Bağımsızlık için referandum

Referanduma katılan yaklaşık 4 milyon Güney Sudanlı, kuzey kesiminden ayrılıp ayrılmayacaklarına karar verecek. Güney Sudan tarafının başkanı Salva Kiir, referandum için oyunu kullanırken yaptığı açıklamada, oylamayı ''tarihi bir an'' olarak nitelendirdi.

Kiir oyunu kullanırken seçim merkezinin önünde bekleyen yüzlerce Sudanlının arasında Sudan konusundaki çalışmalarıyla tanınan ünlü Amerikalı aktör George Clooney ile ABD eski başkan adaylarından Senatör John Kerry'nin de bulunduğu görüldü.

Sudan'da 2005 yılında imzalanan anlaşma uyarınca yapılan referandumun sonunda, nüfusun çoğunluğunu Hristiyanların oluşturduğu ülkenin petrol zengini güney kesiminin Müslümanların çoğunlukta olduğu kuzeyden ayrılması bekleniyor.

Sudan hükümeti, ülkede 20 yıldır süren iç savaşı sona erdiren anlaşmada, referandum sonucunda ülkenin güneyinin Sudan'dan ayrılmaya karar vermesi durumunda buna ses çıkarmamayı kabul etmişti.

Obama'da açıklama

ABD Başkanı Barack Obama, düzgün yapılacak referandumun Sudan'ın ABD ile ilişkilerini normalleştirmesine yardımcı olabileceğini belirtti. Obama, The New York Times için yazdığı başyazıda, tüm dünyanın Güney Sudan'daki bağımsızlık referandumunu izleyeceğini ve uluslararası toplumun, oylamanın düzgün ve şiddetsiz yapılmasında kararlı olduğunu ifade etti.

Barack Obama, seçmenlerin gözü korkutulmadan oy kullanmasına izin verilmesi, tüm tarafların provokasyondan kaçınması, seçim görevlilerine baskı yapılmaması, güney ve kuzeyin liderlerinin şiddeti önlemek için birlikte çalışması gerektiğini de yazdı. Amerikan Başkanı, Beyaz Saray'ın açıkladığı yazısında, Sudanlı liderlere önerisini tekrar ettiğini belirterek, liderlerin yükümlülüklerini yerine getirmesi ve barışı seçmesi halinde ABD ile ilişkileri normalleştirme yolunun açılabileceğini kaydetti.

Obama, ilişkilerin normalleşmesinin ekonomik yaptırımların kaldırılmasını sağlayabileceğini ve ABD yasalarına uygun olarak Sudan'ın terörü destekleyen ülkeler listesinden çıkarılması sürecini başlatabileceğini, bunun tersinin olması, Sudanlı liderlerin uluslararası yükümlülükleri yerine getirmemesi durumunda ise daha çok baskı ve tecritle yüz yüze kalacaklarını bildirdi.

Barack Obama, Darfur bölgesinde kalıcı barış sağlanmadıkça Sudan'da sürdürülebilir barış olamayacağını belirtti. Güney Sudan'da tarihi bağımsızlık referandumu bugün yapılıyor.

Avustralya'daki Sudanlılar oy kullanmaya başladı

Avustralya'daki binlerce Güney Sudanlı, bağımsızlık referandumu için sandık başına gitmeye başladı. Avustralya, İngiltere, Kanada, ABD ve Sudan'a komşu dört ülkede de referandum için oy kullanılabilecek. Avustralya oy kullanma işleminin başladığı ilk yer oldu.

Ülkedeki seçim sandıklarının üçünün Melbourne ve Canberra'da kurulduğu belirtildi.
Son yıllarda binlerce Sudanlı mülteciyi kabul eden Avustralya'da 30 bin civarında Güney Sudanlı bulunuyor. Bunlardan 9 bininin oy kullanması bekleniyor.

Mısır'daki mülteciler de oy kullanıyor

Sudan'ın kuzey ve güney olarak ikiye bölünüp bölünmeyeceğini belirleyecek referandumun sonuçlarını Mısır'da mülteci statüsünde ya da kaçak olarak yaşayan Güney Sudanlılar da merakla bekliyor. Mısır'da yaşayan Güney Sudanlı göçmen ve mültecilerden yaklaşık 4 bini, Kahire'nin çeşitli bölgelerinde kurulan üç sandıkta kullanmak için başvuruda bulundu.
Ülkede yaşayan Sudanlı göçmen, mülteci ve kaçakların sayısının 500 bin civarında olduğu, bunların 100 binini Güney Sudan'dan gelenlerin oluşturduğu tahmin ediliyor.

Güney Sudanlılardan Filip Kaleo, 2007 yılında Mısır'a geldiğini, mülteci statüsü alabilmek için BM'nin Kahire'deki irtibat ofisinden haber beklediğini söyledi. Philip Kaleo, "Halen burada kaçak durumundayım. Vizem uzun süre önce bitti. Mülteci statüsüne geçmeye çalışıyorum. Eğer referandum sonucunda Güney Sudan bağımsızlığını elde eder ve çatışmalar son bulursa ülkeme dönmek istiyorum" dedi.

Güney Sudan'dan 2006 yılında Mısır'a gelen ve Kahire'nin Madi semtinde bir barda garson olarak çalışan Viktorya Adam ise Mısır'da vizesi ve çalışma izni olmadığı için çok sıkıntı çektiğini anlattı. Referandumdan bağımsızlık yönünde karar çıkmasını umut eden Viktorya Adam, "Güney Sudan'dan savaş ve yoksuluk sebebiyle kaçıp buraya geldim. Kanada'ya göçmen olarak gitme yönündeki başvuruma onay çıktı. Umarım Kanada'da güzel bir geleceğim olur" diye konuştu. Kahire'de 2005 yılında BM Mülteciler Yüksek Komiserliği temsilciliği önünde başvuruları kabul edilmediği için gösteri yapan 1200 Sudanlı'ya Mısır polisi müdahale etmiş, çıkan olaylarda 15 mülteci hayatını kaybetmiş

Bölgenin kaderi belirlenecek

Güney Sudan'da kayıtlı yaklaşık dört milyon seçmen, bölgenin kaderini belirleyecek referandum için oy kullanmaya başladı. Yarı özerk bölgenin başkanı Salva Kiir, güneyin başkenti Juba'da oyunu kullandıktan sonra yaptığı açıklamada, "Güney Sudanlıların beklediği tarihi anın söz konusu olduğunu" söyledi. Hartum yönetimiyle 2005 yılında barış anlaşması imzaladıktan kısa bir süre sonra ölen güneyin isyancı lideri John Garang'ı anan Kiir, "Doktor John'un yakınlarını ve onun için ölen herkesi düşünüyorum. Onlara, boşuna ölmediklerini söylemek istiyorum" dedi. Sudan'da 20 yılı aşkın süren ve yaklaşık iki milyon kişinin hayatına mal olan çatışma, 2005 yılında imzalanan anlaşmayla son bulmuştu.

Seçmenler bugün TSİ ile 07.00 ile 16.00 arasında oy kullanacak. Oylama 15 Ocak'a kadar 7 gün süreyle yapılacak. Sandıkların açılmasına saatler kala bölgede sokağa dökülen halk, konvoylar halinde Juba'nın sokaklarında tur attı. Sıkı güvenlik önlemleri alınan kentte, 400 kadar basın mensubunun bulunduğu ifade edildi. Nüfusu 40 milyonu aşan ve 2,5 milyon kilometrekareden fazla yüzölçümü bulunan ülkenin Hristiyan, Animist ve Müslümanlardan oluşan yaklaşık 10 milyon kişinin yaşadığı 640 bin kilometrekarelik güney bölgesinin ayrılma yönünde karar vermesi bekleniyor.

Güney Sudan bölgesinin halen yarı özerk statüsü bulunuyor. Ülke genelinde İslami hukuka dayalı bir düzen bulunurken, güney kendi anayasasına, başkanına, bayrağına ve meclisine sahip. İçişlerinde bağımsız, dışişlerinde merkezi hükümete bağlı olan bölgenin devlet başkanı, aynı zamanda Sudan devlet başkan yardımcılığını yürütüyor. Nüfusun çoğunluğunu Animistlerin oluşturduğu bölgede nüfusun yüzde 30'u civarında Hristiyan, yüzde 10'u civarında da Müslüman yaşıyor. Ancak bölgenin yönetimi, genellikle yurt dışında eğitim görmüş ya da sömürgecilerin kurduğu okullardan mezun Hristiyanların elinde bulunuyor.