Barzani'nin açıklaması Irak Kürtleri arasındaki bölünmeyi doğruladı

IKBY’nin kendi sınırları dışında kontrolüne aldığı bölgelerden Irak güçlerinin ilerlemesi karşısında çekilmesi, Irak Kürtleri arasındaki bölünmüşlüğü su yüzüne çıkardı. Barzani’nin, "Kerkük'te yaşananlar, Kürdistan'daki bazı siyasi tarafların ve şahısların verdiği karalardan dolayı yaşandı. Kürdistan halkı bilsin ki gereken yapılacaktır" açıklaması da bu bölünmeyi doğruladı.

Bir yanda kendi başına bağımsızlık referandumu kararı alan IKBY Başkanı Mesud Barzani’nin liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP), diğer yanda merhum Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin ailesinin liderliğindeki Kürdistan Yurtsever Birliği (KYB) ve Goran (Değişim) Hareketi var. İran’a yakın duran KYB ile Goran, daha önce seçimsiz başkanlık süresini uzatmasına muhalefet ettikleri Barzani’nin bu yıl referandum ilan etmesine de doğrudan destek vermedi. Irak güçleri Kerkük’ü alırken KDP peşmergeleri KYB peşmergelerini “savaşmadan çekilmekle”, Barzani ailesi de Talabani ailesini “ihanetle” suçladı. Dün Barzani’nin Irak Kürtleri arasında yeniden iç savaş çıkmaması uyarısı yaptığı konuşma öncesi KYB’nin Tahran ve Bağdat’la anlaşmalı şekilde ayrı yönetim kuracağı iddiası patlak verdi.

Yeni bölge, yeni yönetim

Barzani’ye yakın Rudaw kanalı Goran milletvekili Mesud Haydar’a dayanarak Talabani'nin oğlu Bafıl ile Haşdi Şabi Sorumlusu ve Bedir Tugayları Komutanı Hadi Amiri’nin gizli anlaşma yaptığını ileri sürdü. Habere göre anlaşmanın 9 maddesi şöyle: 1) Iraklı güçler, çatışmasız şekilde 2014 öncesindeki statükoya geri dönecek, tartışmalı bölgelere yeniden konuşlanacak. 2) Kerkük dahil 17 kasaba ve nahiye merkezi hükümete teslim edilecek. 3) Kerkük merkezinde ortak yönetim olacak. 15 Kürt mahallesi Kürtler, 25 mahalle de diğer oluşumlar tarafından yönetilecek. 4) Kerkük'te K1 askeri üssü, havaalanı ve petrol yatakları gibi stratejik yerlerin yönetimi merkezi hükümette olacak. 5) KYB bölgesindeki Süleymaniye Havalimanı açılacak. 6) Süleymaniye ve Kerkük'teki memur maaşları merkezi hükümet tarafından ödenecek. 7) Süleymaniye sınırındaki peşmergelerin maaşları da merkezi hükümet tarafından ödenecek. 8) Halepçe, Süleymaniye ve Kerkük bölgesi kurulacak. 9) Yeni bölge için bir yeni bir hükümetin kurulacak.

Batı’nın reel politikası

İngiliz The Times gazetesi ise “Bafıl Talabani, referanduma iki gün kala bunun iptal edilmesi ya da en azından tartışmalı bölgelerde yapılmaması yönünde bir çağrı hazırladı. Ancak bu çabalar hem Barzani hem de KYB’nin yarısı tarafından kenara itildi. Bafıl Talabani, hasta babası için Berlin’e giderken çağrı geri çekildi. Babası 10 gün sonra öldü. Irak siyasetinde hiçbir şey sonsuza kadar sürmüyor. KYB’deki Talabani kanadı şimdi her halukarda bir anlaşma yapmakla suçlanıyor” diye yazdı. The Times, ABD ve Britanya gibi Batılı müttefiklerin Arapların Kerkük’ü almasına alkış tuttuğunu belirtip “Bunların hepsi reel politika. Kerkük’süz bir Irak felaket olur ve İbadi ayakta kalamaz. Git gide daha fazla İran’ın kontrol ettiği Irak’ta Batı etkisini sürdürmek için tek umut o. Gelecek yıl seçimler yapılacak. Kerkük ödemeye değer bir bedeldi” yorumunu yaptı.

Goran yeni hükümet istedi

Anamuhalefetteki Goran ise KDP ile KYB’yi suçlayarak IKBY kurumlarının lağvedilmesi ve ulusal geçiş hükümeti kurulması çağrısı yaptı. Geçiş hükümetinin sağlıklı bir ulusal temelde kurulmasını isteyen Goran “Kerkük’te yaşananlardan sorumlu olan yetkililer istifa etmeli. Bu kişiler, referandumun herhangi bir olumsuz sonucu konusunda sorumluluk alacaklarını ilan etmişti” dedi. Irak güçlerinin Kerkük’ten çekilmesini de talep ederek referandumun Kerkük’e saldırıyı ve Kürtlerin ulusal kazanımlarının ihlal edilmesini meşrulaştıramayacağını savundu.

Kürtler çok fazla bölünmüş

The Independent gazetesinin kıdemli Ortadoğu muhabiri Patrick Cockburn de “Kürt liderliği sanılandan fazla bölünmüş” saptamasını yaptı. “Referandum, Barzani’yi desteklemiş birçok kişi tarafından dahi, Barzani’nin feci bir yanlış hesabı olarak görülüyor. Geçen hafta ölen eski Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin eski özel kalem müdürü Kamran Kardaghi, ‘Kürt liderliği referandumun böyle sonuçları olacağını hiçbir zaman tahmin etmedi’ diyor” izlenimini aktaran Cockburn “KYB, Celal Talabani sonrası daha fazla bölündü. Partinin bir bölümü, Barzani’nin kendisini büyük bir Kürt ulusal lideri olarak takdim etme manevrası olarak gördüğü referanduma karşı çıktı. KYB’nin Bağdat’taki meclis heyeti lideri Ala Talabani, amcası Celal Talabani’nin cenazesinde Irak bayrağının tabuttan alındığını ve sadece Kürt bayrağının konulduğunu görünce şoke oldu” diye yazdı. Bu gelişmelerin Trump’ın İran’la nükleer anlaşmayı tanımadığını açıklamasının ardından geldiğine dikkat çeken Cockburn “Yaşananların en basit açıklaması şu: Kürt liderliğinin tahmin edilenden daha bölünmüş olduğu, Irak ordusunun tahmin edilenden daha fazla güçlü olduğu ve Barzani’nin geleneksel müttefiklerini kendinden uzaklaştırdığı ortaya çıktı” dedi.