İş güvenliği sorumluluğu taşerona

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın, Ankara’daki son kazalara yol açan iş güvenliği eksikliğindeki sorumluluğu, defalarca yargıdan dönen yönetmelikler nedeniyle 7 yıllık süreç sonunda geçen yıl, Danıştay’ı by-pass ederek taşeronlara devrettiği ortaya çıktı. Bakanlığın bir türlü düzenleyemediği iş güvenliğiyle ilgili süreç şöyle gelişti:

Yasanın yönetmelikleri çıkmadı: Haziran 2003’te yeni İş Yasası’nın yürürlüğe girmesinden sonra özellikle işçi sağlığı ve iş güvenliği konusunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın birçok yönetmeliği yürürlüğe koyması gerekiyordu.

Yasaya uymayan yönetmelik iptal: Yeni İş Yasası sanayiden sayılan “6 aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı 50’den fazla işçinin çalıştığı işyerlerinde” işverenlere ilk kez iş güvenliği uzmanı istihdam etme zorunluluğunu getirdi. Ancak yasada “iş güvenliği ile görevli mühendis veya teknik elemanlar” denilmesine karşın bu konuda yürürlüğe konulan yönetmelikte “iş güvenliği uzmanlığı” ifadesine yer verilmesi ve diğer nedenlerle Danıştay 10. Dairesi yönetmeliğin pek çok maddesinin yürütmesini durdurdu.

Bakanlık katılımcı olmadığını kanıtladı: Öte yandan bakanlık yeni İş Yasası’ndan önce tamamen Türk Tabipleri Birliği (TTB) tarafından düzenlenen işyeri hekimleriyle ilgili yönetmeliği kendi yetkisine alarak AKP’nin demokratik katılımdan yana olmadığını kanıtladı.

İş güvenliği taşeronlaştırılıyor: Danıştay TTB’nin açtığı dava üzerine yönetmeliğin önemli maddelerini iptal etti. Bakanlık bu kez de Danıştay kararlarına uymak yerine 5763 sayılı Kanun ile İş Yasası’nı değiştirerek çıkardığı yönetmelikte, Yargıtay’ın işyeri hekimi çalıştırma yükümlülüğünün taşeronlara devredilemeyeceği konusundaki kararlarına karşın, ilk kez işverenlere iş sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerini özel hukuk tüzelkişilerinden de oluşabilecek “ortak sağlık ve güvenlik birimleri”nden alma olanağını getirdi.

Danıştay bir kez daha durdurdu: Danıştay TMMOB’-nin ve TTB’nin açtığı davalar üzerine, bakanlığın yönetmelikle sağlık ve güvenlik eğitimi verme yetkisinin “özel hukuk tüzelkişisi”ne devredilemeyeceğini gerekçe göstererek yönetmeliğin bazı hükümlerinin yürütmesini durdurdu.

Bakanlık yasayla by-pass etti: Bakanlık bu kez de 23.07.2010 tarih ve 6009 sayılı Yasa ile İş Yasası’na, “İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini vermek üzere, gerekli donanım ve personele sahip olan bakanlıkça yetkilendirilen kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Ticaret Kanunu hükümlerine göre faaliyet gösteren şirketlerce kurulan ve işletilen müesseseler ortak sağlık ve güvenlik birimini.... ifade eder” hükmünü ekleyerek Danıştay’ı by-pass edip bu alanı taşeronlaşmaya açmış oldu.