeronlar, ucuz emek nedeniyle ne iş olursa yaparım abi diyenleri tercih ediyorlar...

255 gemi siparişiyle dünya dördüncüsü konumuna gelen Türkiye’de tersanecilik sektörü büyüdükçe genellikle ölümle sonuçlanan iş kazalarının da artması dikkati çekiyor...

İş yaşamımın 20 yılını geçirdiğim gemi inşa sanayinde, sektörün gelişmesini görmek sevindirici olmakla birlikte, tersanelerin denetimsizliğini, taşeron firmaların mesleksiz insanları çalıştırarak para kazanma hırsının ölümlü kazalara neden olduğunu bilmekte gerçekten üzücü... Önceki gün “TBMM Gemi İnşa Sanayindeki Sorunları Araştırma Komisyonu” Başkanı, AKP İstanbul milletvekili Mehmet Domaç’la konuşma olanağını buldum... Domaç, kapsamlı bir rapor hazırladıklarını “Başta iş güvenliği ve işçi sağlığı ve eğitim, tersanelerin ve taşeron firmaların her yönüyle sistemli bir biçimde denetlenmesi gibi” birçok konuda önerileri olacaklarını söyledi. Domaç kişisel olarak da, “Anadolu teknik ve Meslek lisesi gemi inşa bölümü sayısının ve yeni meslek yüksekokullarının açılmasını ve mevcut çalışanların mutlaka eğitimden geçirilmesi, sendikalaşmanın önündeki engellerin aşılmasının, gerek meslek liselerinde gerekse meslek yüksekokulları ve mühendislik eğitiminde işçi güvenliği ve işçi sağlığı derslerinin konulması”nın, gerekliliği üzerinde durduğunu söyledi.

Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nden (TOBB) görüş alarak firmaları, okul-sanayi işbirliğine ve meslek okulu mezunu istihdam etmeye özendirecek, mesleki ve teknik eğitimin imajını da artırmayı planlayan yasal düzenleme hazırlıyor.

Düzenlemeye göre “mesleki öğretimde sözleşmeli idareci ve öğretmen uygulamasına pilot okullarda başlatılacak, ayrıca mesleki eğitim kurumlarında performans değerlendirme sistemine geçilecek, öğretim programlarının süreleri de yeniden gözden geçirilecek. Sektörel ve bölgesel ihtiyaç analizi yapılarak çıraklık konusunda da arz-talep bilgi sistemi kurulacak.”