Hem savcı hem yargıç

98 yıllık İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatroları (İBBŞT), son günlerde bir “yönetmelik şoku” yaşıyor. Önceki gün Şehir Tiyatroları (ŞT) sanatçıları ve çalışanları başta olmak üzere tiyatro camiasından pek çok sanatçının destek verdiği bir eylem gerçekleştirilmesi belediye meclisince onaylanan yeni yönetmelikten kaynaklanıyordu.

“Kültür ve sanat ortamının muhafazakârlaştırılması hareketi” diye nitelenen bu yeni yönetmelik, ŞT Genel Sanat Yönetmeni Ayşe Nil Şamlıoğlu, Genel Sanat Yönetmeni Yardımcısı ve Yönetim Kurulu Üyesi Aliye Uzunatağan, yönetim kurulunun sanatçılar tarafından seçilmiş üyeleri Volkan Sağırosmanoğlu, Burçetin Zoga, Sahne Direktörü Hakan Arlı, Dış İlişkiler Sorumlusu İrem Aydın’ın istifasına neden oldu.

Peki tiyatro camiası neden ayağa kalktı, neye itiraz ediyor?

Bir süre önce ŞT’nin “Günlük Müstehcen Sırlar” oyununun bazı medya organlarınca “cinsel sululuk ve müstehcenlik diz boyu” denilerek hedef gösterilmesi ve bunun ardından başlayan karalama kampanyasının sonucu olduğu düşünülen bu yeni yönetmelik, daha önce ŞT Müdürlüğü’ne bağlı olarak sanatsal üretimin idari işlerini üstlenen bürokratların şimdi sanatsal üretimin belirleyicisi, karar vericisi olmasını sağlıyor.

Sıra DT’de mi?

Bu arada, edindiğimiz bilgiye göre Devlet Tiyatroları’nın yasasının da önümüzdeki günlerde değişeceği belirtiliyor.

Yeni yönetmelikte “Sanat Kurumu” ifadesinin yerini “Şube Müdürlüğü” alıyor. Bu da ŞT’yi herhangi bir bürokrat yönetebilir anlamına geliyor. Yönetmelikteki “tanımlar” bölümündeyse yeni bir unvan var. “Sanat teknik müdürü” yerine “sanat teknik şefi” ifadesi kullanılıyor. ŞT’nin kadro cetvellerinde ise teknik şefin tanımı yok!

Özel madde!

Yönetim kurulu üyeliğinden istifa eden ŞT’nin Sanat Teknik Müdürü Volkan Sağırosmanoğlu ise bu maddenin kendisi için özellikle çıkarıldığını belirtiyor. Bu maddenin uygulamaya geçirilmesi durumunda dava açacak olan Sağırosmanoğlu “Muhalif ve sanatçı haklarından yana duruşum uzun süredir onları rahatsız ediyordu. Bu maddenin kadroda tanımı yok yani bu şekilde beni kadrodan yok saymaya çalışıyorlar” dedi.

İBB yazılı açıklamasında disiplin kurulunda herhangi bir değişikliğe gidilmediğini belirtmişti. Yeni yönetmelikte ise kurula, aynı zamanda yönetim kurulunun başkanı olan İBB genel sekreter yardımcısı başkanlık edecek. Bu da şu anlama geliyor:

Genel sekreter yardımcısı tarafından sanatsal bir etkinlikle görevlendirilen bir kişi disiplin kuruluna verildiğinde yine aynı kişinin başkanlığında değerlendirilecek. Bu da “tiyatronun başı” genel sekreter yardımcısının hem savcı hem de yargıçlık yapabileceği anlamına geliyor.

Yönetmelikte, yönetim ve repertuvar kurulunun da yapısı değişti. Yönetim kurulunun başkanlığını genel sanat yönetmeni yerine belediyenin genel sekreter yardımcısı üstlenecek. Böylelikle sanatsal kararları sanatçılar yerine bürokratlar alacak. Ayrıca, kurula, genel sekreter yardımcısı bulunmadığı zamanlarda bile genel sanat yönetmeni başkanlık yapamayacak. Başkan vekili Belediyenin kültür işleri daire başkanı olacak.

Yönetmelikte, “müdürlüğün görevleri” arasında, genel sanat yönetmeninin sanat etkinlikleriyle ilgili önerilerini görüşüp karara bağlamak da bulunuyor! Müdürlük aynı zamanda sanatçıların performanslarını da değerlendirecek.

Hangi sanatçılar?

İBB Başkanı Kadir Topbaş, gazetecilerin sorusu üzerine, yeni ŞT yönetmeliğini hazırlarken sanatçılarla birlikte çalıştıklarını belirtti. Oysa Topbaş’ın sanat danışmanı Kenan Işık ile ŞT yetkilileri ve sanatçıları yönetmelikten haberleri olmadıklarını açıklamıştı. Sanatçılar soruyor: Yönetmelik hangi sanatçılarla hazırlandı? Topbaş’ın “Tiyatroların hiçbir şeyine müdahale edilmiyor” demesi de pek çok kişinin kafasında soru işareti bıraktı. Başta kendi sanat danışmanı ve ŞT sanatçıları olmak üzere sanat dünyası merak ediyor: Böylesi bir yönetmelikle nasıl oluyor da tiyatroların hiçbir şeyine müdahale edilmiyor?

Nedret Güvenç: Muhsin Hocaçekip giderdi!

Yaklaşık 50 yıl Şehir Tiyatroları’nda görev yapan tiyatro sanatçısı Nedret Güvenç de Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay’ı sanatçıların yanında yer almaya çağırdı: “Belediye, ne zaman tiyatronun işlerine karışsa Muhsin (Ertuğrul) Hoca şapkasını alıp giderdi... Gene oldu... 98 yıllık tiyatro yıllar boyu İstanbul’un yüz akı olmuş bir tiyatrodur. Bu yapılanın adı gericiliktir. 12 Eylül döneminde de aynı şey başımıza geldi. En katı yönetmelik bu oldu çünkü yönetimi tamamen elimizden alıyorlar.”