İkizdere Vadisi'nde HES'lere izin yok

İkizdere Derneği Başkanı Kadem Ekşi, yaptığı açıklamada, bir firmanın İkizdere Vadisi'nde yapılacak Dereköy regülatörü ve Demirkapı HES projeleriyle ilgili üretim lisansı aldığını, Çevre ve Orman Bakanlığı'nın da projelere ''ÇED olumlu'' raporu verdiğini anımsattı.

Bunun üzerine projenin durdurulması ve ''ÇED olumlu'' kararının iptali için Rize İdare Mahkemesi'ne başvurduklarını belirten Ekşi, ''Mahkeme yaklaşık 1 yıl önce proje için bilirkişi incelemesinin yapılması için ön 'yürütmeyi durdurma' kararı vermişti. Devam eden dava kapsamında şimdi de yapılan bilirkişi incelemelerinin ardından kanaatini de ortaya koyarak 'gerekçeli yürütmeyi durdurma' kararı verdi'' dedi.

Mahkeme kararında, projenin uygulanmasında havza bütünlüğüne bakılması ve vadide bulunan endemik türlerin korunması gerektiğine ve çevreye geri dönülemez şekilde zarar verilebileceğinin belirtildiğini ifade eden Ekşi, ''Mahkeme, verdiği kararla çevrenin, suyun korunması adına haklılığımızı ortaya koydu. Verilen karar, İkizdere Vadisi adına tarihi bir karardır. Bölgede havza planlamasının yapılması gerektiği ortaya çıkmıştır'' diye konuştu.

Ekşi, İkizdere Vadisi'nin doğal yapısı ile dünyada korunması öncelikli bölgelerin başında geldiğini kaydederek, şunları söyledi:
''HES projeleriyle vadi yok edilmek istenmektedir. Bu coğrafya bize Allah'ın bir lütfudur. Bunu gelecek kuşaklara aktarmamız gerekiyor. Bu nedenle bu ekolojik koridorda tahribatın durdurulması gerekmektedir. Rize'nin doğal güzelliklerinin turizm kapsamında değerlendirilmesi gereklidir. Rize'nin yeşilinin enerji üretmek adına yok edilmesini kabul etmemiz mümkün değildir. Bölgede turizm yatırımlarının ön plana çıkarılması, kaynakların bu yönde değerlendirilmesi gerekirken HES projelerine çaba harcanmaktadır. Kaynaklarımız, paramız, zamanımız israf edilmektedir. Bunun sonucunda da mahkemeler bu projeleri iptal etmeye başlamıştır. Bu nedenle yönetimlerin projelerden bir an önce vazgeçmesi, kaynaklarımızın ekonomik değerlendirilmesi için önem taşımaktadır. Çabamızı bölgenin turizm alanında kalkınması için harcamalıyız.''

Diğer HES projelerinin iptali için verdikleri mücadelenin devam ettiğini, tüm projelerin iptal edileceğine inandıklarını söyleyen Kadem Ekşi, ''Verilen bu karar ile HES projesinin yakınında bulunan termal tesis de rahat bir nefes aldı. Çünkü bu projenin uygulanması halinde termal kaynakta sorun olabileceği endişesi duyuluyordu'' diye konuştu.

"Emsal karar"

Türkiye Su Meclisi Yürütme Kurulu üyesi avukat Yakup Şekip Okumuşoğlu ise kararın nehir tipi HES projelerinin planlama aşamasında eksik işleyen süreci, uygulama sürecindeki yanlışlıkları ve HES'ler için uygulanan ÇED yönetmeliği ve eksik olan mevzuat düzenlemelerini de içeren, değerlendiren bir karar olması yönüyle Türkiye'deki tüm HES projeleri açısından emsal olduğunu savundu.

Mahkemenin herkesin yaşama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğuna, çevreyi koruma ve geliştirmenin devletin ve vatandaşların ödevi olduğuna vurgu yaptığını ifade eden Okumuşoğlu, şunları kaydetti:
''Mahkeme, ÇED sürecine sadece uygulanması gereken formatsal bir süreç olarak bakılması, yatırımcı şirket tarafından yerine getirilmesi gereken bir prosedür olarak görülmesinin Çevre Kanunu ve ÇED Yönetmeliği ile belirlenen ve ulaşılmak istenen hedefe aykırı olacağı yönünde görüş belirtti. Aynı vadi veya su havzası üzerinde benzer birden çok projenin planlanması durumunda bunun idare tarafından plana bağlanması, çevresel zorlamanın ve kabul edilebilir çevresel maliyetin hesaplanması, projelerin sayısı, kurulma yer ve zamanı, doğanın diğer faydalı kullanımları ve insan ve diğer canlıların yaşam alanlarının bundan ne düzeyde etkileneceğine ilişkin kuvvetli tahminlerin yapıldığı bir planlamanın yapılması gerektiği dile getirildi. Bu genel ve diğer tüm çevre davalara emsal olabilecek değerlendirmeleri içeren kararla Dereköy regülatörü ve Demirkapı HES için mahkeme, yürütmeyi durdurma kararı vermiştir.''