Erdoğan Köln'de gerilimi artıracak mı?

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, cumartesi günü Almanya’nın Köln kentinde olacak. Sadece Almanya’da değil, Türkiye’de ve Avrupa’da da gözler bu ziyarette.

Almanya Cumhurbaşkanı Joachim Gauck’un 26-29 Nisan tarihlerinde gerçekleştirdiği Türkiye ziyaretinin ardından, Erdoğan’ın Köln ziyaretinin nasıl olacağına dair büyük bir merak var. Gauck’un ziyaretinde yaşanan gerilim, Köln’de de kendini gösterecek mi? Erdoğan, Başbakan Angela Merkel’in ‘itidal’ çağrısına uyacak mı?

Gazi Üniversitesi öğretim üyelerinden siyaset bilimci Hüseyin Yayman da Başbakan Erdoğan’ın Köln ziyaretine katılacak heyette yer alıyor. Yayman, Türkiye ile Almanya arasında ‘tarihi’ ilişkiler olduğuna dikkat çekerken, Başbakan Erdoğan’ın Köln’de yapacağı konuşmaya ilişkin şu değerlendirmede bulunuyor:

“Almanya’da koskocaman bir Türkiye var. 3 milyon Türk orada yaşıyor ve iki ülke ilişkilerinin daha da yakın olmasını bekliyor. Özellikle Alman medyasında Gauck’un ziyaretinin ardından yapılan ağır yorumlara karşın bence Başbakan Erdoğan, Köln’de sert bir konuşma yapmayacak. Erdoğan, kalkıp da kendisini ‘demokrasi karşıtı’ gören Alman medyasına ve siyasetçilerine cevap vermeyecek. Onun şimdi hedefinde sadece Almanya’daki Türklere ‘işbirliği ve uyum’ mesajları vermek var.”

Cumhurbaşkanlığı seçimi
Erdoğan’ın, cumhurbaşkanlığı kampanyası yürüten bir başbakan olduğunu kimsenin unutmaması gerektiğini kaydeden Yayman, “Türkiye'de ağustos ayında cumhurbaşkanlığı seçimi var ve bu seçimde yurtdışındaki Türkler de oy kullanacak. Onların oyları AKP ve Erdoğan için çok değerli. Erdoğan, bu gerçekten hareketle daha ılımlı mesajlara vurgu yapacak” diyor.

Türkiye'nin AB üyeliği
Yayman ayrıca, “Türkiye, AB’ye üyelik hedefinden uzaklaşıyor mu? Türkiye, tamamen bir Ortadoğu ülkesi mi? Ülkede demokrasi ve insan haklarından geriye gidiş mi var? Erdoğan, işte böylesi soruların sorulduğu bir ortamda Almanya’yı ziyaret ediyor. Mutlaka ama mutlaka partisinin, hükümetinin ve ülkesinin AB’ye üyelik hedefinden şaşmadığını açıkça söyleyecek bunu da kimseyle kavga etmeden dile getirecektir” şeklinde konuşuyor.

‘Çok tedirginim'
Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) AB Uzmanı Fatma Yılmaz ise “Başbakan Erdoğan’ın şu anda ortamı yumuşatacağını hiç zannetmiyorum” derken, “Erdoğan, seçim kampanyasını buraya taşıyacak ve gerilimi tırmandıracak” kaygısındaki Alman medyasının çok da haksız olmadığını söylüyor. Köln ziyareti için “çok tedirginim” diyen Yılmaz, Erdoğan’ın konuşmalarında kullandığı “çok sert” dilin Köln ziyaretinde de gündeme geleceğini tahmin ediyor.

Yılmaz, “Gauck, Türkiye’ye geldi demokrasinin tehlikede olduğunu söyledi. Erdoğan da ona “daha kendisini rahip sanıyor” diye çıkıştı. Üstelik ‘Gelip de Türkiye’ye akıl veremezsin’ dedi. Şimdi de Erdoğan, Köln’e gidiyor. Kendisini de orada Gauck’un beğenmediği tavrına benzer bir tavır takınacaktır. Bu, kaçınılmazdır” diyor. Erdoğan’ın bu tavrında yürüttüğü cumhurbaşkanlığı seçim kampanyasının da etkili olduğunu söyleyen Yılmaz, “Sert söylemin kendisine oy olarak geri döndüğünü bilen Erdoğan, Almanya’da da bunu açıkça ortaya koymaktan kaçınmayacaktır” değerlendirmesi yapıyor.

Türk hükümetinin Avrupa’daki Türkiye algısını kırmak için hiç çabalamadığından yakınan Yılmaz, “Çünkü hükümet, tamamen iç siyasete odaklandı” diyor. Avrupa’daki Türkiye algısının ise “reformlardan sürekli bir geriye gidiş var. Yasaklar birbirini izliyor” şeklinde olduğunu söyleyen Yılmaz, cumhurbaşkanlığı seçimine kilitlenmiş Başbakan Erdoğan’dan bu noktada bir Avrupa Birliği açılımı beklenemeyeceğini sözlerine ekliyor.

‘Köln ziyareti bir fırsat'
AB Çalışmaları Merkezi Derneği Başkanı Tunay İnce de Gauck’un ziyaretinde yaşanan tartışmalarla birlikte iyice gerilen Türkiye –Almanya ilişkilerinin “tamire ve yumuşamaya” ihtiyacı olduğunu belirtirken, “Başbakan Erdoğan’ın Köln ziyareti bunun için bir fırsattır. Başbakan, kendisini ve Türkiye’yi samimi şekilde Avrupa’ya anlatmalıdır” diyor.

Türkiye’de yaşanan “karmaşa” dönemiyle birlikte iki ülke arasındaki iletişim kopukluğunun “geri dönüşü olmayan” bir yola doğru ilerlediğinden kaygı duyduğunu anlatan İnce, “Sessiz devrim yaptığını iddia ederek, AB üyeliğini stratejik hedef göstererek iktidara gelen AKP, Avrupa’ya reform kararlılığı sergileyemezse Türkiye’nin Avrupa’dan kopuşu an meselesi olur” uyarısı yapıyor.

Gerilim zinciri
Almanya Cumhurbaşkanı Gauck’un Türkiye ziyareti öncesi iki ülke medyasında başlayan tartışmalı yorumlar, Gauck’un ziyaretinde en yüksek noktaya ulaşmıştı. Alman Medyası, Gauck’la polemik yaşayan Erdoğan’i “siyasi nezaketten uzak” bulduğunu yazarken, Türk medyası da ikiye bölünmüş; kimi “Türkiye'de demokrasi tehlikede” diyen Gauck’u haklı bulmuş, kimi de Gauck’un Türkiye’yi eleştirmeye hakkı olmadığını öne sürmüştü. Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Gauck’a tepkisini dile getirirken, “Siz gelip Türkiye’de hak ve hukukun olmadığını söylerseniz, aynısını biz de size yaparız” mesajı vermişti.

İki ülke arasında Gauck’un ziyaretiyle tırmanan gerilim, Soma faciasının ardından daha da ileri noktaya ulaştı. Soma faciasından Başbakan Erdoğan’ı sorumlu tutan Alman medyasına sert tepki gösteren Türk hükümeti, Almanya’yı Türkiye’de provokatörlükle suçladı. Der Spiegel’in Türkiye muhabirini “ölüm tehditleri aldığı için” Hamburg’a geri çektiğini duyurması, iki ülke arasında tırmanan gerilimi siyasilerin nasıl yumuşatacağı konusunda büyük merak yarattı. Sosyal medyada, Başbakan Erdoğan’ın tüm bu gerilim yüzünden Köln ziyaretini iptal edeceği bile öne sürüldü. Ancak Erdoğan, o ziyareti iptal etmiyor. Erdoğan, cumartesi günü Avrupalı Türk Demokratlar Birliği’nin onuncu yıl kutlamaları çerçevesinde düzenlenen etkinlikte konuşacak. (©Deutsche Welle Türkçe)