Bütçe açığı iki ayda 10.4 milyar TL

Maliye Bakanlığı, Şubat ayı bütçe sonuçlarını açıkladı. Ocak-Şubat döneminde, geçen yılın aynı dönemine göre, bütçe giderleri yüzde 35.5 artarak 32 milyar 913 milyon TL'den 44 milyar 604 milyon TL'ye yükseldi. Faiz hariç giderler yüzde 15.4 artarak 23 milyar 916 milyon TL'den 30 milyar 963 milyon TL'ye çıktı. Faiz giderleri yüzde 23.7 artarak 8 milyar 998 milyon TL'den 13 milyar 642 milyon TL'ye yükseldi.

Bütçe gelirleri yüzde 2.5 artarak 33 milyar 410 milyon TL'den 34 milyar 245 milyon TL'ye çıktı. Vergi gelirleri yüzde 5.8 azalarak 29 milyar 336 milyon TL'den 27 milyar 630 milyon TL'ye indi.
 

Yıllık bütçe açığı hedefine iki ayda ulaşıldı

Böylece bütçe açığı yüzde 2 bin 187.2 artarak 2 milyar 9 milyon TL'den 10 milyar 359 milyon TL'ye fırladı. Böylece yıllık bütçe açığı hedefi olan 10 milyar 398 milyon TL'nin yüzde 99.6'sı iki ayda gerçekleşti.

Faiz dışı fazla yüzde 65.4 azalarak 9 milyar 494 milyon TL'den 3 milyar 282 milyon TL'ye geriledi.

İki aylık dönemde faiz hariç bütçe giderlerinde; personel giderleri yüzde 15.9, sosyal güvenlik prim ödemeleri yüzde 11.6, mal ve hizmet alımları yüzde 14.5 arttı. Seçim yatırımı olarak değerlendirilen, KİT'ler başta olmak üzere bazı kuruluşlara yapılan aktarımları içeren cari transferler yüzde 47.9 artışla 10 milyar 780 milyon TL'den 15 milyar 944 milyon TL'ye çıktı. Sermaye giderleri yüzde 142.7 artarken, sermaye transferleri yüzde 50.9 azaldı.
Merkezi yönetim bütçesi sağlık giderleri 1 milyar 116 milyon TL oldu. Yeşil kart tedavi ve ilaç giderleri yüzde 8.9 artarak 805 milyon TL oldu.

Ekonomik yavaşlama prim gelirini düşürdü

Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri için yapılan transfer yüzde 48.7 artarak 8 milyar 928 milyon TL oldu. Bu artışta, sosyal güvenlik reformu kapsamında 2008 yılı Kasım ayından itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu'a devlet sosyal güvenlik katkısı olarak yapılan transferler ile ekonomik gelişmelere bağlı olarak prim gelirleri tahsilatındaki yavaşlama önemli bir etken oldu.
 

5 puanlık indirimin iki aylık maliyeti 702 milyon TL

Ayrıca, 2008 yılı Ekim ayından itibaren uygulanmaya başlanan sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi de diğer bir etken oldu. Ocak-Şubat döneminde bu amaçla yapılan transfer tutarı 702 milyon TL olarak gerçekleşti.

Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri Ocak-Şubat döneminde 1 milyar 879 milyon TL oldu. Aynı şekilde mahalli idare payları ise, 2 milyar 606 milyon TL olarak gerçekleşti.
 

Dış ticaret ve tüketimdeki yavaşlama vergi gelirini düşürdü

Bütçe gelirlerine bakıldığında, vergi gelirlerindeki azalma dikkat çekti. İthalde alınan KDV yüzde 32.3 azalarak 4 milyar 395 milyon TL'den 2 milyar 974 milyon TL'ye indi. ÖTV gelirleri yüzde 8.7 azalarak 6 milyar 491 milyon TL'den 5 milyar 926 milyon TL'ye indi. Kurumlar Vergisi yüzde 4.9 azalarak 3 milyar 932 milyon TL'den 3 milyar 738 milyon TL'ye geriledi. Dahilde alınan KDV yüzde 3.8 azalarak 3 milyar 360 milyon TL'den 3 milyar 232 milyon TL'ye indi.

Gelir Vergisi yüzde 7.8 artarak 6 milyar 175 milyon TL'den 6 milyar 657 milyon TL'ye çıktı. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisinde yüzde 26.8, Damga Vergisinde yüzde 8.3 artış görüldü.
 

Şubat bütçe açığı yüzde 824 arttı

Şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre bütçe açığı yüzde 824.3 artarak 1 milyar 21 milyon TL'den 7 milyar 393 milyon TL'ye çıktı. Yıllık bütçe açığı hedefinin yüzde 71.1'i Şubat ayında gerçekleşti. Faiz dışı fazla yüzde 57 azalarak 5 milyar 735 milyon TL'den 2 milyar 466 milyon TL'ye indi.

Şubat ayında bütçe giderleri yüzde 55.4 artarak 16 milyar 608 milyon TL'den 25 milyar 808 milyon TL'ye çıktı. Faiz hariç giderler yüzde 34.1 artışla 11 milyar 893 milyon TL'den 15 milyar 950 milyon TL'ye, faiz giderleri de yüzde 109.1 artışla 4 milyar 714 milyon TL'den 9 milyar 859 milyon TL'ye yükseldi.

Bütçe gelirleri yüzde 4.5 artarak 17 milyar 628 milyon TL'den 18 milyar 415 milyon TL'ye çıkarken, vergi gelirleri yüzde 9 azalarak 15 milyar 177 milyon TL'den 13 milyar 805 milyon TL'ye indi.
 

Seçim yatırımları yansıdı

Faiz hariç bütçe giderleri içinde en yüksek tutarlı artış seçim yatırımlarını gösteren cari transferler kaleminde görüldü. Şubat ayında cari transferler yüzde 55.5 artarak 5 milyar 643 milyon TL'den 8 milyar 777 milyon TL'ye çıktı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, yüzde 12.3 oranında artış göstererek 542 milyon TL oldu. Mal ve hizmet alım giderleri geçen yıl Şubat'ta 1 milyar 193 milyon TL iken, bu yıl Şubat ayında yüzde 24.1 oranında artarak 1 milyar 481 milyon TL olarak gerçekleşti.

Sağlık, emeklilik ve sosyal yardım giderleri yüzde 75.7 oranında artışla 4 milyar 678 milyon TL oldu. Bu artışta, sosyal güvenlik reformu kapsamında Kasım ayından itibaren Sosyal Güvenlik Kurumu'na devlet sosyal güvenlik katkısı olarak yapılan transferler ile ekonomik gelişmelere bağılı olarak Sosyal Güvenlik Kurumu'nun prim gelirleri tahsilatındaki yavaşlama önemli bir etken oldu. Ekim ayından itibaren uygulanmaya başlanan sosyal güvenlik primi işveren hissesinin 5 puanlık kısmının Hazine tarafından ödenmesi nedeniyle Şubat ayında yapılan transfer tutarı 360 milyon TL oldu.
Cari transferler içindeki tarımsal destekleme ödemeleri Şubat ayında 1 milyar 425 milyon TL olarak gerçekleşti. Mahalli idare payları ise, Şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 12.9 oranında artışla 1 milyar 402 milyon TL oldu.

Şubat ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 109.1 oranında artışla 9 milyar 859 milyon TL faiz gideri gerçekleştirildi. Bütçede faiz giderleri için öngörülmüş olan 57 milyar 500 milyon TL ödeneğin yüzde 17.1'i kullanıldı. Faiz giderlerindeki bu artış borç stokunun vade yapısına bağlı olarak ortaya çıktı.

Vergi gelirlerine bakıldığında; ithalde alınan KDV yüzde 34.4 azalarak 1 milyar 487 milyon TL'ye, ÖTV yüzde 12.4 azalarak 2 milyar 750 milyon TL'ye, Kurumlar Vergisi yüzde 5.5 azalarak 3 milyar 605 milyon TL'ye indi. Gelir Vergisi yüzde 3.1 artarak 2 milyar 515 milyon TL'ye yükseldi.