İttifakın kırmızı kitabında uzlaşma

Son 10 yılın en önemli NATO zirvesinin ilk gününde örgütün gelecek 10-15 yılını şekillendirecek yeni strateji konsepti, 28 üye ülke tarafından kabul edildi. Füze kalkanında Türkiye’nin kaygılarının giderildiği, NATO-AB işbirliği sorunun ise halen ortada olduğu ancak tartışma konusu olmadığı belirtildi.

Rusya ile NATO’nun aynı masada buluşacağı, füze savunma sistemi ile ilgili kararların alınacağı, Avrupa Birliği- NATO ilişkilerinin görüşüleceği, stratejik konseptin yenileneceği son NATO zirvesinin ilk gününde 50 devlet ve hükümet başkanı Lizbon’da bir araya geldi. 28 NATO üyesi ülkenin yanı sıra, ittifaka üye olmayan 20 ülke de zirvede temsil ediliyor. Lizbon’a dün ilk giden liderlerden birisi ise Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai olurken BM, AB ve Dünya Bankası ve Japonya da, zirveye katıldı.

Örgütün Yeni Stratejik Konseptini açıklayan NATO, “nükleer silahlar var olduğu sürece nükleer bir birlik olmaya devam edecektir” dedi. NATO topraklarının artık konvansiyonel saldırıların tehditi olmaktan çıktığının belirtildiği yeni Stratejik Konsept’e göre yeni tehditler şunlar:

• Modern teknoloji sayesinde daha tehlikeli hale gelen terör,

• Stratejik önem taşıyan bölgelerde köktendincilğin yayılması,

• Silah, uyuşturucu ve inasan kaçakçılığı,

• Hükümetler için bile tehdit haline gelebilen Siber saldırılar,

• Enerji kaynaklarına yapılabilecek saldırılar,

• Çevresel koşulların kötüleşmesi.

Türkiye’nin Güney Kıbrıs Rum Kesimi’nin NATO üyeliğini veto etmesi Avrupa’nın güvenliğini sağlamak amacıyla NATO ile istenilen düzeyde bir işbirliğine gitmesini engelliyor. NATO-AB ilişkilerinin yeni çerçevesinde, AB üyesi olmayan bir NATO ülkesi olarak Türkiye kilit rol oynamaya devam edecek .

Ortaya çıkan yeni stratejik konseptte, “AB ile ortak güvenlik sorunları ile mücadelede AB’nin kapasitesini artırma çabalarının olumlu karşılandığı” ifade ediliyor ve “AB üyesi olmayan ülkelerin” bu çabalara büyük katkı sağladığı belirtiliyor. NATO ile AB arasındaki stratejik ortaklık için bu üyelerin sürece tam olarak katılımının elzem olduğu belirtiliyor. AB ile NATO arasında geliştirlecek stratejik ortaklığın iki taraf için de şeffaf, tamamlayıcı, kurumsal bütünlüğe saygılı bir yaklaşım içinde güçlendirileceği belirtiliyor.

Güney Kıbrıs masada duruyor

NATO’nun bütün Avrupa demokrasilerine kapısının açık olduğunun belirtilmesi de NATO içindeki Güney Kıbrıs sorunun masada durmaya devam edeceğini işaret ediyor.

Edinilen bilgiye göre Türkiye, Yunanistan’ın muhalfetine rağmen bu çerçevede üzerinde durduğu bütün hususların belgeye yansıtılmasını sağladı. Stratejik Belgede İran’ın tehdit olarak gösterilmemesi, mali külfet ve risk dengesinin ve güvenliğin bölünmezliği prensibinin yer alması Türkiye tarafından memnuniyetle karşılandı.

Rusya ile işbirliği

Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana Rusya ile ilişkileri yumuşatma arayışındaki NATO tarihi zirvenin ikinci gününde Rusya ile buluşacak. Rusya Devlet Başkanı Dimitriy Medvedev NATO’nun davetine olumlu yanıt vererek ilk NATO-Rusya zirvesine katılıyor. 1949 yılında kurucu ülkeleri Rusya’ya karşı korumak için kurulan birlik Rusya’ya kapılarını açarken yeni “düşman ülkelerle” ilgili ipuçlarını da ABD Başkanı Barack Obama’nın ağzından açıkça ortaya koydu. ABD Başkanı Obama NATO’nun Rusya’yı “bir hasım değil bir ortak olarak görmek istediğini” vurgulamakla kalmayıp, NATO’nun Rusya ile nükleer silahların, şiddet içeren köktenciliğin, uyuşturucunun yayılmasına karşı işbirliği içinde olabileceğini vurguladı. Afganistan’da da işbirliğine gidilebileceğini söyledi. Obama Rusya’nın da balistik füze tehdidi altında olduğunu da hatırlattı.

Schengen iptal

AB ülkeleri içinde serbest dolaşım hakkının tanındığı Schengen Antlaşması’nı geçici olarak askıya alan Portekiz, son 3 günde sınırlarda yapılan kontrollerde 151 kişinin ülkeye girişinin engellendiğini ve 17 kişinin de gözaltına alındığını duyurdu. Portekiz polisi, Lizbon kentinde çok geniş güvenlik önlemleri alırken toplantıların yapıldığı fuar alanının çevresi tamamen araç ve yaya trafiğine kapatıldı. Zirveyi izlemeye gelen gazetecilere tek bir noktadan giriş yaptırılırken iki kez yapılan güvenlik kontrollerinde uzun kuyruklar tepki çekti.

NATO karşıtı ilk gösteri önceki gece Lizbon sokaklarında yapıldı. Çoğunluğunu gençlerin oluşturduğu NATO karşıtı örgüt üyeleri, kentin merkezinde ittifakı protesto eden eylemlerde bulundu.