Eğilmez’den dolar/TL değerlendirmesi: ‘Zembereği boşaldı, normal düzeyine geldi’

Ekonomist Dr. Mahfi Eğilmez, kendi bloğunda yazdığı yazısında Türk Lirası’nın neredeyse her gün tarihi bir rekorla değer kaybetmesini değerlendirdi. Lira gün içerisinde dolara karşı yüzde 7’nin üzerinde değer kaybetti ve 23 liranın üzerinde işlem görüyor. 

Eğilmez ‘Ne Oldu da Dolar Kuru Uçtu?’ başlıklı yazısında, Merkez Bankası’nın faiz indirme politikasını ve bununla bağlantılı olarak kur seviyesinin yükselme eğiliminde olmasını analiz etti. 

“SÜRDÜRÜLEBİLİR OLMADIĞINI DEFALARCA ANLATTIK”

Ünlü ekonomist Eğilmez’in yazısının ilgili kısmı şu şekilde: 

“2021 yılının Eylül ayına girildiğinde enflasyon da TCMB faizi de yüzde 19 idi ve enflasyonda yükselme eğilimleri vardı. Doğru para politikası faizi 1 veya 2 puan artırarak bu yukarı gidişi durdurmaya yönelecek politikaydı. Daha az doğrusu faize hiç dokunmamak şeklinde bir uygulamaydı. TCMB tam tersini yaptı ve faizi düşürmeye başladı. Bu yanlışa iki yıla yakın bir süre devam etti ve faizi yüzde 8,5’e kadar indirdi. Bu yanlış yaklaşımın sonucu olarak enflasyon yüzde 70’lere yükseldi. Hükümet, zaman içinde, bu yanlıştan dönmek yerine peş peşe yeni yanlışlar yaptı: Fiyatlara müdahale etmeye ve enflasyonu o yolla denetlenmeye çalıştı. Piyasa ekonomisi içinde kalarak bunu yapmanın imkânsız olduğunu göremedi. 

İki yüz yıl öncesinin trampa ekonomisi mantığıyla ekonomi politikası uygulamaya çalıştı. Başlangıçta olumlu sonuç alınır gibi oldu. Hep böyle olur zaten. Enflasyon, önceleri baz etkisiyle sonra da fiyatlara, piyasaya ve kurlara yapılan baskılarla inişe geçti. Bunun sürdürülebilir olmadığını da defalarca anlatmaya çalıştık. Yanlıştan dönmek yerine başka yanlışlar art arda geldi. Kuru tutmak için kur korumalı mevduat adı altında aslında döviz olan ama TL gibi görünen yüksek faizli bir mevduat uygulaması devreye sokuldu. Milyarlarca dolarlık bir maliyete ulaştı. Nasıl çözüleceği bilinmiyor ve sorun ertelenerek zamana terk ediliyor. Bir yandan da bankalara baskı yapılmaya döviz alım satımı denetlenmeye başlandı. Bir süre de böyle idare edildi.

“İKİ YILDIR SEÇİME ENDEKSLİ YÜRÜTÜLÜYOR”

Benim yanlış diye yorumladığım bu ekonomi politikası bazı başka yorumculara göre bilerek istenerek seçim kazanmaya yönelik uygulanan bir politikaydı. Bu yorumu yapanların haklı olduğunu düşünüyorum. Ekonomi politikası yaklaşık iki yıldır tümüyle seçime endeksli olarak yürütüldü ve ekonominin ağır yara almasına aldırış edilmedi.

Enkaz Başlıklı 5 Mayıs tarihli yazımda şöyle yazmıştım: “Siyasal iktidar, çeşitli hamlelerle bu feci enkazı seçime kadar gizlemeyi başardı. Pek çok kişi durumun iyi olduğunu sanıyor. Eğer iktidar el değiştirirse yeni gelenler bu feci tabloyu devralacak. Ve eğer bu durumu halka anlatmayı başaramazlarsa enkazı onların yarattığı sanılacak. Eğer iktidar değişmezse, tarihimizde ilk kez bir siyasal iktidar kendi kendisine büyük bir enkaz devretmiş olacak.”

“ZEMBEREK BOŞALDI, DOLAR KURU NORMAL DÜZEYİNE GELDİ”

Aslında bugün gelinen aşamada, zembereğin boşalmasıyla birlikte, dolar kuru, normal düzeyine geldi. Buradaki kritik mesele bugün gelinen aşamanın gelinmesi gereken aşama olup olmadığı meselesi. Eğer ekonomi politikası ne pahasına olursa olsun seçim kazanmak amacıyla bu şekilde popülist yaklaşımlarla yürütülmeseydi ne enflasyon ne de kur böyle bir oynaklık içinde olmayacaktı. Bu yanlış ama popülist olduğu için oy getirici siyasetle seçim kazanıldı ama tarihte belki de ilk kez bir iktidar kendi kendine enkaz devretmiş oldu.

Yeni kitabım Fon'un kapak yazısında bir Çin Atasözü var: "Kara gömülen ceset yazın ortaya çıkar.” Yaz geldi.”