50 yeni AVM geliyor

İlk kez 2007 yılında AMPD ve PwC Türkiye işbirliğiyle hazırlanan ve bu yıl ikincisi gerçekleştirilen rapor, "Parlayan Yıldız - Perakende Sektörünün Türk Ekonomisine Etkileri" başlığını taşıyor. Sektör için önemli bir referans kaynağı olduğu düşünülen raporun sonuçları AMPD Başkanı Mehmet Tevfik Nane, AMPD Yönetim Kurulu Üyeleri ve PwC Türkiye Perakendecilik ve Tüketiciye Yönelik Ürünler Sektörü Lideri Adnan Akan'ın katıldığı basın toplantısıyla kamuoyuna açıklandı. 16 aylık bir sürede hazırlanan PwC'nin araştırması üç büyük anakent ile nüfusu 1 milyonun üzerindeki 18 kentin perakende sektörü üzerinde gerçekleştirildi.

"Bu kadar hızlı büyüyen başka sektör yok"

Raporun sunumu öncesinde sektörle ilgili bir değerlendirme yapan AMPD Başkanı Mehmet Tevfik Nane, kriz koşullarının yaşandığı 2008 ve 2009 dahil olmak üzere organize perakende sektörünün büyümesini sürdürdüğünü belirterek şu görüşleri dile getirdi:

"Avrupa ülkeleri ve ABD'de organize perakendenin toplam perakende sektörü içindeki payı yüzde 80-85'lere kadar çıkıyor. Türkiye'de ise organize perakendenin payı maksimum yüzde 40'lara ancak ulaşabiliyor. Biz bu oranın giderek daha da artacağına inanıyoruz. Organize sektör inşaat ile birlikte bu kriz döneminde net istihdam yaratan iki sektörden biri. Sadece bu yılın ilk yedi ayında 50 bine yakın yeni istihdam yarattık. 2009'de her gün ortalama 13 yeni mağaza açıldı. 2005'te toplam istihdam 280 bin kişi iken bu sayı 2010 Haziran itibariyle 480-500 binli rakamlara ulaştı. Beş yılda istihdamdaki artış yüzde 75'e ulaştı. Bu kadar hızlı büyüyen başka bir sektör yok."


"2011'de 5 milyar dolar AVM yatırımı bekliyoruz"

Mehmet Nane, bu yıl 36 yeni AVM'nin açılacağını, 100'e yakın da yatırım ve proje aşamasında AVM bulunduğunu hatırlatarak, "Kriz döneminde 2.8 milyar dolarlık AVM yatırımı gerçekleştirildi. 2011'de ise 50 yeni AVM tamamlanacak. Her bir AVM için ortalama 100 milyon dolarlık bir yatırım bedeli gerektiğini düşünürsek bu durumda gelecek yılki AVM yatırım rakamı 5 milyar dolara ulaşacak. Cadde mağazacılığı da aynı hızda önemli bir gelişme gösterecek. Cadde mağazacılığına yapılacak yatırımlar da dahil edilirse bu rakam iki misline çıkabilir. Biz AMPD olarak gelecek iki yılda organize perakendenin net 200 bin yeni istihdam yaratabileceğine inanıyoruz" dedi.

"Toplam 2.7 milyon kişiye istihdam"

Organize perakende sektörünün kayıtlı ekonominin ayrılmaz bir parçası olarak, çalışanın özlük haklarını gözeten ve kayıtlı istihdam sistemlerinin gelişimini de güçlendiren bir sektör olduğuna işaret eden Mehmet Nane, "Perakende sektöründeki kayıtlı istihdam bugün 2,1 milyon kişi iken, kayıt dışı istihdam rakamı eklendiğinde bu sayı 2,7 milyon kişiye yükseliyor. Organize perakende sektörü ise, kayıtlı istihdam yaratma hızı ile geleneksel perakendeye de örnek olurken, sektörün çağdaşlaşmasını da sağlıyor.Sektörümüzün ekonominin barometresi olduğu gerçeği, bu rapor ile bir kez daha net bir şekilde ortaya konmuştur. Raporda görüleceği gibi özellikle şeffaflık, hesap verilebilirlik ve kaçınılmaz olarak gelen genişleme ile artan cirolar bunun ufak bir göstergesidir" diye konuştu.

"Rapor sonuçlarını IMF de takip ediyor"

Mehmet Nane, AMPD ve PwC Türkiye'nin perakende sektörünün hafızasını oluşturmak ve gelecek dönemlere ışık tutmak ve sektörün kurumsallaşmasına hizmet etmeyi amaçlayan bu tür rapor çalışmalarının, potansiyel yatırımcılara, düzenleyici kurumlara, perakendecilere ve diğer paydaşlara da kapsamlı veriler sunduğunu söyledi.

Raporun Türkiye'deki geleneksel ve modern perakende sektörünün mevcut durumunu ve sektör hakkında geleceğe yönelik öngörüleri analiz ettiğini belirten Mehmet Nane, raporun Türkiye'nin modern ve organize perakende sektörünün ekonomik, sosyal ve kültürel altyapısının inceleyerek yerel ve küresel oyuncular için yatırım fırsatlarına da vurgu yaptığını kaydederek, "Normalde biz bu raporları öncelikle üyelerimiz ve sektör için veri tabanı olsun diye hazırlıyoruz. Bir dönem bu verilere ulaşımı kısıtladık. Nitekim geçenlerde IMF'nin Ankara'daki Türkiye ofisinden aradılar ve AMPD verilerinin dışarıya neden kapatıldığını sordular. Yoksa bu veriler için para mı istiyorsunuz diye sorunca internet üzerinden bu rakamlara ulaşımı yeniden açtık. IMF için de bu raporların önemli olduğunu düşünüyoruz" yorumunda bulundu.  Toplantıda raporun sunumunu da yapan PwC Türkiye Perakendecilik ve Tüketiciye Yönelik Ürünler Sektörü Lideri Adnan Akan, organize perakende sektörünün Türkiye ekonomisinin parlayan yıldızı olduğunu belirterek "Dünyanın 16. büyük ekonomisi ve 16. yüksek nüfusa sahip ülkesi konumundaki Türkiye'nin, potansiyelini daha etkin değerlendirmesi ve ekonomisini tamamen kayıt altına alabilmesi durumunda ekonomik büyüklük açısından daha yüksek sıralara gelmesi kuvvetle muhtemeldir. Bu doğrultuda en büyük katkıyı yapacak sektörlerin başında organize perakendecilik gelecek. Modern perakendeciliğin Türk ekonomisine olumlu katkısı giderek artan bir ağırlıkla ekonomik ve sosyolojik açılardan hissedilecek, bu sayede Türk perakende sektörü doğrudan yabancı yatırımları cezbetmeye devam edecek" dedi.

2013' te 448 milyar CİRO hedefi

Adnan Akan, rapor sonuçlarını açıklarken de 2013 yılında Türkiye'de tüketici harcamalarının 948 milyar TL'ye ulaşmasının beklendiğini belirterek "GSYH'deki artışa paralel olarak perakende satışlarının da 2013 yılında 448 milyar TL'ye çıkacağı öngörülüyor" diye konuştu.

Perakende sektörünün yarattığı vergiler hakkında bilgi veren Adnan Akan, "Türkiye'deki AVM'lerin 5 milyon metrekareye, cadde mağazalarının ise yaklaşık 2,5 milyon metrekareye ulaşan satış alanı, her ay yaklaşık 473-495 milyon TL KDV-ÖTV geliri anlamına geliyor. 2011 yıl sonu itibariyle, planlanan AVM'lerin açılması ve cadde yatırımlarının da sürmesi ile eklenen yeni satış alanları ile birlikte, sektörden her ay yaklaşık olarak 725 milyon TL KDV-ÖTV geliri sağlanabileceği hesaplanıyor" dedi.

Her gün 13 mağaza açılıyor

Rapordan AVM yatırımları hakkında da değerlendirme yapan Adnan Akan şu bilgileri aktardı:

"Organize perakende sektörü yatırımları 2007 yılında yüzde 25, 2008 yılında yüzde 21 metrekare artışı sağlamıştır. 2009 yılının ilk 6 ayında ise yüzde 14 metrekare artışı gerçekleşti. Sektör, 2009 yılında her gün ortalama 13 mağaza açabilen bir tempoya ulaştı. Buna göre, organize perakende sektörü her ay yaklaşık 100-120 milyon ABD dolarlık yatırım gerçekleştirdi. Türkiye genelindeki doğrudan yabancı yatırım girişi 2009 yılında 2008 yılına oranla yüzde 14 daralırken, organize perakende sektörüne yönelik doğrudan yabancı yatırımların aynı dönemde yüzde 12 artması kayda değerdir. Jones Lang LaSalle (JLL) verilerine göre, 2008 yılı sonunda 71'i İstanbul'da olmak üzere, Türkiye'de toplam 210 adet AVM bulunmaktadır ve toplam kiralanabilir alan 4 milyon 858 bin metrekareye ulaştı. 2009 yılında açılan toplam 26 AVM ile birlikte Türkiye'deki AVM sayısı 41 ilde 236'ya yükselirken, toplam kiralanabilir alan ise 838 bin metrekare artış ile yaklaşık 5 milyon 696 bin metrekareyi buldu."

"Sektördeki beş oyuncu pazarın 20 sine sahip"

Halihazırda Türk perakende sektörünün yaklaşık yüzde 60'ının geleneksel, yüzde 40'ının ise modern(organize) perakende sektörüne ait olduğunun tahmin edildiğini söyleyen Adnan Akan, raporun bu konudaki sonuçlarıyla ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:

"Planet Retail'in tahminlerine göre, sektördeki en büyük 5 oyuncunun pazar payı yüzde 20'nin altındadır. AB ülkelerinde her bir milyon nüfusa ortalama 15 hipermarket ve 150 süpermarket düşerken, bu rakam Türkiye'de henüz 3 hipermarket ve 17 süpermarket civarındadır. Tüm bu unsurlar dikkate alındığında son on yılda yaşanan AVM sayılarındaki hızlı artış ile birlikte 10 milyon m²'lik satış alanına ulaşan ve son üç yıl içinde 450 bin kişiye iş olanağı sunan organize perakende sektörünün önümüzdeki yıllarda da Türkiye ekonomisi içindeki öneminin giderek artacağına ve yerli ve yabancı yatırımlar için cazibe merkezi olma konumunu devam ettireceğine hiç şüphe yoktur. Ancak yatırımların, 2009 yılındaki artan işsizlik ve yurtiçi kredi kısıtlamaları yüzünden düşen müşteri güveni dolayısıyla azaldığı da bir gerçektir."

Güçlü yanlar

Rapor sonuçlarına göre Türkiye'de perakende sektörünün güçlü ve zayıf yönlerinin yanı sıra fırsatların da öne çıktığını söyleyen Adnan Akan, şu başlıkların altını çizdi:

• Türkiye'nin dinamik ve artan bir nüfusa sahip oluşu ve satın alma gücünün artışı ve tüketim eğilimlerinin güçlenmesi sektörün en güçlü yanlarından biri
• Diğer ülkelere kıyasla işgücü maliyetlerinin görece düşük olması, eğitimli ve eğitilebilir işgücünün varlığı sektörün gelişimi için önemli bir üstünlük
• 3 büyük anakentin (metropolün) yanı sıra 1 milyon nüfusun üzerinde 15 kente sahip olan Türkiye, sektör pazarının gelişimi ve büyümesi için önemli
• Turizm sektörünün hızla gelişmesi perakende sektörüne olumlu yansıyor
• İstanbul'a 3 saatlik uçuş mesafesindeki ülkelerde toplam 950 milyon kişi yaşıyor ve bu Türkiye için büyük potansiyel.

Frsatlar

Raporun fırsatlar başlıklı bölümünde ise şu noktalara dikkat çekiliyor:

• Sahip olunan altyapı olanaklarını kullanarak ve birtakım teşvikler vererek ülkeye gelen uluslararası doğrudan yatırımların arttırılması mümkün olabilir. Bu yatırımlar pazarın büyümesi ve kayıt içi ekonominin gelişmesi için bir fırsat oluşturuyor.
• Değerli Türk Lirası ve düşük enflasyon önemli bir avantaj
• Pazarın hala çok büyük bir kısmının geleneksel perakendecilerin elinde olması olgunlaşmamış Türkiye perakende sektörünü yerli ve yabancı yatırımcılar için cazibe merkezi yapıyor.
• Sektörde çalışan kadın sayısının artması yatırımcılar için önemli bir fırsat
• Rekabeti artırmak ve yerli/yabancı yatırımcıları cezbetmek için serbest ticaret anlaşmalarının uygulanmaya başlaması, Türkiye'ye yatırım yapmayı planlayan yabancılar için fırsat oluşturuyor.