İsrail’le zoraki barış

Rusya’yla ipleri atmasının ardından NATO’dan beklediği desteği göremeyen Ankara dış politikasında değişime hızlı başladı. Mavi Marmara krizinde İsrail’e ‘one minute’ diyerek rest çeken Erdoğan, İsrail’e barışmaya 5 yıl sonra ‘evet’ için kapı araladı. İsrail, Filistin ablukasını kaldırmamasına karşın Türkiye 23 milyon dolar karşılığında barışmayı yıllar sonra kabul etti. 2016’dan İtibaren ilişkiler Büyükelçi seviyesine yeniden yükselmesi beklenirken, Ankara, Kudüs kaynaklı haberlere “görüşmeler sürüyor, sonuçlanmadı” yanıtını verdi. Ama Ankara’nın hedefi kısa sürede sonuca ulaşmak. İkinci aşamada Türkiye’nin Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri ile barışması yer alıyor. Ankara bu barışa da açık.

Zürih’te görüştüler

İsrail basınına göre Başbakan Benyamin Netanyahu’nun Özel Temsilcisi Joseph Ciechanover ve MOSSAD Başkanı Yossi Kohen ile Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu çarşamba günü Zürih’te gizli bir toplantı kapsamında buluştu.

Diplomatik kaynaklar, görüşmeyi doğrularken, anlaşmanın henüz imzalanmadığını, detaylar üzerinde çalışılacağını ve uzlaşı sağlandıktan sonra imzalanacağını söyledi. Ankara’nın uzun süre sessiz kaldığı mutabakatın kısa sürede hayata geçmesi bekleniyor.

İsrail basınına göre, şu uzlaşmaya varıldı:

* Ülkeler, büyükelçilerini yeniden görevlendirecek.

* Türkiye’nin, parlamentodan geçireceği yasayla Mavi Marmara saldırısına katılan İsrail ordusu subay ve askerlerine karşı açılan bütün davalar kapatılacak. Yeni davaların açılması da engellenecek. (Türkiye’nin tezi iki devlet arasındaki anlaşma iç hukuktan daha üstün)

* İsrail, Mavi Marmara saldırısının kurbanları için fon oluşturacak. Saldırıda ölen ya da yaralananlar için 20-23 milyon dolarlık tazminat ödeyecek.

Hamas maddesi

* İsrail basını Gush Etzion’da 3 yerleşimci gencin kaçırılıp öldürülmesi olayının arkasında olan ve İstanbul’da ikamet eden Hamas üyesi Salah Aruri Türkiye’den sınırdışı edileceğini savundu. İsrail, Aruri’nin Batı Şeria’daki Hamas mensuplarını yönlendirdiğini iddia ediyor. Anlaşma kapsamında Hamas’ın Türkiye’deki aktivitelerine de genel olarak sınırlama getirileceğini savundu ancak Ankara’daki kaynaklar Hamas’a yönelik böyle bir adımı reddederek Türkiye’nin önceliğinin ambargonun kaldırılması olduğuna işaret etti.

Doğalgaz alımı

* Anlaşmada yazılı yer almasa da, Türkiye’nin İsrail’den doğalgaz alması; İsrail’in, Avrupa’ya gaz ihracatına imkân verecek bir boru hattının Türkiye’den geçmesi için izin vermesi de İsrail’in tezleri arasında.