Dolar yükseldi, dünya borsaları çöküyor

Yurtdışındaki tedirginlikler içeriye de aynı şekilde yansıyor. ABD'deki krizin Avrupa'ya da yansıdığının artık kesinleşmesi ve bu durumun gelişmekte olan ülkeleri de etkileyeceği yönündeki beklentiler doları yukarı taşıyor.

Dolar sabahki ilk işlemlerin ardından bankalararası piyasada 1.33'ün üzerine çıktı ve 1.3450'e kadar tırmandı. Dolar kuru 24 Nisan 2008'den bu yana en yüksek seviyelerini test ediyor.

Piyasalar tedirgin

ABD'de kurtarma planının kabul edilmesine rağmen, bu ülkenin ekonomisinin görünümüne ilişkin kaygılar ve küresel finansal krizin etkilerinin artık Avrupa'da da belirgin biçimde hissedilmesi küresel borsaları olumsuz etkilemeye devam ediyor. Asya'daki borsalar önemli oranda değer kaybetti, Avro dolar karşısında 13 ayın en düşük seviyesine geriledi.

Japonya'da Tokyo Menkul Kıymetler Borsası düşüşle kapandı. Nikkei Endeksi, yüzde 4,25 oranında (465 puan) değer kaybederek, 10.473,09 puana geriledi. Böylece Tokyo Borsası Şubat 2004'ten bu yana en düşük seviyesine geriledi.

Asya'daki diğer borsalar da değer kaybetti. Güney Kore'de KOSPI yüzde 4,3, Endonezya'da borsa yüzde 5'den fazla değer kaybederken, Avustralya, Hindistan, Singapur ve Tayland'da da borsalar düştü.

Hong Kong'da Hang Seng Endeksi gün ortasında yüzde 3,5 ve Çin'de Shanghai endeksi yüzde 3,5 değer yitirdi.

Piyasa uzmanları, küresel finansal krizin kısa sürede bitmeyeceğinden, Avrupa'daki kredi sorunu haricinde yatırımcıların ABD ekonomisinin görünümünün kötüleşmesinden kaygılandığını söylediler. Uzmanlar, Avrupa'da ve kurtarma planı hariç ABD ekonomisinde herhangi bir olumlu gelişme görmediklerini de ifade etti.

Küresel finansal krizin etkilerinin Avrupa'da da ciddi biçimde hissedilmeye başlanması ve bir çok bankanın mali sıkıntıyla karşı karşıya kalması nedeniyle Avrupa borsaları da düşüşle açıldı.

Avrupa'nın en büyük 300 şirketini kapsayan ''FTSEurofirst 300'' endeksi şu sıralar yüzde 4,15 düşerek 1.044,16 puana geriledi.

Londra Menkul Kıymetler Borsası'nda FTSE 100 Endeksi ise yüzde 4,53 değer kaybederek 4.754,63 puana, Almanya'da borsanın temel göstergesi DAX Endeksi yüzde 4,21 düşerek 5.553,02 puana, Fransa'da CAC 40 Endeksi yüzde 4,62 azalarak 3.892,17 puana indi.

İspanya'da Madrid borsasında IBEX endeksi yüzde 4,15, İtalya'da Milano borsası yüzde 3,45 ve Rusya'da Moskova borsasında RTS endeksi yüzde 7,09 değer kaybetti.
Borsada en fazla bankaların hisseleri düştü.

Fransız BNP Paribas'ın hisseleri yüzde 4,2, Credit Agricole'nin yüzde 6, Dexia'nın yüzde 12,8 ve Societe Generale'ın yüzde 6,9 geriledi. Commerzbank'ın hisseleri de yüzde 15,7 değer kaybetti.

Avusturya'da borsa açılışta yüzde 8,4 değer kaybetti. Viyana borsasında ATX endeksi açılış ziliyle birlikte yüzde 8,4 düşerek (237,3 puan) 2.579,25 puana geriledi. Yetkililer, borsanın Mayıs 2005'ten bu yana en düşük seviyesine indiğini söyledi.

Avrupa'nın en küçük borsalarından biri olan Viyana borsasındaki düşüş, küresel ekonomik krizin büyük küçük demeden bütün piyasaları nasıl etkilediğini gösteriyor. Borsadaki düşüşten en fazla bankalar etkilendi. Ülkenin önde gelen bankacılık grubu Erste Group'un hisseleri yüzde 12,5 ve Raiffeisen International'ın ise yüzde 11 değer kaybetti.

ABD'nin ardından Avrupa'da da etkisini ciddi biçimde hissettirmeye başlayan küresel finansal kriz nedeniyle küresel borsalardaki düşüş eğilimi devam ediyor. Arap dünyasının en önemli borsasına sahip Suudi Arabistan'da borsa bugün açılışla birlikte sert biçimde düştü. Ramazan Bayramının bitiminin ardından bugün açılan Suudi Arabistan borsası yüzde 9,6 düştü.

Körfez bölgesinde Dubai'de borsa yüzde 4,5, Abu Dabi'de yüzde 4, Kuveyt'te yüzde 3,5 ve Umman'da yüzde 6 değer kaybetti.

Bu arada; Avrupa'da merkez bankaları mali piyasaların nakit ihtiyacını karşılamak için piyasalara para pompaladı. Avrupa Merkez Bankası bugün (AMB) piyasaya 50 milyar dolar, İngiltere Merkez Bankası 10 milyar dolar, İsveç Merkez Bankası ise 14,2 milyar dolar verdi.

Küresel kriz ve petrol fiyatlarındaki düşüşten etkilenen; Rusya Borsası, yüzde 15'ten fazla düşüş yaşayınca işleme kapatıldı. Rusya iki hafta önce yaşanan sert düşüşler sonrası yine borsasını kapatma kararı almıştı. Bu kararın İMKB'ye etkisi yine satış yönünde gerçekleşmişti. Moskova Borsası böylece 1998'den beri ilk kez bu orandı bir düşüş yaşadı.

Banka hisseleri tepetaklak

Avrupa borsalarının çöküşünde banka hisselerindeki kayıplar etkili oldu. İsviçre bankası UBS'nin hisseleri yüzde 10.5, Belçikalı Dexia yüzde 7.5, Alman bankaları Commerzbank yüzde 15.4, Deutsche Bank yüzde 6.2, Fransız Societe Generale yüzde 6.8, İngiliz bankaları Royal Bank of Scotland yüzde 9.8, HBOS yüzde 15 ve Lloyds yüzde 4.9 değer yitirdi.

Bush zaman istiyor

ABD Başkanı George W. Bush, ''Finansal sistemde güveni sağlamak zaman alacak'' dedi. George W. Bush, yaptığı açıklamada, kurtarma planının gerisindeki stratejinin ''krediyi serbest kullanıma sunmak ve paranın hareketini sağlamak olduğunu'' bildirdi. Bu arada ABD Merkez Bankası (FED), yıl sonuna dek zor durumdaki bankalara 900 milyar dolara kadar nakit vereceğini açıkladı.