Devlet özel sektörün borcunu üstlenmemeli

Eski Hazine Müsteşar Yardımcısı Ferhat Emil, mali disiplinin sağlanması ve kurdaki ateşin söndürülmesi için Kanal İstanbul gibi yap işlet devret (YİD) projelerinin acilen gündemden düşürülmesi gerektiğini dile getirdi. Gazetemize konuşan Emil, Türkiye ekonomisindeki en büyük sorunlardan birinin özel sektörün yüksek borç yükü olduğunu ancak bu sorunun devletin sırtına yıkılmaması gerektiğini vurguladı. 1978-2003 arasında 25 yıl Hazine’de görev yapan Emil, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın önceki günkü “Yeni Ekonomi Yaklaşımı” açıklamasında yeni hiçbir şey olmadığını belirtti.
Emil’in açıklamalarından öne çıkan başlıklar şöyle:

• Yüzde 1.5’lik bütçe açığı/milli gelir hedefi olumlu ancak bunun nasıl sağlanacağı söylenmedi. 2017’nin tamamında 25.2 milyar lira olan bütçe açığı, 2018’in ilk altı ayında 46.1 milyara yükseldi. 2017’nin tamamında 1.8 milyar lira fazla veren faiz dışı denge de 12.3 milyar lira açık verdi.
• Türkiye’nin temel sorunu özel sektörün yüksek borcu. Bütçe açığı ateşe benzin döküyor.
• İstanbul Yaklaşımı tekrar gündeme geldi. Devlet özelin borcunu üstlenmemeli, bankalar ve özel sektör borçları arasında yeniden yapılandırmalı.
• Dövizle alım ve borç garantisi verilen YİD projeleri bütçe için risk oluşturuyor. Kurdaki yükseliş de Hazine’nin garanti ödemelerini artıracak.
• Kurdaki artış nedeniyle firmalar YİD kredilerini ödemezse, Hazine borç garantileri devreye girer. Bu Hazine için ek yük yaratır, tasarruf hayal olur.
• YİD projelerinin yarattığı risk hesaplanmalı ve bu projeler ertelenmeli.
• Külliyeden başlamalı
• Söylem tutarsızlığı da kurlar üzerinde olumsuz etki yaratıyor. Kendi ayaklarına kurşun sıkıyorlar. Piyasa kime inanacağını bilmiyor.
• Ekonomik durgunluk kaynaklı vergi azalması da olabilir.
• Kamuda tasarruf külliyeden başlamalı. Lüks makam araçlarında, karşılama törenlerinde, ağırlamalarda kesintiler olmalı.
• Türkiye’nin bugün kamu borcu sorunu yok ama kur ve faiz artışı ile YİD projeleri nedeniyle ileride bu sorunun da olması ihtimali artıyor.

Kanal İstanbul kuru artırır

Bedelli askerlik düzenlemesinin yer aldığı torba yasaya eklenen maddeyle 15 milyar dolar maliyetli Kanal İstanbul projesi de YİD kapsamına alındı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da 100 günlük eylem planında Kanal İstanbul’a yer verdi. “Kanal İstanbul dersen kur durmaz” diyen Ferhat Emil, ek ithalat ve ek döviz borcu getirecek projelerden kaçınılması gerektiğini dile getirdi.