Bu yasa iş güvenliği sağlamaz

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), İş Sağlığı ve Güvenliği Yasa Tasarısı’na ilişkin görüş ve önerilerini TBMM Sağlık, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu’na sundu. TMMOB’nin değerlendirmeleri şöyle:

* Tasarı, iş sağlığı güvenliğini piyasalaştırmaktadır. İşyerlerinde yerine getirilecek, mühendislik, hekimlik hizmetleri esas olarak piyasaya yaptırılırken, eğitimler de sektör yaratma konusu yapılmaktadır.

* İşverenlerin muhatabı, iş sağlığı ve güvenliği konusunda hizmet vermek üzere kurulmuş şirketlerdir. İşverenler, iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimlerini bu şirketlerden kiralar ve yasal yükümlülüklerini yerine getirmiş olurlar. Yasadan iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemede bir sonuç alınması olanaksızdır.

* İş güvenliği konusu, Türk Ticaret Kanunu çerçevesinde kurulan dershanelerde öğretilecek bir konu değildir. Meslek içi eğitim, meslek mensuplarının bağlı oldukları odalar tarafından verilebilecekken bu konunun ticari bir sektör haline getirilmesinde ne meslek mensubunun ne de kamunun bir yararı vardır. Meslek odalarının üyelerine masraf karşılığında verdiği (200-300 TL maliyet) meslek içi eğitimi, eğitim kurumları 3 bin TL’ye vermektedir.

* İş kazalarında doğacak zararlardan iş güvenliğinden sorumlu mühendisler sorumlu tutulmaktadır. Devlet ve işverenlerin sorumluluğu “kiralık işçi” konumuna getirilen mühendislere yükleyerek bu alan düzenlenemez.

* Yasanın uygulama hükümlerinin 18 yönetmelikle düzenleneceği anlaşılmaktadır. Bu durum mevzuat karmaşası yaratır.

* 16 yaşından küçük çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilecek. Tasarıyla, İş Yasası’nın ağır ve tehlikeli işlerde çocuk işçi çalıştırmayı yasaklayan, kadınlar ile 16-18 yaş arasındaki genç işçilerin hangi koşullarda ağır ve tehlikeli işlerde çalışabileceklerini düzenleyen 85. maddesi yürürlükten kaldırılıyor. Ayrıca 18 yaşından küçük işçiler için alınacak sağlık raporlarına ilişkin düzenleme ortadan kaldırılıyor.

* “Çalışmaktan kaçınma hakkını” düzenleyen madde işlevsiz bırakılmıştır. Ciddi tehlikeyi, işçi nasıl tespit edip bildirecektir?

* Tasarının yürürlük maddesi sorunludur. Uygulamanın 2-3 yıl ötelenmesi, 2-3 yıl süre ile iş kazalarında yoğunluğun da sürmesi anlamına gelecek.