Ekonomi'de yılın olayları / Ocak

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2009'da tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 6,53, üretici fiyatları endeksinin (ÜFE) yüzde 5,93 arttığını açıkladı. TÜİK'e göre, aralık ayında TÜFE yüzde 0,53, ÜFE yüzde 0,66 artış gösterdi.

Dünya ekonomisindeki ağırlığı gittikçe artan Çin, 2009 yılında dünyanın en büyük ihracatçı ülkesi oldu. Toplam 1,2 trilyon dolarlık ihracatla Almanya'yı geride bırakarak ilk sıraya yerleşen Çin, 196 milyar dolarlık ticaret fazlası verdi. 2009 yılında Çin, araç satışlarında da ABD'yi geçerek dünyanın en büyük otomotiv pazarı olma unvanını ele geçirdi.
Ekonomide 2010 yılının ocak ayında yaşanan bazı önemli gelişmeler şöyle:

1 Ocak:
-Yeni Türk Lirası (YTL) cinsinden banknot ve madeni paralar bugün itibariyle yürürlükten kaldırıldı ve parada TL'ye dönüldü.
-EFT, havale, virman gibi para transferi işlemlerinde Uluslararası Banka Hesap Numarası (IBAN) kullanımı zorunlu hale geldi.

2 Ocak:
-Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ve Brezilya firması Petrobras'ın işbirliğiyle Karadeniz'de ultra-derin deniz sondajları yapmak için Norveç'ten yola çıkan dev petrol arama platformu ''Leiv Eiriksson'' Sinop'a ulaştı.

4 Ocak:
-TÜİK, 2009'da tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 6,53, üretici fiyatları endeksinin (ÜFE) yüzde 5,93 arttığını açıkladı. TÜİK'e göre, aralık ayında TÜFE yüzde 0,53, ÜFE yüzde 0,66 artış gösterdi.
-Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, varlık barışı uygulaması kapsamında 47,3 milyar liralık beyanda bulunulduğunu, bu beyanlar üzerinden 1 milyar 556 milyon 629 bin lira vergi tahakkuk ettirildiğini açıkladı.

5 Ocak:
-Türkiye, İslam Kalkınma Bankası tarafından organize edilen Kalkınma İçin İslami Dayanışma Fonuna katıldı.
-Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 2010 yılının ilk 6 ayında en düşük SSK, Bağ-Kur ve tarım emeklisinin maaşına yüzde 20,4, en yüksek emekli aylığına da yüzde 4,5 artış yapacaklarını açıkladı.

7 Ocak:
-Tütün ve alkol piyasasında cezalar arttı. İzinsiz piyasaya dökme alkollü içki sürenler, 228 bin 928 TL para cezası ödeyecek. Yasakları görsel yayın yoluyla ihlal eden ulusal televizyonlara 57 bin 232 TL-114 bin 464 TL arasında ceza uygulanacak.
-Türkiye otomotiv pazarı, 2009'da, önceki yıla göre yüzde 12,77 büyüyerek, 557 bin 126 adede yükseldi.

Türkiye'nin kredi notu yükseldi

8 Ocak:
-Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, Türkiye'nin kredi notunu, Ba3'ten, Ba2'ye yükseltti.
-Sanayi üretim endeksi, 2009 Kasım ayında, 2008'in aynı ayına göre yüzde 2,2, bir önceki aya göre yüzde 8,6 azaldı.
-Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Köse, TMO'ya 100 bin ton pirinç ithalat yetkisi verildiğini bildirdi.
-Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Esra Kara ile evlendi.

9 Ocak:
-TOBB verilerine göre. 2009'da 43 bin 250 şirket kuruldu, 13 bin 459 şirket tasfiye oldu, 10 bin 429 şirket kapandı.
-İngiliz Economist Dergisi, Türkiye'yi 2009 yılında yükselen borsalar sıralamasında ikinci sırada gösterdi.

Çin, dünya devi oldu

10 Ocak:
-Çin, dünyanın en büyük ihracat ülkesi oldu. Toplam 1,2 trilyon dolarlık ihracatla Almanya'yı geride bırakarak ilk sıraya yerleşen Çin, 196 milyar dolarlık ticaret fazlası verdi.
-Lübnan, Türkiye Elektrik Ticaret Anonim Şirketinden elektrik talebinde bulundu. Lübnan, yaklaşık 1 milyar 250 bin kilovat saatlik elektrik alacak.
-TÜVTURK Araç Muayene İstasyonları Genel Müdürü Naci Başerdem, 2009'da 5 milyon 100 bin adet aracın muayenesini yaptıklarını, bu araçların yüzde 40'ının birinci muayenelerinde başarılı olamadığını bildirdi.

11 Ocak:
-Türkiye'nin 2009 Kasım ayında, cari açığı 1 milyar 598 milyon dolara yükseldi. 2009'un 11 ayındaki cari açık ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 74,4 düşüşle 9 milyar 922 milyon dolar oldu.
-Avrupa Merkez Bankası Başkanı Jean-Claude Trichet, özellikle gelişmiş ülke ekonomilerindeki dinamizm nedeniyle ekonominin gittikçe normalleştiğini söyledi.
-Çin, 2009 araç satışlarında ABD'yi geçerek dünyanın en büyük otomotiv pazarı olma unvanını ele geçirdi. ABD, son 100 yılda ilk kez ikinciliğe indi.

FED'den rekor kar

12 Ocak:
-Bakanlar Kurulu, enflasyon farkı ve ocak zammı nedeniyle memur maaş katsayılarını yeniden belirledi ve ortalama zam yüzde 2,62'ye yükseldi.
-Uluslararası Çalışma Örgütü, küresel ekonomik kriz nedeniyle Latin Amerika ve Karayipler'de 2009'da 2,2 milyon kişinin işsiz kaldığını açıkladı.
-ABD Merkez Bankası (FED) 46,1 milyar dolarlık kar açıkladı. Banka, kurulduğu 1914 yılından bu yana en yüksek karı elde etti.

13 Ocak:
-THY'nin 2009'daki yolcu sayısının, 2008'e göre yüzde 11 artışla 25,1 milyona ulaştığı açıklandı.
-Dünya Bankası, küresel ekonomik krizin önemli ölçüde etkilediği Hırvatistan ile 200 milyon avroluk anlaşma imzaladı.

14 Ocak:
-Turkcell Süper Lig'in canlı yayın haklarını içeren A paketi için ihaleyi, 321 milyon dolar ile Digitürk kazandı.
-Bankalardaki toplam mevduat, 2009 sonu itibarıyla önceki yıla göre yüzde 13 artışla 463 milyar 967,5 milyon liraya yükseldi.
-Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, kısa vadeli faiz oranlarını değiştirmedi. Buna göre, gecelik faiz oranları, borçlanmada yüzde 6,50, borç vermede ise yüzde 9,00 olarak uygulanacak.

15 Ocak:
-TÜİK verilerine göre ülkedeki işsiz sayısı 2009 yılı ekim ayında bir önceki yılın aynı dönemine göre 569 bin kişi artarak, 3 milyon 299 bin kişiye yükseldi. İşsizlik oranı 1,8 puanlık artışla yüzde 13 oldu.
-Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2009 yılı bütçe büyüklüğünün 267,3 milyar lira olduğunu açıkladı. Bütçe gelirleri 215,1 milyar lira, bütçe açığı 52,2 milyar lira olarak belirlendi.
-Çin Merkez Bankası, döviz rezervlerinin, 2009'da 453 milyar dolar artış göstererek 2,4 trilyona ulaştığını bildirdi.

17 Ocak:
-Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, 31 Ocak 2010 itibariyle Tekel işçilerine ortalama 41 bin lira kıdem ve ihbar tazminatı ödeneceğini, bu tarihten sonra iş akitlerinin sona ereceğini açıkladı.

19 Ocak:
-Japonya havayolu şirketi Japan Airlines iflas koruma başvurusunda bulundu. 2009 Kasım ayı itibariyle 16,5 milyar dolar borcu bulunan şirketin iflası, ülke tarihindeki altıncı büyük iflas olacak.
-OPEC'in Ocak Ayı Petrol Piyasası Raporu'na göre, 2010 yılında küresel petrol talebi günlük 800 bin varil artarak, 85,15 milyon varil olacak.

20 Ocak:
-Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yönetmeliğine göre, 1 Mart 2010 tarihine kadar yapılacak ithalatta AB kriterlerine uygun olması şartıyla ''GDO'lu ürünlerin bebek mamaları ve bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinde de kullanılması yasaktır'' hükmü uygulanmayacak.
-Dünya Bankası Türkiye Direktörü Ulrich Zachau, Türkiye ekonomisinin toparlanmaya başladığını belirtti.

TÜSİAD'ın yeni Başkanı Ümit Boyner

21 Ocak:
-TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanlığına Ümit Boyner seçildi.
-Dünya Bankasının Küresel Ekonomik Görünüm-2010 Raporuna göre bu yıl küresel ekonomide yüzde 2,7 büyüme bekleniyor. Türkiye'nin 2010'da yüzde 3,3, 2011'de yüzde 4,2 büyüyeceği tahmin ediliyor.

23 Ocak:
-Avrupa İmar ve Kalkınma Bankasına göre 2010'da Doğu Avrupa'da en hızlı Türkiye büyüyecek. Banka, Türkiye için 2010 büyüme tahminini yüzde 3'ten yüzde 4,7'ye yükseltti.
-Tarım ve Köyişleri Bakanı Mehmet Mehdi Eker, 2010'da çiftçiye 5 milyar 605 milyon lira destekleme primi verileceğini bildirdi.

24 Ocak:
-İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Şakir Eczacıbaşı vefat etti.

25 Ocak:
-TÜİK verilerine göre, Türkiye nüfusu 2009'da binde 14,5 artarak, 72 milyon 561 bin 312 kişiye yükseldi.
-Bankalararası Kart Merkezinin raporuna göre, Türkiye'de geçen yıl, kredi kartlarıyla yaklaşık 205 milyar liralık harcama yapıldı.
-İmalat sanayi genelinde kapasite kullanım oranı ocak ayında, geçen yılın aynı ayına göre 6,4 puan, önceki aya göre de 0,2 puan artarak yüzde 67,8 seviyesinde gerçekleşti.

26 Ocak:
-İngiltere'nin resesyondan çıktığı açıklandı.
-Standard & Poor's, Japonya'nın kredi notlarının görünümünü ''durağan''dan ''negatif''e çevirdi.
-IMF, 2010 yılında küresel ekonomi için yüzde 3,1 öngördüğü büyüme oranını, yüzde 3,9'a revize etti.

27 Ocak:
-Uluslararası Çalışma Örgütü, 2009'da dünyada 27 milyon kişinin daha işsiz kaldığını bildirdi.
-Merkez Bankası tarafından bankalara duyurulan toplam karşılıksız çek sayısı, 2009 yılında, bir önceki yıla göre yüzde 24,3 artarak 1 milyon 910 bin 650'ye çıktı.
-General Motors, Saab'ı Hollandalı lüks otomobil üreticisi Spyker'e satma konusunda anlaştı. Spyker, Saab için 74 milyon dolar nakit ödeme yapacak.

28 Ocak:
-Japon otomobil üreticisi Toyota, ABD'de gaz pedalında sorun bulunan 1,9 milyon aracını daha geri çağırıyor.
-Merkez Bankası brüt döviz rezervleri, 22 Ocak itibariyle 2 milyar 251 milyon dolar azalarak 70 milyar 259 milyon dolara indi.

29 Ocak:
-TÜİK'e göre, Türkiye'nin 2009 ihracatı önceki yıla göre yüzde 22,6 azalarak 102 milyar 165 milyon dolar oldu. İthalatı da yüzde 30,3 düşüşle 140 milyar 775 milyon dolara geriledi. Buna göre dış ticaret açığı, 38 milyar 611 milyon dolar (yüzde 44,8) geriledi.
-Avro Bölgesinde işsizlik, 2009 sonu itibariyle yüzde 10 oldu. Bu oran, Ağustos 1998'den bu yana en yüksek düzeyi oluşturdu.
-Honda, dünya genelinde 646 bin adet aracını teknik sorun nedeniyle geri çağırma karar aldı.

30 Ocak:
-Toyota Başkanı Akio Toyoda, Toyota'nın gaz pedallarındaki sorun nedeniyle çağırdığı araçların sayısının 7,5 milyonu bulduğunu bildirdi.
-Fransız otomobil üreticisi Peugeot-Citroen de Toyota ile aynı fabrikada üretilen bazı araçlarını geri çağırma kararı aldı.

31 Ocak:
-İMKB Ulusal 100 Endeksi, 2009'da yüzde 96,6 artış oranıyla en çok yükselen 5., aylık bazda da yüzde 16,5 ile en fazla artan 2. borsa oldu.
-Davos Zirvesi, ekonomik toparlanma için ''istihdam yaratılması ve serbest ticaretin temel unsur olduğu'' vurgusuyla sona erdi.