İnternet mi Basılı Kaynaklar mı?

Önce konunun zorluğunu belirtmeliyim. Zordur bir yazarlar sözlüğü hazırlamak.

İçinden çıkılmaz binlerce ayrıntı, tekrar basımlara yazarın ekleyip çıkardıkları, toplu basımlar, özel basımlar... Kazanılan ödüller... Bir de özellikle kütüphane kayıtlarının tartışmalı olduğu dönemlerdeki veriler...

Tüm bunlara yazım yanlışları da eklenince çalışmanızın bıktırıcı kıyılara vurması kaçınılmaz olur.

Öte yandan her yazar sözlüğü basıldığı anda eskimeye yazgılıdır.

Ertesi gün ya bir yazar sonsuz uykusuna varmıştır ya da yeni bir yapıt eklenmektedir yazarın künyesine...

Tüm bunlar elinizdeki sözlüğe işlenecektir. Ölenler için parantezin kapanması hüzün vericidir Behçet Necatigil’in söylediği gibi...

Yeni yapıtlar, ödüller için yer açmak kıvanç verir hazırlayana...

Ama yine de zordur bu işle uğraşmak. Bir yazarın önemsenen bir verimini unutursunuz ve kıyamet kopar... Yeni bir yazar hızla adını duyurmaya başlamıştır sözlüğümüz ona yetişemez...

Hikmet Altınkaynak işte böylesi zor bir uğraşa girişti yakın dönemde.

Türk Edebiyatında Şairler ve Yazarlar Sözlüğü’nün ilk basımındaki kimi eksiklikleri Konur Ertop Cumhuriyet Kitap’ta sıraladı. Örneğin Bülent Ecevit’e ayrılan bölüm 3-4 sütun olmasına karşılık, Edip Cansever’e ayrılan bölümün tek sütunda kalması yadırgandı. Kimi kaynakların alıntılanırken yazım yanlışlıklarıyla aktarılmasına dikkat çekildi. Bunların birçoğunun ikinci basımda Nurullah Can’ın Virgül dergisinde de not ettiği biçimde düzeltildiğini görüyoruz.

Yapı Kredi Kültür ve Sanat Yayıncılık’ın hazırlattığı Tanzimat’tan bu yana edebiyatımızın değerlerinin yer aldığı iki ciltlik çalışmanın yenilenmekte olduğu bugünlerde böylesi başvuru kitaplarının ne denli önemli olduğunu bir kez daha vurgulamak gerekiyor.

“Ee, internet var, Google var!” seslerini duyar gibiyim.

Tam da bu nedenle bir yazıyla anımsatmak istedim: Artık ansiklopedilere, sözlüklere dönme zamanımız geldi. Hurdacılara kiloyla verdiğimiz dizi dizi ansiklopedileri yeniden edinmenin tam sırası.

Çünkü internette yer alan çoğu bilgi tartışmalıdır. Doğruların yanında son derece yanıltıcı bilgilerle karşılaşıyoruz günden güne. Ben kendi payıma örneğin Bernard Shaw’un, Oscar Wilde’ın doğum ölüm tarihlerini AnaBritannica’dan kontrol ediyorum, Cevat Fehmi Başkut’un, Sabiha Sertel’in bilgilerini ise elimdeki kaynaklardan, özellikle Hikmet Altınkaynak’tan (Türk Edebiyatında Yazarlar ve Şairler Sözlüğü) öğrenmeye çalışıyorum.

Bunların yanı sıra Behçet Necatigil’in Edebiyatımızda İsimler Sözlüğü ile Şükran Kurdakul’un Şairler ve Yazarlar Sözlüğü de bir ölçüde yararlı oluyor. Ancak kapsama alanları o kadar dar ki, yeni kuşak yazarları bu sözlükte ara ki bulasın. Bir de İhsan Işık’ın çalışması var. Onun çalışması her ne kadar övgüler alıyorsa da yazarlığı kendinden menkul birçok şahsiyetin yer aldığı bu hantal çalışmaya bakmak pek içimden gelmiyor doğrusu...

O nedenle internet evet ama yazılı kaynaklara da mutlaka başvuralım diyorum.

Hikmet Altınkaynak ne de olsa “altın” bir kaynak...