"Afrika'daki dinci gruplar giderek radikalleşiyor"

London School of Economics'in Uluslararası İlişkiler profesörü Favaz A. Gerges, ''Sahara altı Afrika'daki radikal dinci gruplar kısa süre önce daha da radikalleşti, özellikle de silahlı cihat için kendilerine katılanlar ve bozguncu söylemleriyle'' görüşünü savundu.

AFP'nin haberine göre, Cezayir'deki eski GSPC'den unsurların katıldığı Aqmi, bölge ülkelerinde Batılıları kaçırma, bazen de öldürme eylemleriyle 3 yıldır etkinliğini artırırken, Somali'deki ''Şebab'', hükümeti devirmek ve şeriatı katı biçimde uygulamak için başlatılan kanlı ayaklanmanın başında yer alıyor.

Nijerya'da da Boko Haram (Batılı eğitim haramdır) ''saf bir din devleti'' dayatmak istiyor. 2000'de kuzeyindeki 12 eyaleti şeriata geçen bu dev Batı Afrika ülkesi, bugünlerde zengin bir bankacının oğlunun Amsterdam-Detroit seferini yapan yolcu uçağına saldırı girişiminde bulunmasıyla anılıyor.

Daha radikal bir dincilik aslında kıtada yeni değil. El Kaide ilk geniş çaplı eylemlerini 1998'de Tanzanya ve Kenya'daki Amerikan büyükelçiliklerine düzenlemiş, Komorlu Abdullah Muhammed tarafından planlanan saldırılarda 224 kişi ölmüştü.

Merkezi New York'ta bulunan Orta Doğu ve Afrika araştırmaları yapan Eurasia grubu müdürü Geoff D. Porter, El Kaide'ye adam toplama potansiyeli bakımından bu tarihten sonra ABD ile Batılı ülkelerin yakından takip ettiği bölgede aslında yakın zamana kadar El Kaide ile somut bağlantıların sınırlı ve aralıklı olduğuna işaret etti.

Afrika'daki radikal dinci grupların ortaya çıkışı her ne kadar iç dengelerle açıklanıyorsa da Aqmi ya da Şebab gibi hareketler açık açık El Kaide'ye ve cihat yanlısı ideolojisine bağlı olduklarını belirtiyor, eylemlerini kıtaya ihraç edecekleri endişesi yaratıyor.

Moritanyalı gazeteci İsselmu Uld Mustafa da ''Aqmi Afrika'da daha rahat hareket edebilmek için son yıllarda 'Afrika tipi' militan toplamaya bel bağladı ve başkentlere intihar komandoları yollamaya başladı'' dedi.

Aynı şekilde doğu Afrika'da yerleşik istihbarat servisleri de Şebab'ın Somali sınırları dışında terör eylemleri düzenleyebileceğinden endişe ediyor ve potansiyel hedefleri, Somali'deki Afrika Barış Gücüne katılımlarından dolayı Uganda, Burundi ve Batılı ülkelerin çıkarlarının bulunduğu Kenya olarak gösteriyor.

Gerges ise Somali'deki Şebab ile Yemen'deki cihat yanlısı gruplarla giderek artan karşılıklı etkileşimin alarm verdiğine dikkati çekti. Buna en yakın ve somut örnek de Şebab'ın Yemen'e ''mücahit göndereceğini'' açıklaması.

Bununla birlikte Porter, ''Kısa süre önceki bu radikalleşmeye rağmen Afrika'daki dincilik askeri olduğundan ziyade siyasi ve Arap dünyasında, Pakistan'da ya da Afganistan'da olduğundan çok daha yayılmacı'' görüşünü savundu.