34. İstanbul Film Festivali'nde kapanış töreni iptal edildi

İstanbul Film Festivali, 13 Nisan Pazartesi günü bir basın toplantısı düzenleyerek festivalle ilgili gelişmeleri aktardı. Martı Istanbul Hotel’de gerçekleştirilen toplantıya İstanbul Film Festivali Direktörü Azize Tan’ın yanı sıra festivalin jüri üyeleri de katıldı. Festivalde filmi olan yerli ve yabancı sinemacılar da toplantıya katılan konuklar arasındaydı.

Toplantıda, 12 Nisan günü gerçekleşen gösterim iptali ve festivalin Ulusal Yarışma, Ulusal Belgesel Yarışması, Uluslararası Yarışma, İnsan Hakları Yarışması, Yarışma Dışı ve Yeni Türkiye Sineması bölümlerinde gösterilen filmlerin büyük çoğunluğu filmlerini göstermeme kararı aldı. 34. İstanbul Film Festivali’nde gerçekleştirilmesi planlanan Altın Lale Uluslararası Yarışması’nda yer alan film gösterimlerinin devam edeceği ancak Ulusal ve Uluslararası Altın Lale ve Ulusal Belgesel Yarışmaları ile festivalin kapanış töreninin iptal edildiği açıklandı.

Toplantıda, festivallerde gösterilecek Türkiye’de üretilmiş yapımların kayıt tescil belgesi almış olmasını zorunlu tutan “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in değişmesi ve yerli ve yabancı filmler arasında gözetilen farklı uygulamanın kaldırılmasının sağlanması için tüm sektöre, festivallere, meslek birliklerine dayanışma içinde olma çağrısı yapıldı. İstanbul Film Festivali, festivalde filmlerini göstermeme kararı alan film ekiplerini de gösterim saatlerinde sinema salonlarına gelerek, kendilerine ait olan bu süreyi bir tartışma alanına çevirmeye davet etti.

Toplantıda konuşan İstanbul Film Festivali Direktörü Azize Tan, bugüne dek fiilen uygulanmamakta olsa da bu yönetmeliğin uzun yıllardır festivaller ve sinemacılar için aslında büyük bir sıkıntı yarattığını, yönetmeliğin değişmesi için festivalin daha önce de görüşmelerde bulunduğunu söyledi. Tan konuşmasında “Bu durumun bahsi geçen yönetmeliğin değiştirilmesi için sinema camiasını bir araya getiren bir fırsata dönüşmesini umuyorum. Sektördeki sıkıntıların aşılması için, yeni sinema yasasının çıkartılmasının ve filmlerin festival ve kültürel kapsamlı etkinliklerde rahatça gösterilmesinin yolunun açılması gerektiğini düşünüyorum,” dedi.

TÜRKİYE'DE ÜRETİLEN FİLMLER KAYIT TESCİL BELGESİ OLMADAN FESTİVALLERDE GÖSTERİLEMİYOR

TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nden 11 Nisan Cumartesi günü İKSV’ye bir yazı gönderildi. Bu yazıyla 2004 yılından beri yürürlükte olan “Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”in 15. maddesi uyarınca festivallerde gösterilecek Türkiye’de üretilen filmlerin kayıt tescil belgesi almış olması zorunluluğu hatırlatıldı.

HUKUKİ YAPTIRIMI VAR

İstanbul Film Festivali yönetmeliği uyarınca festivale başvuran filmlerden bu belge talep edilmiyor.  Ancak, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nden yapılan bu hatırlatmayla Türkiye’de üretilen ve kayıt tescil belgesi olmayan filmlerin gösterilmesi halinde hukuki yaptırım uygulanacağı tekrar belirtildi.

İKSV, bu doğrultuda 12 Nisan Pazar günü bu belgeye sahip olmayan filmlerin İstanbul Film Festivali kapsamında gösterilemeyeceğini açıkladı ve aynı gün saat 16.00’da gösterilmesi planlanan Çayan Demirel ve Ertuğrul Mavioğlu’nun Kuzey / Bakur adlı filminin gösterimi gerçekleştirilemedi.

Bu gelişmeler doğrultusunda festival programında yer alan 22 filmin yönetmen ve yapımcıları, “Festivallerde gösterilecek yabancı filmlerden istenmeyen bu belgelerin yerli yapımlar için bir zorunluluk haline getirilmesini kabul etmiyoruz. Bunu bir baskı ve sansür olarak nitelendiriyoruz.” açıklamasıyla filmlerini İstanbul Film Festivali’nde göstermeme kararı aldı.

UYGULAMAYA KARŞI OLANLAR BİLDİRİ YAYINLADI

Tüm bu olup bitenler karşısında bir açıklama yaparak olayın sansür olduğunu savunanlar ise tepkilerini bir bildiri yayınlayarak dile getirdi.

Bildiride şu ifadeler yer verildi;
34. İstanbul Film Festivali kapsamında BAKUR (KUZEY) adlı belgesel filmin bugün gerçekleşmesi gereken ilk gösterimi, Kültür Bakanlığı’nın kayıt-tescil ve eser işletme belgeleri olmayan yerli filmlerin festivalde gösterilemeyeceğini bildirmesi üzerine, festival yönetimi tarafından iptal edilmiştir.

Biz aşağıda ismi bulunan sinemacılar, kayıt-tescil ve eser işletme belgelerinin bir sansür aracı olarak filmlerin gösterimlerini engellemek için dayatılmasına karşı çıkıyoruz. Festivallerde gösterilecek yabancı filmlerden istenmeyen bu belgelerin yerli yapımlar için bir zorunluluk haline getirilmesini kabul etmiyoruz. Bunu bir baskı ve sansür olarak nitelendiriyoruz.

Ayrıca, haftalar önce Festival’in programı açıklanmış, hatta eser işletme belgesi olmayan bazı yerli filmler sorunsuzca gösterilmiştir. Bu müdahalenin Bakur filminin gösterimine yönelik yapılması, bu sansürün arkasında siyasi bir karar olduğunu da gözler önüne sermiştir.

Filmlerimizin özgürce izleyiciyle buluşmasının önündeki bütün engellerin derhal kaldırılmasını talep ediyoruz. Eser sahipleri olarak, eser işletme belgesi olsun olmasın bu belgeyi festivallere ibraz etmeyi reddediyoruz.

BAKUR belgeselinin uğradığı sansür kaldırılıp, filmin festival gösterimi özgürce yapılana kadar filmlerimizi İstanbul Film Festivali’nde hiçbir şekilde göstermeyeceğimizi ve bu koşullar altında İstanbul Film Festivali’nin tüm gösterimlerini durdurmasını talep ettiğimizi kamuoyuna duyururuz.

Ayrıca, tüm festivalleri, sinema meslek birliklerini, sinema emekçilerini, sinema yazarlarını ve tüm sinemaseverleri sansüre karşı dayanışmaya çağırıyoruz.

İKSV'NİN TOPLANTISININ ARDINDAN KÜLTÜR BAKANLIĞI'NDAN YENİ AÇIKLAMA GELDİ

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bakur/Kuzey adlı filmin İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı (İKSV) tarafından düzenlenen festivalden çıkarılmasına Bakanlık tarafından karar verildiği yönündeki haberleri yalanladı. Yapılan açıklamada;

"Söz konusu yazı festival yönetimine yeni gönderilmemiş olup, ilgili mevzuatın hükümlerinin hatırlatıldığı 9 Ocak 2014'te gönderilen genel bir bilgilendirme yazısıdır. Festival yönetiminin eski tarihli genel bir yazıyı yeni gönderilmiş gibi lanse etmesi, kabul edilemez ve maksatlı bir tutumdur. Festival yönetiminin tüm bilgi ve tecrübesine rağmen gerçekleştirdiği eksik uygulamaların neticesinde gelinen noktanın tamamen yönetim zafiyeti ve sorumluluk anlayışıyla bağdaşmayan bir durum olduğu açıktır.

Hal böyle iken festival yönetiminin mevcut noksanlıkları ve yanlış uygulamalarını saklayarak, sanki Bakanlık sansür uyguluyormuş gibi bir anlayışa sevk edecek açıklamalarda bulunması bu sorumsuzluğu daha da pekiştirmektedir.

"Ayrıca filmle ilgili yapılan haberlerde 'PKK belgeseli' nitelemesinin kullanılmasının da işaret ettiği gibi ortada terör örgütü propagandasının söz konusu olması, hiçbir şekilde temel demokratik değerlerle ve düşünce özgürlüğünün evrensel kriterleriyle bağdaşmayan bir durumdur. Bu noktada da 'PKK belgeseli' nitelemesinin işaret ettiği gibi, terör örgütü propagandası konusu da söz konusu vakfı ve festival yönetimini ilgilendirmektedir.

Tüm bunların öncesinde ise gerek festival yönetimince gerekse de filmin yapımcıları tarafından filmin gösterimi için yerine getirmekle yükümlü oldukları yasal sürecin hiçbir şekilde başlatılmadığı hatta yok sayıldığı da açıktır. Noksanlıkları gizleyerek, yanlışlıklar silsilesi olarak devam eden bu süreçte Bakanlığımızı sansür uygulayan bir kurum olarak göstermeye çalışmak en hafif ifadeyle yalan beyandır. Bu itibarla, aksine iddialar gerçekle bağdaşmamaktadır." ifadelerine yer verildi.

FESTİVALDEN ÇEKİLEN FİLMLER VE BİLDİRİDE İMZASI OLAN İSİMLER

Ertuğrul Mavioğlu (Bakur)
Ayşe Çetinbaş (Bakur)
Koray Kesik (Bakur)
Ahmet Bawer Aydemir (Bakur)
Gürcan Keltek (Koloni)
Aziz Mullaaziz (Koloni)
Fırat Gürgen (Koloni)
Cem Kaya (Motör)
Eytan İpeker (İdil Biret: Bir Harika Çocuğun Portresi)
Erol Karakaya (İs)
Bingöl Elmas (Komşu Komşu Hu)
Gürkan Hacır (Haziran Yangını)
Özlem Küskü (Haziran Yangını)
Kazım Öz (Beyaz Çınar)
İhsan Kaçar (Berroj)
Ömer Leventoğlu (Berroj)
Zekeriya Aydoğan (Çırılçıplak/Şılfîtazî)
Deniz Yeşil (Yollara Düştük)
Hacı Orman (Homo Politicus)
Metin Kaya (Soluk)
Nadir Öperli (Nefesim Kesilene Kadar)
Emel Emine Balcı (Nefesim Kesilene Kadar)
Faruk Hacıhafızoğlu (Kar Korsanları)
Barış Atay (Eksik)
Bilge Elif Turhan (Sarmaşık)
Tolga Karaçelik (Sarmaşık)
Caner Erzincan (Yeni Dünya)
Ali Atay (Limonata)
Mehmet Eryılmaz (Misafir)
Murat Düzgünoğlu (Neden Tarkovski Olamıyorum)
Osman Özcan (Neden Tarkovski Olamıyorum)
Çiğdem Vitrinel (Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku)
Zeynep Dadak (Ufak Hakikatler)
Belmin Söylemez (Ufak Hakikatler)
Haşmet Topaloğlu (Ufak Hakikatler)
Emre Akay (Ufak Hakikatler)
Erol Mintaş (Annemin Şarkısı)
Aslı Erdem (Annemin Şarkısı)
Maria Binder (Trans*But)
Pelin Esmer (Ulusal Belgesel Jürisi)
Emel Çelebi (Ulusal Belgesel Jürisi)

Erden Kıral
Nuri Bilge Ceylan
Zeynel Doğan
Özgür Doğan
Reis Çelik
Onur Ünlü
Elif Refiğ
Cem Öztüfekçi
Aynur Özbakır
Nejla Demirci
Necati Sönmez
Erdal Ceviz
İsmail İçen
Can Kılcıoğlu
Nermin Aytekin
Nihan Katipoğlu
Nil Perçinler
Ender Yeşildağ
Aslı Ertürk
Rojda Akbayır
Asena Günal
Eylem Ertürk
Zeynep Güzel
Vuslat Saraçoğlu
Can Candan
Elif Ergezen
Eset Akçılad
Sinan Yusufoğlu
Mustafa Dok
Mehmet Ünal
Çiçek Kahraman
Gizem Bayıksel
Bilge Taş
Esra Özban
Funda Alp
Önder Çakar
Somnur Vardar
Pelin Başaran
Feyha İren
Anna Maria Aslanoğlu
Emre Yeksan
Gökçe İnce
Aslı Özgen Tuncer
Sabahat Gerek
Seher İnan
Seray Şahiner
Enis Köstepen
Emin Alper
Cemil Oğuz
Seren Yüce
Tülin Özen
Tunç Erenkuş
Murat Bayramoğlu
Cihan Aslı Filiz
Özcan Vardar
Belmin Söylemez
Haşmet Topaloğlu
Ali Kemal Çınar
Erhan Odabaş
Ali Aga
Azra Deniz Okyay

Mustafa Ünlü
SİYAD

Siyah Bant
Yeni Film Dergisi
Altyazı Aylık Sinema Dergisi
documentarist İstanbul Belgesel Günleri
Hangi İnsan Hakları Film Festival
Pembe Hayat Kuir Fest
Hilmi Maktav (Ege Belgesel Film Günleri)