"Esnek çalışmaya geçmeden istihdam artışı sağlanamaz"

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, istihdam artışının önündeki en büyük engellerden birinin kıdem tazminatı yükü olduğunu söyledi. Bakan Şimşek, Türkiye'de kıdem tazminatının bu kadar yüksek ve ağır olması nedeniyle istihdamın artırılamadığını ifade etti.

İstihdamı engelleyen diğer bir katılığın ise part time çalışma uygulamasına geçilememiş olmasını gösteren Bakan Şimşek, "Türkiye esnek istihdam uygulamasına geçmeden istihdam artışı sağlayamaz" dedi. Hükümetin geçen yıl gündeme getirdiği yasal düzenlemeyle özellikle gençlerin ve kadınların istihdamı açısından part time çalışması açısından büyük yarar sağlayacağının altını çizen Bakan Şimşek, "Maalesef sendikalarımız buna da karşı çıktılar. Şu anda milyonlarca işsiz gençlerimizi, kadınlarımızı dikkate almadan, işgücü piyasasının önündeki katılığın giderilmesini sağlayacak uygulamayı engelledi" diye konuştu.

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Dünya Bankası'nın "Türkiye: Ülke Ekonomik Raporu çerçevesinde, Kayıtdışılık; Nedenler, Sonuçlar, Politikalar" konulu konferansında konuştu. İstihdam üzerindeki yüklerin kısmen aşağı çekilmesinde mesafe aldıklarını söyleyen Bakan Şimşek, "Maalesef ve kısmen sorun, Türkiye'deki çok rijit ve katı işgücü piyasası kurallarıyla ilgilidir. Bir tanesi hiçbir kuralın olmadığı, kayıtdışı istihdam. Bir tanesi de dünyanın en katı rejimine sahip, kayıt içindeki istihdam. Türkiye'de hem İşsizlik Sigortası Fonu var. Ama aynı zamanda şu anda çok nadir diğer ülkelerde olduğu gibi bir de kıdem tazminatı konusu var. Türkiye'deki istihdam artışının önündeki en büyük engellerden birisi, Türkiye'deki kıdem tazminatının bu kadar yüksek ve ağır ve olmasından kaynaklanıyor. Hem İşsizlik Fonu olacak, hem de kıdem tazminatı olacak. İkinci katılık ise işgücü piyasasında part time çalışma önünde çok büyük engeller var. En azından uygulamada. Maalesef Türkiye yeterince bu uygulamadan yararlanamıyor. Geçen sene hükümetimiz bu konuda önemli adım attı.

Özellikle gençlerin ve kadınların istihdamı açısından part time çalışma mekanizması büyük yarar sağlayacaktı. Maalesef sendikalarımız buna da karşı çıktı. Şu anda milyonlarca işsiz gençlerimizi kadınlarımızı dikkate almadan, işgücü piyasasının önündeki katılığın giderilmesini sağlayacak uygulamayı engellendi. Türkiye mutlaka eğer önümüzdeki dönemde, daha da gelişecekse, esnek istihdam olmadan bunu yapamaz. Esnek istihdam olmadan, istihdam artışı olmaz. Kayıtdışıyla mücadele vergi ve sosyal güvenlik yükünün aşağı çekilmesi, yetmez. İdarenin denetimlerin çok etkin hale getirilmesi lazım" diye konuştu.
 

Kayıtdışılık kalkınmanın önündeki en büyük engel

Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, kayıtdışı ekonominin Türkiye'nin kalkınmasının önündeki en büyük engellerden biri olduğunu söyledi. Türkiye ekonomisinin son dönemde gerek kendi bölgesinde, gerekse dünyada önemli küresel ekonomik ve siyasi aktör olma konusunda gerçekten önemli mesafeler kat etmeye başladığını vurgulayan Bakan Şimşek, genel anlamda kayıt dışılığın artık Türkiye açısından yarınlara taşınmasının imkansız bir yük haline geldiğini belirtti.

"Kayıtdışılık kanıksanmış yapısal bir olguya dönüşmüş"

Bakan Şimşek, şu anda kayıtdışılığın neredeyse kanıksanmış yapısal bir olgu gibi, Türkiye ekonomisinin bir parçası haline geldiğini vurgulayarak, "Kayıtdışılık, verimliliğin, Türk sanayisinin gelişmesinin önünde büyük bir engel olarak karşımıza çıkmaktadır. Bazen kriz dönemlerinde 'çok şükür, kayıtdışılık olduğu için Türkiye krizi atlattı' denildiğini duymak mümkün. Ama bu son derece yanlış bir yaklaşım. Kayıtdışılık verimliliği azaltıyor, Türk sanayisinin gelişmesini engelliyor. Kayıtdışılık maalesef, müdahalesi kolay bir konu değil. Orta ve uzun vadeli bir perspektif ve çok boyutlu bir yaklaşım gerekiyor. Kayıtdışı ekonomi tabii ki vergi gelirleri üzerindeki olumsuz etkileriyle, kamu finansman dengelerini, haksız rekabet yaratıyor. Böylece kayıtlı ekonominin gelişmesini olumsuz etkiliyor" diye konuştu.
 

Kayıtdışı ekonomi birçok alanı etkiliyor

Kayıtdışı ekonominin, kurumsallaşma, tüketici hakları, sosyal güvenlik, fikri haklar, gıda güvencesi, toplumsal ahlak gibi birçok alanı etkilediğini belirten Şimşek, bu konularda uygulanan politikaların etkinliğini azalttığını kaydetti. Şimşek, kayıtdışı faaliyetlerin artmasının, bireyler ve işletmeler arasında haksız rekabet yarattığını, gelir dağılımını bozduğunu, bütçe hedeflerini bozduğunu bildirdi. Bakan Şimşek, kayıt dışı ekonominin yaygın ve süreklilik arz etmesinin toplum tarafından meşru olarak algılanmasının, toplumsal değerleri zedelediğine değindi.
 

"Türkiye'de 'vergiler yüksek' argümanı artık geçerli değil"

Bakan Şimşek, eskiden "Türkiye'de vergiler çok yüksek, dolayısıyla işletmelerin kayıtdışılık dışında bir seçeneği yoktu" argümanı olduğunu anımsatarak, "Bu artık tamamen doğru bir argüman değildir. Türkiye OECD ülkeleri içinde en düşük vergi yüküne sahip ülkeler arasında yer alıyor. Kurumlar vergisi, gelir vergisi olarak bakıldığında resim değişmiyor. OECD ülkeleri içinde en düşük vergilere sahibiz. Kayıtdışı faaliyetlerin vergilenmediği anlamına gelmiyor. Bu da bir miktar vergilendiriyor. Oradaki sıkıntı çok ciddi bir haksız rekabet yaratıyor. Birçok sektördeki işletmelerimiz, gereken yenilikçi yapıya, yenilik düzeyine kavuşamıyor. Türkiye ekonomisinin gelişmesinde büyük bir yük olarak karşımıza çıkıyor" şeklinde konuştu.
 

"Vergi yükünün aşağı çekilmesi mali imkanlarla sınırlı"

2002 yılında istihdam üzerindeki vergi yükünün çok yüksek olduğunu anımsatan Bakan Şimşek, "Bunu aşağı çektik. Son dönemde yapılan düzenlemelerle iyileştirdik. Bunu bir miktar iyileştirdik. Daha iyileştirilmesi gerekiyor. Bu mali imkanlarla sınırlı olan bir husustur. Ne zaman kayıtdışılığı azaltırsak, o zaman mali imkanlarla, bunu indiririz" dedi.