107 milyar dolarlık skandal

New York Times'ın mercek altına aldığı kayıtlar, Washington’ın İran’a karşı yapılan yaptırım çabalarına rağmen, federal hükümetin ABD şirketlerine İran’da iş yaptıkları dönemde sözleşme ödemeleri, hibeler ve diğer imtiyazlar çerçevesinde 107 milyarı doları aşan destek sağladığını ortaya koydu.

Bu destek kapsamında, ABD’nin yaptırım uygulamalarına karşı gelerek İran’ın yüksek miktardaki petrol ve doğalgaz rezervlerini geliştirmesine yardım eden şirketlere yapılan 15 milyar doları bulan ödemeler de yer alıyor.

New York Times’ın federal kayıtlar üzerinde yaptığı analize göre, şirket raporları ve diğer belgelerden elde edilen bilgiler Obama ve Bush yönetimlerinin İran’la iş yapmak konusunda küresel şirketlere karmaşık mesajlar gönderdiğini ortaya koydu. Buna göre, ticari çıkarları ABD’nin güvenlik amaçlarıyla çatışan şirketler ödüllendirildi.

Yönetim tarafından yapılan ödemelerinin üçte ikisinden fazlası İran’ın enerji sektöründe faaliyet gösteren şirketlere gitti.

İran enerji sektörü, bugün Obama yönetiminin nükleer ve füze sistemi programları yüzünden yaptırımlarının hedefine yerleştirdiği İran hükümeti ve İran Devrim Muhafızları için önemli bir kaynak oluşturuyor.

ABD hükümeti 1990’lardan itibaren geniş çaplı amborga kapsamında şirketlerin İran’da iş yapmalarının önüne geçebiliyor. Ancak New York Times’ın analizinde elde ettiği bilgiler birçok ABD yönetiminin diplomatik, politik ve uygulamada ABD şirketleri ve dış ülkelerdeki bürolarını ambargo kapsamına almakta zorlandıklarını ortaya çıkardı.

Rakamlar bu durumu gözler önüne serdi. New York Times’ın ABD yönetimi ve İran ile iş yaptığını belirlediği 74 şirketten, 49 tanesi faaliyetlerini sona erdirmeye yönelik hiçbir eğilim göstermeksizin bu ülkedeki anlaşmalarını devam ettiriyor.

Obama yönetimi söz konusu rapora yönelik değerlendirmesinde, yapılan desteklerin müttefik hükümetlere başarılı bir baskı unsuru olarak kullanıldığını ve başta enerji sektörü olmak üzere İran’a yatırımdan vazgeçirdiğini belirtti.