Bakana etik uyarılar

Türkiye Sanayiciler ve İşadamları Derneği’nin (TÜSİAD) “yargıda etik” konusunu işlediği raporda adalet bakanına “etik uyarılar” geldi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sibel İnceoğlu tarafından hazırlanan raporda, adalet bakanının bazı yetkileri irdelenerek kaldırılması gerektiğine vurgu yapıldı. “Hükümet veya idarenin yargı kararlarını etkisiz kılacak şekilde karar alamayacakları anayasada ayrıca belirtilmelidir. Anayasada tamamen savcılığın denetimi ve kontrolünde olan bir adli kolluk kurulması yönünde düzenlemeye yer verilmelidir” denilen raporda adalet bakanına yönelik etik eleştiriler ve bu eleştirilere yönelik öneriler özetle şöyle:

• Yargıç ve savcıların adaylığını bakanlık sonlandırmasın Anayasada yargıç ve savcı adaylığına kabul aşaması dahil olmak üzere her aşamanın HSYK gözetimi ve denetimi altında gerçekleşmesinin güvence altına alınması, yapılacak sınavlarda nesnel ölçütlerin belirleneceğinin ve izlenen usulün şeffaf olacağının altının çizilmesi gerekmektedir. Yasada mülakat kurulu üyelerinin HSYK tarafından belirlenmesi, sorulan sorular ile cevapların kayda alınması ve mülakatta sorulacak soruların önceden hazırlanıp kurayla sorulması düzenlenmelidir. Ayrıca mevcut yasal düzenlemeye göre bazı koşullar altında adaylığın sonlandırılması Adalet Bakanlığı’nın inisiyatifindedir. Bu yetki de HSYK’ye ait olmalıdır.

• Soruşturma izninde rolü olmamalı HSYK’deki dairelerden birine soruşturma ve inceleme başlatma yetkisi verilip başka bir daireye de karar yetkisi tanınabilir. Anayasada soruşturma izni verip vermeme konusunda adalet bakanının rolü olmamalıdır; bakana ilgili daireden soruşturma başlatılmasını sadece talep etme yetkisi tanınabilir.

• Adalet bakanı HSYK’de olmasın Bağımsız yargı çerçevesinde adalet bakanı ve adalet bakanlığı müsteşarının HSYK içinde yer almasına yönelik anayasal düzenlemeye son verilmelidir. Adalet bakanına oy hakkı verilmeden, gerekli görüldüğünde, soruşturma ve disiplin konularının görüşüldüğü toplantılar hariç olmak üzere, kurul toplantılarına katılma hakkı tanınabilir.

• İç denetçileri bakan atamasın Merkeze bağlı ve ilgili kuruluşlarında geçici veya sürekli olarak çalıştırılacak yargıç ve savcılar ile adalet müfettişlerini ve yargıç ve savcı mesleğinden olan iç denetçileri atama yetkisini tek başına adalet bakanı kullanmaktadır. Bu hüküm yargı bağımsızlığı ile uyumlu bir sonuç yaratmamaktadır, anayasadan çıkarılmalıdır.