AYM bireysel başvuru istatistiklerini açıkladı: Yargı var adalet yok

Anayasa Mahkemesi, bugüne kadar kendisine yapılan bireysel başvurulara ilişkin istatistikleri açıkladı. Veriler, Türkiye’nin en büyük sorununun “adil yargılanma hakkı” ihlali olduğunu ortaya koydu. Bugüne kadar yapılan 173 bin bireysel başvurunun 137 binini karara bağlayan Yüksek Mahkeme, 2 bin 536 ihlal kararı verdi. İhlal kararlarının yüzde 78’ini ise adil yargılanma hakkı ihlali oluşturdu. Adil yargılanma hakkı konusunda bin 783 ihlal çıkarken, bunun yüzde 81’i “makul sürede yargılanma” ihlalinden verildi.

Anayasa Mahkemesi, bireysel başvuru istatistiklerini internet sitesinde yayımladı. Buna göre, bireysel başvuru uygulamasının başladığı 2012’den 2017’ye kadar toplam 173 bin 479 başvuru yapıldı. AYM’ye 2012’de sadece bin 342 başvuru gelirken, 2013’te 9 bin 897, 2014’te 20 bin 578, 2015’te 20 bin 376 başvuru oldu. 15 Temmuz darbe girişiminin ardından ilan edilen OHAL kapsamında başlayan tutuklama ve binlerce kamu görevlisinin ihraç edilmesi ile 2016’da bireysel başvuru sayısı 80 bin 756’ya yükseldi. 2017’de ise başvuru sayısı 40 bin 530 oldu. Başvuruların 161 bini, yani yüzde 65’i adil yargılanma hakkı şikayeti, yüzde 13’ü (33 bin) ise mülkiyet hakkı ihlaline yönelik şikayet oluşturdu. Tüm başvuruların yüzde 9’u, (21 bin) ise ayrımcılık şikayetiyle ilgili geldi.

2 bin 536 ihlal

Anayasa Mahkemesi, bu süreçte başvuruların yüzde 79’unu, yani 137 bin 63’ünü karara bağladı. 36 bin 416 başvuru ise halen karar verilmeyi bekliyor. Başvurularda 2 bin 536 ihlal kararı verildi. En çok ihlal kararı verilen hak, “adil yargılanma” şikayetlerine ilişkin oldu. İhlal kararı verilen dosyaların yüzde 78’ini adil yargılanma hakkı ihlali kararı oluşturdu. Bu konuda 2 bin 71 ihlali kararı çıktı. Mülkiyet hakkında 121, özel hayatın ve aile hayatının korunması hakkında 104, kişi hürriyeti ve güvenliğinde 94, ifade özgürlüğünde 53, yaşam hakkında 52, işkence ve kötü muamele yasağında 51 ihlal kararı verildi.

Süre makul değil

Adil yargılanma hakkı ihlallerinin yüzde 81’ini de makul sürede yargılanma hakkı ihlali oluşturdu. Bu konuda bin 783 ihlal kararı çıktı. 154 ihlal mahkemeye erişim hakkı, 105 ihlal de gerekçeli karar hakkı kapsamında verildi. İhlal kararı sayısı, yıllara göre de artış gösterdi, 2015’te 544 ihlal, 2016’da 771, 2017’de ise 917 ihlal kararı verildi.