Hakim başına 1064 dava düşüyor

Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü'nün 2010 yılı istatistiklerinden derlenen bilgiye göre, ceza, hukuk ve idari yargı mahkemelerine 2001 yılında gelen toplam dava sayısı 5 milyon 553 bin 378 iken, 2010 yılında bu sayı 6 milyon 619 bin 412'ye ulaştı. Bir hakime düşen yıllık dava sayısı 2001 yılında 951 iken, 2010 yılında yüzde 11,9'luk artış oranıyla 1064'e çıktı.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına 2001 yılında dosya sayısı, önceki yıldan devreden 144 bin 68 dosyaya yıl içinde gelen 188 bin 887 dosyanın eklenmesiyle toplam 332 bin 955 oldu. Dosyaların yıl içinde 217 bin 170'i hakkında karar verilirken, 115 bin 785'i sonraki yıla devredildi. 2001 yılında ortalama yargılama süresi 230 oldu.

Verilere göre, bundan sonraki yıllarda iş yükü giderek artan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 2004 yılında toplam dosya sayısı 354 bin 803'e, 2005 yılında 364 bin 485'e, 2006 yılında 411 bin 121'e, 2007 yılında 531 bin 660'a, 2008 yılında 627 bin 637'ye ve 2009 yılında 664 bin 720'ye yükseldi.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının iş yükü son 10 yılda yüzde 118,9 artış gösterdi. Verilere göre, geçen yılki dosya sayısı, bir önceki yıldan kalan 387 bin 730 dosyaya yıl içinde gelen 341 bin 2 dosyanın eklenmesiyle toplam 728 bin 733'e çıktı. 281 bin 961 dosya yıl içinde karara bağlanırken, 446 bin 771'i 2011 yılına devretti.

Yargıtay ceza dairelerinin son 10 yıllık çalışma trendi incelendiğinde, 2001-2010 yılları arasında gelen dosya sayısı yüzde 174,4 oranında arttı. 2010 yılında gelen 573 bin 576 dosyadan 209 bin 76'sı karara bağlandı, 364 bin 500'ü 2011 yılına devretti.

Yargıtay hukuk dairelerine 2010 yılında gelen dosya sayısı 2001 yılına göre yüzde 76,8 oranında yükseldi. Gelen 524 bin 909 dosyadan 353 bin 95'i karara bağlandı, 171 bin 814'ü 2011 yılına aktarıldı.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında 2010 yılında bir dosyanın görülme süresi 482 gün olarak belirlenirken, bu süre ceza dairelerinde 508 gün ve hukuk dairelerinde 197 gün oldu.

Danıştay dairelerine 2001 yılında gelen toplam dosya sayısı 136 bin 116 iken, yüzde 110,5'lik artış oranıyla 2010 yılında 286 bin 552'ye yükseldi. Bu dosyalardan 99 bin 481'i karara bağlandı, 187 bin 71 dava ise 2011 yılına devretti. Danıştay'da bir davanın ortalama görülme süresi ise 2010 yılında 560 gün olarak belirlendi.
 

Yerel mahkemelerdeki durum

Cumhuriyet başsavcılıklarına da son 10 yılda gelen dosya sayısı arttı. 2001 yılında başsavcılıklara gelen dosya sayısı 2 milyon 913 335 iken, yüzde 108,6'lık artış oranı ile 2010 yılında 6 milyon 76 bin 676 oldu. Bu süreçte, başsavcılıklara gelen ilamlar yüzde 13,4 arttı.

Kamuoyunda özel yetkili mahkemeler olarak bilinen Ceza Muhakemesi Kanunu'nun (CMK) 250. maddesi ile görevli ağır ceza mahkemesi cumhuriyet başsavcılıklarına son 10 yıllık süreçte gelen dosya sayısında da artış gözlendi. 2001 yılında başsavcılıklara gelen dosya sayısı (geçen yıldan devir ve yıl içinde gelen) 28 bin 734 iken, yüzde 19,8'lik artış oranıyla 2010 yılında 34 bin 426 oldu. Yine bu süreçte özel yetkili cumhuriyet başsavcılıklara gelen ilamlar yüzde 35,6 azaldı.

Son 10 yıllık süreçte ceza mahkemelerine gelen dava sayısı azaldı. 2001 yılında ceza mahkemelerindeki dava sayısı 3 milyon 441 bin 37 iken, yüzde 9,1'lik azalış oranıyla 2010 yılında 3 milyon 129 bin 326 oldu.

Hukuk mahkemelerine gelen dava sayısı da aynı sürede yüzde 55,9 arttı. 2001 yılında hukuk mahkemelerindeki dava sayısı 1 milyon 862 bin 845 iken, 2010 yılında bu sayı 2 milyon 904 bin 853'e yükseldi.

İdari mahkemelerin son 10 yıllık çalışma trendine bakıldığında, toplam dava sayısında artış gözlendi. 2001 yılında idari yargı mahkemelerine gelen toplam dava sayısı 249 bin 496 iken, yüzde 134,6'lık artışla 2010 yılında 585 bin 233 oldu.
 

Yargılama süreleri

Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünün verilerine göre, 2001 yılında 336 olan özel yetkili ağır ceza mahkemelerindeki ortalama yargılama süresi 2010 yılında 285 güne indi. En uzun yargılama süresi, DGM'lerin kaldırıldığı ve özel yetkili mahkeme olarak tanımlandığı 2004 yılında oldu. 2004 yılında 450 gün olan yargılama süresi, 2005'te 393, 2006'da 352, 2007'de 341, 2008'de 373 ve 2009'da 347 gün oldu.

Çocuk mahkemelerindeki yargılama süresi 2001 yılında 408 iken 2010 yılında 302'ye düştü. Ceza mahkemelerinin genelinde ise 2010 yılında ortalama yargılama süresi 266 gün oldu.