'İran'daki "nükleer" büyük bir teknik meydan okuma'

ABD'li gazete, "UAEA, yabancı uzmanlar, İran'ı nükleer yeteneğin eşiğine getirdiklerini söylüyor" başlığı ile yayımladığı haberinde yetkililer ve uzmanların, eski Sovyet silah uzmanların birkaç yıl İranlıları eğittiğini, İran'ın ayrıca Pakistanlı ve Kuzey Koreli uzmanların sayesinde kilit teknolojiyi elde ettiğini söylediklerini belirtti.

UAEA'nın raporunu bu hafta açıklayacağını anımsatan gazete "İran'ın isterse hızlı biçimde bir atom bombası üretebileceği korkuları, İran karşıtı söylemleri ve yeni askeri saldırı tehditlerini körükledi. Rapora aşırı bir reaksiyon gösterilmesinden kaygılanan bazı ABD silah kontrol grupları ise, İran'ı tutumunu değiştirmeye ikna için hala zamanın olduğunu söylüyorlar" diye yazdı.

WP, İran'ın raporu konusuna ilgisizlik gösterdiğini, Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salehi'nin de, İran'ın nükleer programına ilişkin tartışmaların yüzde 100 siyasi olduğunu, UAEA'nın da siyasi baskı altında olduğunu savunduğunu belirttiği haberinde UAEA eski yetkilisi David Albright'in Washington'dakti Bilim ve Uluslararası Güvenlik Enstitüsü'nde yaptığı bir konuşmanın bölümlerini de aktardı.

İran'ın programının hiçbir zaman durmadığını kaydeden Albright, İran'ın özellikle, R265 olarak bilinen ve bir saniyeden az bir sürede infilak edip küçük bir parça zenginleştirilmiş uranyum veya plütonyum sıkıştırarak nükleer zincir reaksiyonunun tetiklemesine yol açan, karmaşık yüksek patlayıcıları içeren jeneratöre ilişkin dizayn bilgilerini elde etmede başardığını söyledi.
 

"Büyük bir teknik meydan okuma"

Abright, böyle bir jeneratörü üretmenin çok büyük bir teknik meydan okuma oluşturduğuna, İran'ın da jeneratörü dizayn etmek ve performansını test etmek için yurt dışında yardım sağlaması gerektiğini de öne sürdü.

WP, UAEA'ya sağlanan istihbarata göre, her iki alanda İran'ın, eski Sovyet nükleer bilim adamı Vyacheslav Danilenko'dan beş yıl boyunca kilit yardımlar aldığını, Danilenko'nun "kritik" bir rol oynadığını iddia ederken Rus hükümetinin de, Danilenko'nun İran'daki faaliyetlerinden bilgisi olduğu yönündeki bir kanıt bulunmadığını da kaydetti.

Haberde İran'ın ayrıca teorik dizayn çalışmaları için matematik formül ve kotlarının sağlanması konusunda Kuzey Koreliler dahil olmak üzere yabancı uzmanlardan yararlandığı, bu arada, Pakistan'ın nükleer programının mimarı olarak bilinin Abdül Kadir Khan'ın da ek destek sağladığı gibi göründüğünü savundu.