Çin durulmuyor

Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki olaylar nedeniyle Urumçi'de 1434 kişinin tutuklandığı, protesto gösterilerinin başka kentlere de sıçrama olasılığı bulunduğu bildirildi. Resmi Çin haber ajansı Şinhua, bölgede bu gece sokağa çıkma yasağı ilan edildiğini duyurdu.

Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde çıkan olayların ardından, insanlar, bölgenin dış dünya ile iletişim ağının kesilmesine rağmen çeşitli yollarla ajanslara bilgi ulaştırıyor.
Urumçi'de yaşayan ve BBC'ye ulaşan "Linuxleio" takma ismini kullanan Han milliyetine mensup bir Çinli, dün yaşanan olaylara tanık olduğunu ifade etti. Olayları "korkunç" olarak niteleyen Linuxleio, daha önce de Urumçi'de benzer şiddet olaylarına tanık olduğunu kaydederek, dün yaşananların "en korkunç ve kanlı şiddet olayları" olduğunu belirtti.

Ankar Kasım: Çin gerçekleri örtbas etmek istiyor

Öte yandan aynı kaynakta yayımlanan başka bir mülakatta, Kanada'da yaşayan Ankar Kasım isimli bir Uygur, Urumçi'de yaşayan kuzeniyle görüştüğünü ve Çin'in gerçekleri örtbas etmek istediğini öne sürdü.

Çinlilerin "acımasızca" olayları bastırmak için şiddet kullandığını savunan Kasım, dün yaşanan olayların, Tiananmen olaylarından sonra "en kanlı ordu müdahalesi" olduğunu söyledi.

Polisin ve askerin "makineli silahlarla ve tanklarla" "barış protestocularına" saldırdığını belirten Kasım, her şeyin ortada olduğunu ve yüzlerce ölünün bulunduğunu kaydetti.
Uygurların yardıma ihtiyacı olduğunu belirten Kasım, uluslararası kamuoyunun Çin'e müdahale etmesini ve masum Uygurları, Çin'in uyguladığı "ayrımcılık ve asimilasyon politikası"ndan kurtarmalarını beklediklerini ifade etti.

Sorumlular cezalandırılacak

Çin Komünist Partisi (ÇKP) Urumçi Komitesi ve Belediyesi, şiddet olaylarıyla ilgili olarak basın toplantısı düzenledi.

CCTV'nin (Çin Merkez Televizyonu) haberine göre, "5 Temmuz Olayı"nda yasaların çiğnendiğini belirten ÇKP Urumçi Komitesi Sekreteri Li Cı, basın toplantısında yaptığı açıklamada, ciddi can ve mal kaybına neden olan bu olayın sorumlularının cezalandırılacağını belirtti.

Şiddet olayları dün saat 22.00'ye kadar 156 kişinin ölümüne, 1080 kişinin yaralanmasına, 260'ten fazla araç ile 209 dükkan ve 2 binanın tahrip olmasına neden oldu.

Polisin binden fazla şüpheliyi gözaltına aldığını belirten Li, yalnızca kandırılan ve tehditle olaylara katıldığı belirlenenlerin serbest bırakılacağını söyledi.

Li, Urumçi'de toplumsal istikrar ile çeşitli milliyetlerin can ve mal güvenliğini korumak için ellerinden geleni yapacaklarını vurguladı.

Basın toplantısına yaklaşık 60'ı yabancı olmak üzere 140'ten fazla basın kuruluşunun temsilcileri katıldı.

Gösteriler devam ediyor

Yabancı haber ajansları, çoğunluğu kadın olan protestocuların önceki gün meydana gelen olaylardan dolayı yakınlarının keyfi olarak gözaltına alınmasına tepki gösterdiğini duyurdu.

Çin'in kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nde Han milliyetinden Çinlilerle Uygurların taşlı sopalı çatışmaya girmesi gerilimi tırmandırdı. Reuters muhabiri çatışmada en az bir kişinin yaralandığını söyledi.

Ayrıntı verilmiyor

Çin kaynakları, olayların 25 Haziran'da bir fabrikada çıkan kavgada 2 Uygur'un öldürülmesi üzerine çıktığını belirtirken, değişik kaynaklar söz konusu olaylarda ölümlerin çok daha fazla olduğunu bildiriyor. Şinhua'nın haberinde, olaylarda ölen ve tutuklananların etnik kimlikleriyle ilgili ayrıntılara yer verilmedi.

Reuters Ajansı'nın yerel gözlemcilere dayandırarak verdiği haberinde ise, polisin Uygurlar'ın yaşadığı yerlerde ayrım gözetmeden şiddet uyguladığı bildirildi.
Polisin, Uygurlar'ın evlerine de girdiği belirtilen haberde, özellikle gençlerin tutuklandığı ifade edildi.

AP Ajansı'nın haberinde de, adı açıklanmayan bir Uygur'un dile getirdikleri, ''Han Çinliler'i hep eşit olduğumuzu, büyük bir ailenin üyeleri olduğumuzu söylerler ama her zaman ayrımcılık yaparlar'' biçiminde özetlenirken, bir Çinli'nin ''Bunların tek nedeni suçlulardır, sahip olduklarıyla asla mutlu olamıyorlar'' ifadelerini kullandığı kaydedildi.
Çin yönetimi, Uygurlar'ın bölgeye yollar, okullar, hastaneler ve petrol kuyuları açılmasından dolayı minnettar olmaları gerektiğini sıklıkla dile getiriyor.

Özerklik

Türkiye'nin de aralarında olduğu türlü ülkelerdeki Uygur diasporası temsilcileri, kısa ömürlü Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin bulunduğu bölgede bağımsızlık olmasa da en azından gerçek bir özerkliğin yerleştirilmesi gerektiğini savunuyor.

Suçlamaları reddetti

Uygur Amerikan Derneği Başkanı Rabia Kader, Çin yönetiminin Sincan Uygur Özerk Bölgesi'ndeki etnik çatışmalardan kendisinin sorumlu olduğu yönündeki suçlamalarını reddetti.

Çin Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada ise, geçen pazar akşamı Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin merkezi Urumçi'de yaşananların "barışçı gösteri olmadığı" belirtildi.

Sincan Uygur Özerk Bölgesi Başkanı Nur Bekri, Urumçi kentinde meydana gelen şiddet olaylarının, "yurt dışındaki güçler tarafından kışkırtılan ve yurt içindeki güçlerce uygulanan planlı ve organize bir şiddet olayı" olduğunu söyledi.

Lahey'deki Çin büyükelçiliği, konsolosluk bölümünü kapattı

Hollanda'nın Lahey kentindeki Çin büyükelçiliği, konsolosluk bölümünü kapattığını bildirdi
Büyükelçiliğin internet sitesinde yer alan habere göre, "halka açık olan konsolosluk bölümü, güvenlik gerekçesiyle" kapatıldı.

Kararın, dün Sincan olaylarını protesto edenlerin büyükelçilik binasına taş atmalarından sonra alındığı kaydedildi. 142 protestocunun polis tarafından gözaltına alındığı belirtildi.
Bir büyükelçilik yetkilisi, protestocuların, halka açık birim olan konsolosluk bölümünden kalabalığa karışıp büyükelçiliğe girme olasılığı yüksek olduğundan böyle bir karar aldıklarını kaydetti. Bölümün ne kadar süreyle kapalı tutulacağı konusunda ise bilgi verilmedi.