AYM karar verdi: Gezi protestocularına tazminat ödenecek

İzmir’de polisin müdahalesi sırasında cop, tahta sopa ile dövülen Özge Öztgürengin’e yapılan muameleyi, “insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının” ihlali olarak nitelendirdi. HDP İstanbul Milletvekili Ahmet Şık’ın eşi Yonca Şık’ın başvurusunu da karara bağlarken mahkeme, “kötü muamele yasağı ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddaları kabul edilebilir” bulmasına karşın hak ihlali görmedi.

Anayasa Mahkemesi’nin Resmi Gazete’de yayınlanan 4 kararı şöyle:
1- Kahramanmaraş’ın Nurhak ilçesinde görev yapan Eğitim-Sen üyesi öğretmen Ali Orak ile Ezilenlerin Sosyalist Partisi ilçe temsilcisi işçi İrfan Gül, Gezi Parkı eylemleri sırasında polisin aşırı güç kullanımına ve hükümetin bu duruma kayıtsız kalmasına tepki göstermek amacıyla toplantı ve gösteri yürüyüşüne katıldılar. Elbistan Cumhuriyet Başsavcılığı, haklarında yasaya aykırı toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme ve yönetme suçundan dava açtı. Elbistan 1. Asliye Ceza Mahkemesi de 1 yıl 6 ay 22 gün hapis cezası verdi. İtiraz reddedildi. Bunun üzerine Orak ve Gül, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme kararında, “barışçıl amaçlarla bir araya gelmiş kalabalıkların toplantı hakkını kullanırken, kamu düzeni açısından tehlike oluşturmayan ve şiddet içermeyen davranışlarına devletin sabır ve hoşgörü göstermesi çoğulcu demokrasinin gereğidir” vurgusu yaptı. Anayasa ile güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine dikkat çeken mahkeme, yeniden yargılama yapılmasını istedi. Ayrı ayrı net 3 bin lira manevi tazminat ödenmesine da karar verdi.

2- Mehmet Mutlu, Gezi Parkı eylemlerinde yaralanan Berkin Elvan’ın yaşamını yitirmesi üzerine sivil toplum örgütleri, siyasi parti, dernek, oda, sendika ve öğrenci gruplarının çağrısına uyarak Kızılay Güvenpark’taki protesto gösterisine katıldı. Eylem sırasında Mutlu, Kızılay Meydanı’nda trafik akarken kavşağın ortasına oturup elindeki flamayı sallayarak tek başına oturma eylemi yaptı. Bu sırada da gözaltına alındı. Akşam serbest bırakıldı. Hastane raporlarında Mutlu’da gözaltı sırasında yaralanma tespit edildi. Mutlu, yaralanmasından sorumlu olan ve kendisini darbeden polislerden şikayetçi oldu. Savcılık, polisler hakkında kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. İtiraz reddedildi. Bunun üzerine Mutlu, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, kötü muamele yasagının ihlal edildiğine ilişkin iddia ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddaları kabul edilebilir buldu. Ancak mahkeme, kötü muamele yasağı ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edilmediğine hükmetti. Kararda, gözaltı kararının haklı ve gerekli olduğu, polisin zor kullanma yetkisini kullanırken de ölçülü davrandığı belirtildi.

3- Özge Özgürengin, Gezi Parkı eylemleri sırasında polisin aşırı güç kullanımına ve hükümetin bu duruma kayıtsız kalmasına tepki göstermek amacıyla İzmir Gündoğdu Meydanı’ndaki protesto gösterilerine katıldı. Özgürengin, müdahale sırasında polisten kaçarken yere düştüğünü, bu sırada birçok polisin coplarla vurmaya başladığını, bir polisin kendisini işyerinin içine atarak elindeki tahta sopa ile vurmaya devam ettiğini belirtti. Daha sonra birçok polisin işyerine gelerek kendisini darpetmeye devam ettiğini söyledi. Özgürengin, kendisine kötü mumelede bulunan kamu görevlileri hakkında şikayetçi oldu. Savcılık, emniyetten kamera görüntülerini istedi. Ancak olaya ilişkin herhangi bir görüntü tespit edilemedi. Başsavcılık da kovuşturmaya yer olmadığına karar verdi. İtiraz da reddedildi. Özgürengin, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, anayasa ile güvence altına alınan “insan haysiyetiyle bağdaşmayan muamele yasağının” ihlal edildiğine karar verdi. Ayrıca anayasa ile güvence altına alınan toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının da ihlal edildiğine dikkat çeken mahkeme, soruşturmanın yenilenmesini istedi. Mahkeme Özgürengin’e net 20 bin lira tazminat ödenmesine de hükmetti.

4- Yonca Verdioğlu Şık, Gezi Parkı eylemleri sonrasında parkın valilik kararı ile kapatılmasını protesto etmek amacıyla Gezi Parkı merdivenlerinde basın açıklaması yapacağını duyuran Feminist Kolektif grubu içinde yer aldı. İstiklal Caddesi’nde grupla birlikte oturma eylemi yapan Şık, polisin göz yaşartıcı gaz atarak müdahale ettiğini söyledi. Şık, ertesi gün hastaneden rapor aldı. Raporda, Şık’ın kollarında, koltuk altında morarma ve çürük tespit edildi. Şık, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı’na şikayetçi oldu. Başsavcılık, kovuşturma yapılmasına yer olmadığına karar verdi. İtiraz da reddedildi. Bunun üzerine Şık, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Kötü muamele yasağı ile toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddaları kabul edilebilir bulan mahkeme, buna karşın hak ihlali görmedi.