Çiftçi kriz psikolojisinden kurtuldu

Sektörde, son yılların en iyi satışlarının yapıldığı belirtilirken, bankaların verdiği 5-6 yıl vadeli traktör kredileri yanında bu yıl tarım ürünlerinin ''para etmesinin'' de satışların artmasında etkili olduğu kaydediliyor. Traktör piyasasındaki rekabet, ithal traktörler nedeniyle artarken, yerli traktör üreticilerinden Erkunt Traktör, satışta rekabet gücünü artırmak amacıyla ilk kez traktörde garanti süresini 2 yıldan 3 yıla çıkardı.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden yapılan belirlemelere göre, geçen yılın tamamında 17 bin 2 adet satış trafiğe kayıt edilirken, bu yılın Ocak-Ağustos dönemindeki satışlar, geçen yılın tamamının yüzde 18,58 üzerine çıktı ve 20 bin 161 olarak gerçekleşti. Traktör satışları Ocak-Ağustos dönemi itibariyle ise geçen yıla göre yüzde 103,76 arttı. Geçen yılın ilk 8 ayında 9 bin 894 adet traktör satışı yapılmıştı. Traktör satışlarındaki artışta, uzun vadeli ve faiz sübvansiyonlu traktör kredileri, tarım ürünlerinin para etmesi yanında ''çiftçinin kriz psikolojisinden çıkmasının'' da etkili olduğu belirtiliyor. Satışlardaki artışa karşın, bu yıl sektör açısından ''flaş'' bir yıl olarak değerlendirilmiyor. Trafiğe kaydedilen traktör sayısı, 2006'da 45,5 bin, 2005'te 40,7 binin üzerinde gerçekleşmişti. Birinci el traktör satışlarında en yüksek kayıt rakamına ise yaklaşık 40 bin adet ile yine 2006 yılında ulaşılmış.

Türkiye traktör pazarının yüzde 50'sine sahip olan Türk Traktör ve Ziraat Makineleri AŞ'nin Genel Müdürü Marco Votta, traktör satışlarında iklim, verim, faiz ve fiyat faktörlerinin etkili olduğuna işaret ederken, ''Verim, iklim, faiz gibi traktör satışlarında etkili olan faktörlerde, aslında 2009'da, önceki yıla ve bu yıla göre fazla bir değişiklik yoktu. Ancak, genel kriz söylemlerinin de etkili olduğu psikoloji sonucunda traktörde geçen yıl beklemediğimiz kadar düşük bir pazar oluştu. Ama psikolojik diyebileceğimiz bu etki bu yıl ortadan kalktı. Normal bir yıl yaşanıyor'' dedi. Votta, kriz psikolojisi etkisinin kalkması ile bu yılki traktör pazarının 30 bin düzeyinde gerçekleşeceği tamininde bulundu.
 

Erkunt Traktör

Yerli traktör üreticilerinden Erkunt Traktör'ün Genel Müdürü Zeynep Erkunt Armağan ise 2009'daki satışların düşmesinde kriz psikolojisinin etkisini kabul ederken, ''Geçen yıl çiftçi krizden etkilenmedi, ancak korkudan para harcamadı'' dedi. Bu yılki satışların çok iyi gittiğini belirten Erkunt, yıl sonu itibariyle Türkiye'deki toplam satışların 30 bine yakın olabileceğini kaydetti. Türk traktör piyasasının büyüklüğü ve hareketliliği, çok sayıda firmanın piyasaya girmeye çalışmasına neden oluyor. Bir ara piyasadaki ithalatçı ve üretici firma sayısı 40'a kadar yükselmiş. Ancak bu aşamada, 20 civarında marka faaliyet gösteriyor. Firmalar arasındaki rekabet nedeniyle, traktör fiyatları fazla artmıyor. Firmalar, rekabet şartlarını iyileştirmek için hizmetlerini farklılaştırma yoluna gidiyor.

Erkunt Traktör Genel Müdürü Zeynep Erkunt Armağan, sektörde en hızlı büyüyen firma olduklarını vurgularken, traktörlerine olan güveni ortaya koymak amacıyla 1 Ekim itibariyle traktördeki garanti süresini 2 yıldan 3 yıla çıkardıklarını söyledi. Erkunt'un 2008'de 847 olan traktör satış miktarının bu yılın ilk 9 ayında 1900'e ulaştığını, firmanın pazar payının yüzde 3,8'den yüzde 7,3'e çıktığını açıklayan Armağan, garanti süresinin artırılması konusunda şu bilgileri verdi: ''Genelde traktörlerin garanti süresi, 2 yıl veya 3 bin saattir. Avrupa'da ortalama bin saat olan traktörün yıllık ortalama kullanım süresi, Türkiye'de en fazla 600-750 saattir. Bu nedenle Türk çiftçisi, hiç bir zaman garanti saatini tam olarak kullanamıyordu. Garanti aslında bir ürünün nasıl kullanıldığı ile ilgili. Biz çiftçiye, bayiye traktör kullanımı hakkında 2006''da eğitim vermeye başladık. Garanti süresi içinde değiştirilmesi, yenilenmesi gereken parçalar için 200, 600 saatlik bakım paketleri hazırladık. Zamanında bakım ve doğru yedek parçalar ile garanti açısından traktörlerde çok sorun gelmediğini gördük. Bunun üzerine, garanti süresini 2 yıldan 3 yıla çıkardık. Bu çiftçi açısından ciddi bir destek. Umarım diğer firmalar da bizi takip eder. Ekonomi ve yan sanayi açısından çok önemli.''

Armağan, traktörde hurda indiriminin bu yıl uygulanmamasını eleştirirken, bu aşamadan sonra, traktörde hurda teşviğinin Euro3 motora geçişin tamamlanmasından sonra, 2012'de uygulanmasının ''daha hayırlı'' sonuçlar doğuracağını ifade etti. Verilen bilgiye göre, Türkiye'deki traktör piyasasında halen Antonio Carraro, Artrak, Başak, Case, Claas, Deutz, Erkunt, Hattat, ITMCO, Jhon Deere, Kubota, Lamborghini, Landini, Massey Ferguson, McCormick, New Holland, Same, Tafe, Tümosan, Uzel, Valtra, Zetor olmak üzere 22 marka rekabet ediyor.

Hattat Tarım ürün uzmanı Emrah Akbaş, Türkiye genelindeki traktör satışlarını bu yıl 32 bini geçmesi beklendiğini belirtirken, ''Teknolojik olarak Avrupa çiftçisi neye biniyorsa Türk çiftçisi de ona biniyor. Genelde kriz nedeniyle düşen satışlar, ertesi yıl artıyor. Bu yıl buğday başta olmak üzere hemen hemen bütün tarım ürünleri para etti. Traktör satışları da arttı. Ancak piyasadaki yoğun rekabet nedeniyle fiyatlar fazla artmadı. Firmalar, verdikleri hizmetle ve satış şartları ile rekabet gücünü artırmaya çalıştı'' dedi.
 

'Sulu tarım iyi para kazandırıyor'

Konya Tuzlu'dan Halil İbrahim Çoban da yaptığı değerlendirmede, 500 dekar sulu alanda tarım yaptığını belirtirken, ''Tarımda sistem değişikliği, üretim tekniklerinde değişiklik olunca 3-4 yılda bir traktör ya da makina değiştiriyoruz. Sulu tarımda ürünler para etmeye başladı. Kuru tarımda çiftçi fazla kazanmıyor. Buğdayda, dekara 100-150 lira kazanırsa, sulu tarımda masraf hariç bin liraya çıkıyor. 50 dekar alanda patates üretip satsak, bir traktörü peşin para ile alabiliriz'' diye konuştu.

TARMAKBİR (Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları Birliği) yetkililerinin verdiği bilgiye göre, traktör pazarının ortalama yüzde 25'ini ithal markalar oluşturuyor. Traktör dışındaki tarımsal makinalar pazarı 2-3 yıldır canlı. Kırsal kalkınma programları kapsamında makina ekipman destekleri uygulanması satışları olumlu etkiliyor. 2 yıl önce 16 makinada uygulanan yüzde 50 hibe desteği, bu yıl 32 makinaya çıktı. Tarımsal makinalar için çitçiye, 2007'de 42 milyon lira, 2008'de 69 milyon lira, 2009'da 128 milyon lira,2010'da 112 milyon lira hibe verildi. Türkiye'de üretilen 130 tarım makinasının 32'sinde devlet desteği var.
Türkiye'deki traktör üretim rakamları, kaynaklara göre farklılaşıyor. Traktör parkı ise Ağustos sonu itibariyle 1 milyon 387 bin 224'e ulaştı. Türkiye'nin geçen yıl 9 bin 333 adet olan traktör ihracatı, bu yıl Ocak-Ağustos sonu itibariyle 7 bin 532 adete yükseldi ve 191,4 milyon dolar gelir sağlandı.