İtalya kurtuluşu ‘makas’ta arıyor

İtalya’da 4 Mart’taki seçimlerin ardından aşırı sağcı Lig ile Avrupa Birliği’ne (AB) muhalif, sağ popülist 5 Yıldız Hareketi arasında son aşamasına gelinen hükümet kurma çalışmaları, Cumhurbaşkanı Sergio Mattarella’nın Avro karşıtlığıyla bilinen ekonomi bakanı adayı Paolo Savona’yı veto kartını çıkarmasıyla siyaset yine krize girdi. Mattarella dün görüştüğü eski IMF Mali İşler Direktörü, ekonomist Carlo Cottarelli’ye (64) ülkeyi gelecek seçime kadar yönetmesi için geçici bir teknokrat hükümeti kurma görevini verdi.

Cottarelli, Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan yaptığı ilk açıklamada “Hükümet güvenoyu alabilirse, bütçe kanununu ve 2019’da yapılacak erken seçimi içeren bir program sunacağını, aksi takdirde de seçimlerin ağustos ayından sonra yapılacağını” duyurdu. Sadece merkez solda yer alan Demokrat Parti’nin teknokrat bir hükümeti destekleyeceğini açıklaması sonbaharda seçim iddialarını destekler nitelikte.

‘Azledilsin’ çıkışı

Cottarelli, “AB’nin kurucu ülkelerinden biri olarak İtalya’nın birlikteki ve Avro bölgesindeki rolünün önemine” dikkat çekerek Brüksel ile “yapıcı bir diyalog” konusunda ısrarlı. Savona’nın (81) İtalya’nın Avro kuruna geçmesiyle ilgili yaptığı “tarihi hata” yorumu, kabinede aday gösterildiğinden beri tartışma konusuydu. Mattarella’nın vetosu ile karşılaşan 5 Yıldız Hareketi ve Lig partilerinden önceki gün yapılan açıklamalarda sert tepki geldi. Cumhurbaşkanının azledilmesi ve yeniden seçimlere gidilmesi talepleri dile getirilirken İtalyan basını ise devletin zirvesinde yaşanan gerilimi “görülmemiş bir kriz” olarak nitelendirdi. 5 Yıldız Hareketi lideri Luigi Di Maio, Mattarella’nın adımını “akıl almaz” olarak nitelendirirken cumhurbaşkanının azledilmesi gerektiğini savundu, erken seçim çağrısı yaptı.

‘Koloni değiliz’

Mattarella’nın AB’den gelen baskılar nedeniyle veto uyguladığını iddia ederek “İtalya kimsenin kolonisi değil; Almanların, Fransızların, finans dünyasının kölesi değiliz” diyerek yeniden seçimlere gidilmesini talep etti. Mart ayındaki seçimlerde hiçbir parti çoğunluk elde edememiş, sandıkta en çok oyu alan 5 Yıldız Hareketi ile Lig, sancılı görüşmelerin ardından koalisyonda uzlaşmıştı. Koalisyon programında, kemer sıkma politikasından ziyade vergi indirimi hedefleri ve emeklilik yaşının düşürülmesinin yanı sıra, göçmenlere karşı da sert tedbirler yer alıyordu.

AB diken üstünde

İtalya’da Cumhurbaşkanı Mattarella’nın 5 Yıldız-Lig koalisyonu ekonomi bakanı adayı Paolo Savona’yı veto etmesiyle ülkenin sürüklendiği kriz ile ilgili AB ülkelerinden “istikrarlı, Avrupa yanlısı hükümet” çağrıları yükseldi. Eski İtalya Dışişleri Bakanı, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini, “Cumhurbaşkanı ve diğer yetkililere, AB’nin güçlü olması ile kesişen İtalyan halkının çıkarlarını ön planda tutacaklarına dair güveninin tam olduğunu” söyledi. Birliğin Fransa ile lokomotif ülkesi Almanya’nın Başbakanı Angela Merkel, “İtalya’da kurulacak olan her koalisyon hükümetiyle birlikte çalışmaya hazır olduklarını” söylerken aynı zamanda ekonomi politikaları üzerindeki olası tartışmaların Avro bölgesi kurallarına uygun olması gerektiği uyarısı yaptı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, İtalya’nın Avrupa projesinin ihtiyaç duyulan bir parçası olduğu vurgusunda bulundu. Fransa’da aşırı sağ Ulusal Cephe’nin lideri Marine Le Pen ise Mattarella’yı “hükümet darbesi” ile suçlarken “AB ve finans piyasası bir kez daha demokrasiye el koyuyorlar” dedi.

AŞIRI SAĞ KAYGISI

Roma’da popülist-aşırı sağlı koalisyonun iktidara gelmesi olasılığı Avrupa’da ve AB’nin kurucu üyelerinden birinde ilk kez sistem karşıtı, birliğe mesafeli bir hükümetin görev alması yorumlarını beraberinde getirmişti. Bu da halihazırda Brexit süreci (Britanya’nın AB’den ayrılması) ile uğraşan ve Almanya, Fransa, Danimarka, Avusturya’da yapılan seçimlerle Avrupa’da yükseliş gösteren aşırı sağın alarma geçirdiği AB için en “ürkütücü” senaryo olarak değerlendiriliyordu.

BERLUSCONI: HAZIRIZ

Merkez sağdan Haydi İtalya Partisi’nin lideri, eski başbakan Silvio Berlusconi’den Di Maio’nun Cumhurbaşkanı’nın azledilmesi talebine tepki geldi. “Öncelikli görev halkın kazanımlarını savunmak, ekonomiyi korumaktır. 5 Yıldız Hareketi, sorumsuzca davranıyor. Seçim gerekliyse de biz hazırız” dedi. Berlusconi, seçim sürecinde aşırı sağcı Lig’le ittifak yapmış, ardından araları açılmıştı.