Ekonomide yılın olayları/ Eylül

Ekonomide 2009 yılı Eylül ayındaki gelişmeler özetle şöyle:

1 Eylül:
- Limak'a İş Bankası ve Yapı Kredi tarafından 350 milyon dolarlık kredi sağlandı.
- Halk Bankası, Esnaf ve Sanatkarlar Kredi Kefalet Kooperatifleri kefaletiyle esnaf ve sanatkarlara kullandırılan kredilerin faiz oranını yıllık yüzde 8'e indirdi.

2 Eylül:
- Bankacılık sistemi toplam aktifleri, Haziran 2009 itibariyle bir önceki yılın aynı dönemine göre TL bazında yüzde 17 artarak 738 milyar liraya yükselirken, dolar bazında ise yüzde 7 azalarak 484 milyar dolar oldu.
- IMF, Türkiye'ye 883,1 milyon özel çekme hakkı (SDR) (yaklaşık 1,4 milyar dolar) tahsis etti.

3 Eylül:
- Avrupa Merkez Bankası yüzde 1 olan faiz oranlarını değiştirmedi.
- EPDK, TETAŞ'ın toptan elektrik kilovat saat satış fiyatının yüzde 21,08 oranında artırılarak, 12,62 kuruştan 15,28 kuruşa çıkmasına dönük başvurusunu onayladı.
- Ağustos ayında tüketici fiyatları endeksi yüzde 0,30 gerilerken, üretici fiyatları endeksinin ise yüzde 0,42 arttı. Ağustos ayı itibarıyla yıllık enflasyon ise TÜFE'de yüzde 5,33 artarken, ÜFE'de yüzde 1,04 geriledi.

4 Eylül:
- Türkiye Bankalar Birliği Haziran 2009 Tüketici Kredileri Raporu'na göre, Nisan-Haziran döneminde kanuni takipteki krediler, bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 95 oranında artarak 791 milyon lira oldu.
- IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, küresel ekonominin derin gerileme döneminden çıktığını, ancak toparlanmanın yavaş olacağını söyledi.
- ABD'de ağustos ayında işsizlik oranı yüzde 9,7'ye yükseldi. Böylece, işsizlik oranı son 26 yılın en yüksek seviyesine çıkmış oldu.
- Gösterge faiz yüzde 9,31 ile yeni tarihi dip seviyesini gördü. 11 Mayıs 2011 vadeli tahvilin bileşik faizi kapanışta ise yüzde 9,49 oldu.
- 3,5 milyar liralık kredi kartı borcuna kolaylık getiren yasanın öngördüğü 60 günlük süre doldu.

5 Eylül:
- KOBİ'lerin bu yıl sonuna kadar yapacakları birleşmelerde uygulanacak indirimli kurumlar vergisi oranı yüzde 5 olarak belirlendi.

7 Eylül:
- Türkiye ile Fransa arasındaki ilişkileri güçlendirmek için ''Paris Boğaziçi Enstitüsü'' adlı bir düşünce kuruluşu oluşturuldu. Enstitünün başkanlığına eski TÜSİAD Genel Sekreteri Haluk Tükel getirildi.
- Kredi kartı borçlarının yeniden yapılandırılması düzenlemesinden yararlanmak için 15 güne kadar ek süre verildi.

Doğan Yayın Holding'e 3 milyar 755 milyonluk vergi cezası

8 Eylül:
- Türkiye'nin sanayi üretimi temmuz ayında, 2008 yılının aynı ayına kıyasla yüzde 9,2 oranında azaldı. Sanayi üretim endeksi, temmuz ayında bir önceki aya göre ise yüzde 0,9 yükseldi.
- Doğan Yayın Holding A.Ş'ye 3 milyar 755 milyon lira ceza kesildiği bildirildi.
- BM Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD), küresel resesyonda erken bir düzelme görmediğini bildirdi.
- Global piyasalarda artan endişe altını yeniden cazip yatırım aracı haline getirdi. Altının ons fiyatı 6 ayın zirvesine çıkarak 1004 doları gördü.

9 Eylül:
- TOKİ Seyrantepe Projesi için hak ediş ödemek suretiyle bugün yaptığı ihalede en düşük teklifi 198 milyon 950 bin lira ile Varyap Varlıbaşlar Yapı Sanayi ve Turizm Yatırım Ticaret A.Ş-Uzunlar İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. İş Ortaklığı verdi.
- Türkiye'de ortak ATM dönemi 26 bankanın katılımıyla 1 Ekim 2009 tarihinden itibaren başlayacak. Uygulama, Avrupa'da ilk kez Türkiye'de gerçekleşecek.

10 Eylül:
- Türkiye ekonomisi, bu yılın ikinci çeyreğinde, geçen yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla yüzde 7 küçüldü.
- İmalat sanayinde kapasite kullanım oranı Ağustos ayında, geçen yılın aynı ayına göre 6,5 puan azalarak 69,7 seviyesinde gerçekleşti.
- Türkiye'nin cari işlemler hesabı, Temmuz ayında 286 milyon dolar fazla verdi.
- FED, ekonomide resesyonun sona erdiğini ve ekonominin nihayet yeniden büyümeye başladığını bildirdi.
- Seyrantepe Projesi ihalesinin son oturumunda en düşük teklifi 184 milyon 61 bin 53 lira ile Varyap-Uzunlar A.Ş İş Ortaklığı verdi.

11 Eylül:
- Rekabet Kurulu, Toyotasa Toyota Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş'nin sermayesinin yüzde 65'ini temsil eden hisselerinin ALJ Lubnatsi Pazarlama ve Satış A.Ş., ALJ Turkey Company Limited ve Chelder Europe Limited'e devrine izin verdi.
- Seyrantepe Stadı ikmal ihalesini Varyap-Uzunlar İş Ortaklığının aldı.
- Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Türkiye'nin 4. çeyrekten itibaren pozitif büyüme geçme ihtimalinin oldukça yüksek olduğunu söyledi.

12 Eylül:
- Barack Obama yönetimi, ABD Kongresine ''İran'la sınır komşusu tek NATO ülkesi Türkiye'ye 7,8 milyar dolarlık füzesavar Patriot PAC-3 batarya ve aksamı satabiliriz'' bilgisi verdi.

14 Eylül:
- BDDK'ya göre, yılın ikinci çeyreğinde bankacılık sektörünün dönem net karı, geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre yüzde 33 oranında artarak 11 milyar lira düzeyine ulaştı.
- Türkiye'ye Temmuz ayında, net uluslararası doğrudan yatırım girişi (fiili giriş) 742 milyon dolar oldu.

15 Eylül:
- Türkiye'de, Haziran ayında işsizlik oranı, geçen yıla göre 3,6 puanlık artışla yüzde 13 olarak belirlendi. İşsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 972 bin kişi artarak, 3 milyon 269 bin kişiye yükseldi.
- Merkezi Yönetim bütçesinden Temmuz ayında 23 milyar 392 milyon, Ağustos ayında 23 milyar 518 milyon lira harcama yapıldı. Bütçe gelirleri Temmuz ayında 16 milyar 785 milyon, Ağustos 21 milyar 994 milyon lira, bütçe açığı Temmuz ayında 6 milyar 607 milyon, Ağustos ayında 1 milyar 525 milyon lira oldu.

16 Eylül:
- Orta vadeli program açıklandı. Başbakan Yardımcısı Ali Babacan programı açıklarken, 2009 yılında yüzde 6 küçülmenin ardından 2010 yılının ilk çeyreğinden itibaren büyümeye geçileceğini söyledi. Büyüme oranı 2010 için yüzde 3,5, 2011 için yüzde 4, 2012 için yüzde 5, işsizlik oranı 2009 için yüzde 14,8, 2010 için yüzde 14,6, 2011 için yüzde 14,2, 2012 için yüzde 13,3, cari açığın 2009 için 11, 2010 için 18, 2011 için 22, 2012 için 28 milyar dolar olarak öngörüldü. Orta vadeli programda, tüketici fiyatları endeksindeki artış, 2009 için yüzde 5,9, 2010 için yüzde 5,3, 2011 için yüzde 4,9, 2012 için yüzde 4,8 olarak planlandı.

17 Eylül:
- Japonya Merkez Bankası, yüzde 0,1 olan faiz oranını değiştirmedi.
- 1 Ekim'den geçerli olmak üzere sanayi elektriğinin fiyatı kilovat saatte yüzde 9,85, konut elektriğinin fiyatı ise yüzde 9,68, ticarethanelerin elektriği ise yüzde 9,97 oranında artırıldı.
- Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, kısa vadeli faiz oranlarını 0,50 puan indirdi. Buna göre, gecelik faiz oranları, borçlanmada yüzde 7,25, borç vermede ise yüzde 9,75 olarak uygulanacak.

18 Eylül:
- Standard and Poor's, Türkiye'nin kredi notu görünümünü, ''negatif''ten, ''durağan''a yükseltti.
- Kısa dönemli iş istatistikleri. Bu yılın ikinci çeyreğinde sanayide istihdam yüzde 12 azaldı.
- Orta vadeli mali plan yayınlandı. 2010'da bütçe 50 milyar 34 milyon lira açık verecek, faiz dışı fazla 6 milyar 716 milyon lira olacak. Aynı yıl bütçe gelirlerinin 286 milyar 828 milyon lira, faiz giderlerinin ise 56 milyar 750 milyon lira olması öngörüldü. AB tanımlı genel yönetim nominal borç stokunun gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYH) oranı 2010 yılında yüzde 49 olarak belirlendi.
- 2010-2012 dönemi bütçe çağrısı yayımlandı. Bütçe teklifi hazırlanırken, yıl sonu tüketici fiyatları endeksindeki artış 2010 için yüzde 5,3, 2011 için yüzde 4,9 ve 2012 için yüzde 4,8 olarak esas alınacak. GSYH büyüme oranı da 2010 yılı için yüzde 3,5, 2011 yılı için 4,0 ve 2012 yılı için yüzde 5,0 olarak dikkate alınacak.
- Moody's, Türkiye'nin kredi notu görünümünü, ''durağan''dan, ''olumluya'' yükseltti.
- Türkiye ile Irak arasında, ülkenin tarımsal altyapısının harekete geçirilmesi, her türlü tarımsal teknoloji transferi, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde işbirliği yapılması kararlaştırıldı.
- Gösterge tahvilin faizi yüzde 8,95 ile yeni tarihi dip seviyesini gördü.

19 Eylül:
- IMF, yoksul ülkelere kredi açmak ve finansmanını desteklemek için bir miktar altın satma kararı aldı.
– IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, 2009 yılının Türk ekonomisi için zorlu bir yıl olduğunu, ancak 2010 yılında hızlı bir iyileşme beklediklerini söyledi.

21 Eylül:
- ABD'de bu yıl kapanan banka sayısı 94'ü buldu.
- Bilgisayar devi Dell bilişim teknolojileri hizmeti veren Perot Systems'i 3,9 milyar dolara satın alıyor.

23 Eylül:
- ABD Merkez Bankası Fed yüzde 0-0,25 aralığındaki gösterge faiz oranını değiştirmedi.

25 Eylül:
- Doğan Yayın Holding A.Ş, bağlı ortaklıklara ilişkin vergi aslı ve vergi cezaları ile bunlara ilişkin hesaplanan gecikme faizi tutarı için toplam 4 milyar 823 milyon 825 bin 987,33 lira tutarında teminatın 15 gün içinde gösterilmesinin talep edildiğini duyurdu.
- ABD merkezli uluslararası yatırım bankası Goldman Sachs, Türkiye'nin 2050'de dünyanın dokuzuncu, Avrupa'nın üçüncü büyük ekonomisi olabileceğini açıkladı.

26 Eylül:
- Kredi kartı borcunu ödemeyenlerin sayısı Temmuz ayında, yaklaşık yüzde 19,5 artarak 106 bin 225'e çıktı.

27 Eylül:
- ABD'nin Irak'a müdahalesinin ardından Bağdat'ta ilk fuar, Türk firmaları tarafından ''Türk İnşaat, İnşaat Makineleri, Yapı Malzemeleri ve Elektrik Fuarı'' olarak açıldı.

28 Eylül:
- Türk ve Yunan borsaları ortak endeksi ''GT-30''un yayını başladı.
- Xerox, Affiliated Computer'ı 6,4 milyar dolara satın alacağını duyurdu.

29 Eylül:
- TMSF, Dünya Mevduat Sigortacıları Birliğince (IADI) ''Yılın Mevduat Sigortacısı'' seçildi.
- Rekabet Kurulu, Otomotiv Distribütörleri Derneği ve Otomotiv Sanayi Derneği ile bu derneklere üye teşebbüsler hakkında soruşturma açılmasına karar verdi.
- Türk Eximbank, ING Bank Koordinatörlüğünde, Bankalar Konsorsiyumu'ndan yaklaşık 250 milyon dolar tutarında kulüp kredisi aldı.

IMF-Dünya Bankası toplantıları İstanbul'da yapıldı

30 Eylül:
- IMF-Dünya Bankası sonbahar dönemi toplantıları İstanbul'da başladı.
- Bakanlar Kurulu, varlık barışının süresini 3 ay uzattı.
- Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Başkent Doğalgaz'ın yıl sonuna kadar satılacağını söyledi.
- IMF Para ve Sermaye Piyasaları Bölümü Başkanı ve Finans Danışmanı Jose Vinals, Türkiye'nin, diğer gelişmekte olan piyasalara göre nispeten biraz daha zayıf olduğu alanlar bulunduğunu kaydetti.
- Takvim etkisinden arındırılmış Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH), bu yılın 2. döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 6,6 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH bir önceki döneme göre yüzde 7,1 artış gösterdi.
- Rekabet Kurulu, otomotiv sektöründe faaliyet gösteren on dokuz teşebbüs ve Türk Eczacıları Birliği hakkında soruşturma açılmasına karar verdi.
- İhracat Ağustos ayında, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 29,1 azalarak, 7 milyar 833 milyon dolar oldu. İthalat da Ağustosta yüzde 34 oranında azalarak, 12 milyar 709 milyon dolar olarak gerçekleşti.
- Kamu net borç stoku, bu yılın ilk çeyreğinde, geçen yıl sonuna göre yüzde 6,16 artarak 267,9 milyar liradan 284,5 milyar liraya çıktı.
- Türkiye'nin net dış borç stoku, Haziran ayı sonu itibariyle 144 milyar 767 milyon dolar oldu.
- Merkezi yönetim toplam borç stoku Ağustos ayı itibariyle 424 milyar 706 milyon lira düzeyinde. Bunun 315 milyar 426 milyon lirasını iç borç, 109 milyar 280 milyon lirasını da dış borç oluşturuyor.
- Sabancı Holding'in, Toyota Motor Europe ve Mitsui ile ortak olduğu Toyotasa'da bulunan yüzde 65 oranındaki hissesinin, tüm dünyada Toyota Grubu araçlarının en büyük bağımsız distribütörü ALJ'ye devri tamamlandı.
 

Ekonomide yılın önemli gelişmeleri giriş sayfası