Kiralık bisikletler İstanbul'da

Sultanahmet’teyiz; bayram sonrası hizmete girecek kiralık bisikletlerin önünde duruyoruz. Yoldan geçenler bir hayli ilgili. Gerçekten İstanbulluların bisiklete karşı yıllardır göz ardı edilen bir talebi olduğunu düşünmeye başlıyoruz. O sırada iki kadın geliyor. Birisi “Bak Avrupa şehirlerindeki gibi kiralık bisikletler koymuşlar” diyor. Yanıt, “Nerede bineceklerse.” Evet nerede binecekler? Burada sorumuz kent yetkililerine değil. Çünkü belediye çok yakında İstanbul’da 1004 kilometrelik bisiklet yolunun yapımı için ihale açmaya hazırlanıyor. Öte yandan bisiklet, birçok ülkede sırf kendine özel yollarda kalan bir oyuncak değil başlı başına bir ulaşım aracı. Söylemeye bile gerek yok belki ama bu bir kültür ve alışkanlık farkı. Bisiklet kullanımının hem çevreye hem insan sağlığına hem de trafik yoğunluğuna yönelik saymakla bitmeyecek faydaları var. Ancak bu avantajlar İstanbul’un trafik keşmekeşi içinde bir ütopya olarak kalabiliyor.

Öte yandan şehirde bisiklet hiç kullanılmıyor demek de haksızlık olur. Son zamanlarda trafiğin içinde kendine yer bulmaya çalışan bisikletlilerin sayısının arttığını görüyoruz ama bunun da ötesinde birçok bisikletsever yaptıkları düzenli turlarla hem İstanbul içinde hem de çevresinde bisiklet geleneğini canlı tutmaya çalışıyor. Tuğrul Mutlu de bu isimlerden biri. Sultanahmet’te başlayacak pilot uygulamanın bisiklet kullanımını ne derece etkileyeceğini onunla konuştuk. O da bunun iyi bir başlangıç olduğunu düşünüyor ama öte yandan her şey yol yapmakla bitmiyor. Motorlu araç kullanıcılarının bilinçli olması çok daha öncelikli bir konu.

- Öncelikle kendinizden ve bisiklet camiasındaki yerinizden bahsedebilir misiniz?

42 yaşındayım. Bisiklet macerama 2000’li yıllarda şu anda da Türkiye’nin en büyük forum sitesini kurarak başladım. Oturduğum semtteki diğer bisikletli arkadaşlarımızla her çarşamba Caddebostan’dan Kartal’a kadar çoluk çocuk ailelerimizle birlikte pedal çevirmeye başladık ve yine Türkiye’de gece turlarının öncüsü olduk. Turlarımız sadece İstanbul ile sınırlı kalmadı, Türkiye’nin en güzel yerlerinden olan Gökova’da her sene en az 150 bisikletseverin katıldığı Gökova Pedallarımın Altında bisiklet etkinliğinin organizasyon komitesinde yer alıyorum.

- İstanbul’da bisiklet kullanımı ve Avrupa’daki diğer büyük ölçekli şehirlere göre farkları nedir?

En büyük fark hepimizin tahmin edebileceği gibi, bisiklet yollarının yetersiz ve standart dışı oluşu ve diğer araç sürücülerinin bisiklete karşı eğitimsiz ve bilinçsizliği.

- Bir de kişisel gözlemim olarak son günlerde tüm zorluklara karşın trafikte bisiklet kullanımının arttığını söyleyebilirim. Bu sizce bisikletle ilgili farkındalığın arttığına mı işarettir?

Ülkemizde de gerek sizler gibi basınımızın yaptığı yayınlarla, bizlerin senelerdir düzenlediği turlarla, bisiklet yavaş yavaş bir karne hediyesi olmaktan çıkıp, ulaşım aracı olmaya başlıyor. İnternetin de yaygınlaşmaya başlamasından dolayı, insanlar hem bütçelerine hem vücut yapılarına, hem de kullanma tarzlarına göre bisiklet seçebiliyor ya da destek alabiliyorlar.

- Bisiklet kullanımını teşvik için trafikte ne gibi düzenlemeler yapılmalı?

Bizler her sene 3-4 arkadaşımızı trafikte kaybediyoruz. Bunun için en önemli düzenleme, standartlara uygun bisiklet yolları yapılmasıdır. Ancak öncelikle araçlara, bisikleti bir insanın kullandığını ve bu bisikletin kaportasının insan vücudu olduğunu unutturmamalıyız. Okullarda ve ehliyet kurslarında bisiklet le ilgili dersler verip, sınavlarda bisikletli güvenliği ile ilgili sorular sormalıyız.

- İstanbul bisiklet grubu olarak ne kadar süredir faaliyettesiniz? Ne gibi etkinlikleriniz oluyor?

İstanbul’da 10-12 senedir faaliyette olan bisiklet grupları var, bazı arkadaşlarımız Çarşamba, Perşembe ve Cuma geceleri gezinti amaçlı turlar düzenliyorlar. Bir de daha tempolu, yol bisikletleri kullanan ve Caddebostan-Sabiha Gökçen Havalimanı güzergâhında yol alan arkadaşlarımız var. Bu arkadaşlarımızın turları da Caddebostan’dan 08-08.30 gibi başlar. Avrupa yakasından ve Anadolu yakasından bazı arkadaşlarımız da Cumartesi-Pazar günleri, dağ bisikletleriyle Belgrad Ormanları’na gider. Bostancı -Tuzla arası da hafta sonlarının gözde turları arasındadır.

- Sultanahmet’te başlayan kiralık bisiklet uygulamasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Bir de belediyenin yaklaşık 1000 kilometrelik bisiklet yolu projesi var ...

İyi bir başlangıç. Yaklaşık 5-6 sene önce, Fenerbahçe’den Kaynarca’ya kadar olan bisiklet yolunun yapım aşamasında, yetkililerle yaklaşık 5-6 saat toplantı yaptık ve Avrupa’daki bisiklet yollarından örnekler gösterdik. “Bisiklet yollarını çocuk parklarından ayırın, bisikletlerle otomobillerin yolları kesişmesin” dedik. Ama maalesef hiç de istediğimiz şekilde olmadı. Sahil tarafındaki bisiklet yolu çocuk oyun alanlarının 1 metre yanından geçiyor. Yol tarafında olan bisiklet yolu ise cep dediğimiz otoparklarla kesişiyor ve bu otoparklara giren, çıkan otomobiller büyük tehlike yaratıyor. Belediye 1000 kilometrelik yol yapacaksa önce Avrupa’daki bisiklet yollarını örnek alması gerekir. İstanbul trafiği çok karışık olduğundan otomobil yolu ile bisiklet yolu çok az kesişmeli. Keza yaya geçitleriyle de.