8 madencinin canı için 25 bin TL!

İş Teftiş Kurulu Başkanlığının 33 sayfalık raporunda, Star İnşaat ve Ticaret AŞ'nin TTK Kozlu Müessese Müdürlüğünde yürüttüğü "eksi 630 kat hazırlığı ve eksi 560 galeri sürme" işinde 7 Ocak'ta meydana gelen olayda 8 madencinin öldüğü, 1 işçinin yaralandığı hatırlatıldı.

Küçük çaplı lağım atımının (deliği doldurmak suretiyle patlatma) ardından gaz degajı (ani püskürme) meydana geldiği kaydedilen raporda, şu bilgiye yer verildi:

"Merkezi gaz izleme istasyonu ile ocak arasında telefon haricinde seri megafon, benzeri iletişim ve sesli uyarı sistemi bulunmadığı, sensörlerin sessiz olduğu tespit edilmiştir. Gaz izleme servisi elemanlarınca 11.21'de gaz yükselmesinin tespit edildiği galeri, telefonla aranmış ancak çağrıya telefonun paralel bağlı olduğu diğer galerideki işçiler cevap vermiştir.
Yeniden yapılan aramada ise telefona cevap veren olmamıştır. Bunun üzerine olaya müdahale edilmiştir.''

Yerinden kopan vantüp hayat kurtardı

Kurtarma ekiplerinin ocakta 5 işçinin öldüğünü, 1 kişinin şuurunu kaybettiğini belirlediği aktarılan raporda, şunlar ifade edildi:

''Öldüğü tespit edilen işçilerin gaz maskelerinin üzerinde ve kullanılmamış olduğu, yaralı işçinin ise gaz maskesinin açılmış ancak gövdesinin altında bulunduğu, olayda ek yerinden ayrılan havalandırma vantübünün (boru) bu kişinin üzerine doğru temiz hava üflediği, kurtarma ekipleri tarafından ifade edilmiştir. Tahlisiye ekibince ölen diğer işçinin bel kemerinden alınan gaz maskesi yaralı işçiye takılmaya çalışılmış ancak madencinin şok durumu nedeniyle başarılı olunmamıştır. Aynı ekip tarafından yakındaki hava teneffüs istasyonuna çekilen işçi buraya kendi kemeriyle bağlanmıştır. Kurtarma cihazlarının çalışma süresi dolduğundan ikinci ekip tarafından yaralı işçi ocaktan çıkarılmıştır.''

Degaj sondajları

Raporun devamında, galeride 24 Kasım 2012-3 Ocak 2013'te 13 degaj ve 3 etüt sondajı yapıldığı, bazılarının asgari 25 metrenin altında kaldığına işaret edilerek, sondajların sayı ve özellik bakımından yeterli olmadığı, degaj riskinin önlenmesi zorunluluğuna rağmen, alt işverenin tek sondaj ustası çalıştırdığı vurgulandı.

Bakım işçisinin sondajda çalıştırıldığı tespitine yer verilen raporda, işin güvenliği için tam bir ekip oluşturulmadığı, işçilerin degaj konusunda hiçbir eğitim almadığı kaydedildi.

Mevzuata aykırılıklar

Sözleşmeyle verilmiş hazırlık işlerini TTK Genel Müdürlüğünün kuruluşundan itibaren yaptığı, asıl işverenin uzmanlığının alt işverene göre daha ileri düzeyde olduğu aktarılan raporda, mevzuata aykırılıklar şöyle sıralandı:

"-İş yerinde iş güvenliği uzmanı bulunmamaktadır.

-İş yerinde yapılan aylık iş sağlığı ve güvenliği kurul toplantılarında sondajlarla ilgili kararlar alınmış ancak bunların bir sonraki kurul toplantısında giderilip giderilmediği görüşülmemiştir.

-İş sağlığı ve güvenliği denetimlerinin 1. derece gazlı ocak güvenliğine uygun yapılmadığı anlaşılmıştır.

-Galerilerde işçileri ilerlenen metre oranında ücret vererek çalıştırmaları, fazla iş yapmak ve ücret almak adına, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyma ve daha dikkatli çalışmayı zayıflatmaktadır.

-Kozlu Müessese Müdürlüğü ocaklarında eksi 630 katı ve üzerindeki katlarda kesilen damarların gaz içeriği uzun süredir ölçülmemiştir.

-Alt işveren ihalesinde teknoloji ve uzmanlık kriterine uyulmamıştır.

-Ateşleme, emniyetli mesafeden gerekli güvenlik önlemleri alınarak yapılmamıştır.

-İşçilerin tehlike mahallinden uzaklaştırılması için seri tahliye, uyarı ve haberleşme sistemi oluşturulmamıştır."

İşverene para cezası

Raporda, ocağın gaz içeriğinin yüksek ve degaja müsait olmasının bilinmesine rağmen çalışmaların teknolojik, uzmanlık ve işçilik açısından önleyici düzeyde olmaması, metan drenajıyla ilgili çalışma yapılmaması, ateşleme mahalli konumu, sondajların derinlik, çap ve adetleri gibi unsurların olay öncesi iyi değerlendirilmemesi ve aynı lağımda yaşanan 3 degajın üzerinde durulmaması gibi faktörlerin kazaya yol açtığı belirtildi.

Benzer kazaların önlenmesi amacıyla mevzuata aykırılıklarla ilgili bölümün TTK Genel Müdürlüğüne ve alt işverene tebliğ edilmesi istenen raporda, işverene 25 bin 333 lira ceza verilmesinin uygun olacağı kanaatine varıldığı kaydedildi.

TTK Kozlu Müessese Müdürlüğüne bağlı maden ocağında, 7 Ocak'ta özel firmanın galeri açma işini yürüttüğü eksi 630 kodunda ani metan gazı püskürmesi sonucu yaşamını yitiren 5 işçinin cesedine ulaşılmış, göçük altında kalan 3 madenciden 2'sinin cesedi 11 Ocak'ta, diğerininki ise 12 Ocak'ta çıkarılmıştı.

Olayın ardından TMMOB Maden Mühendisleri Odasınca, ocakta yeterli degaj sondajının yapılmadığı iddia edilmişti.