Koronavirüs tedavisi: Covid-19 ilacı ne zaman bulunacak?

Koronavirüs sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 350 bini geçti ancak virüsü tam olarak tedavi edecek ilaç hala bulunmuş değil.

Peki bu alandaki çalışmalar hangi aşamada?

Dünya çapında şimdiye kadar 150 çeşit ilaç denendi. Daha çok piyasada olan ilaçların koronavirüse karşı etkisi test ediliyor.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) en çok ümit vadeden ilaçların test edilmesi için ayrı bir çalışma başlattı.

İngiltere ise dünyanın en büyüğü olduğunu iddia ettiği çalışmalar kapsamında 5 bin hastanın katıldığı denemeler yürütüyor.

Başka araştırma merkezleri de hastalığı atlatanların kanlarından aldıkları örneklerle tedavi geliştirmeye çalışıyor.

Hangi yaklaşımlar benimsendi?

Covid-19 hastalığına karşı ilaç geliştirmeye çalışırken üç farklı yaklaşım deneniyor:

Koronavirüsün bedende gelişmesini engellemek için antiviral ilaçlar deneniyor.

Koronavirüse karşı bağışıklık sistemi aşırı tepki verdiğinden bedene verdiği zararı engellemek için bağışıklık sistemini rahatlatacak ilaçlar üzerinde çalışılıyor.

Virüse saldıracak bir antikor geliştirilmesi öngörülüyor.

Hangi ilaçlar umut vadediyor?

Ebola'ya karşı geliştirilen Remdesivir adlı antiviral ilaçtan umut veren sonuçlar alındığı açıklandı.

İngiltere Sağlık Bakanı Matt Hancock, Ebola'ya karşı geliştirilen Remdesivir adlı antiviral ilacın bir araştırmada bazı hastalar üzerinde deneneceğini açıklamıştı.

Hancock, umut veren sonuçlar alındığını ve ilacın iyileşme süresini kısaltabileceğini söyledi.

ABD Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü (NIAID) de bu antiviral ilacın koronavirüsle mücadelede işe yaradığını açıklamıştı. Çeşitli ülkelerdeki hastanelerde yapılan deneylerde ilacın semptom süresini 15 günden 11 güne düşürdüğü tespit edildi.

Ancak Nisan ayında tıp dergisi Lancet'te yayımlanan bir diğer araştırmada ise ilacın işe yaramadığını öne sürdü.

Çin'de yürütülen bir deneyden yola çıkarak yayımlanan makalede, Vuhan'daki kapsamlı sokağa çıkma yasağı nedeniyle doktorların bir süre sonra hasta bulamadığı ve deneyin yarım kaldığı aktarılıyordu.

HIV ve sıtma ilaçları işe yarıyor mu?

HIV'nin tedavisinde kullanılan lopinavir ve ritonavir ilaçlarının koronavirüse karşı etkili olduğuna yönelik çok fazla iddia ortaya atıldı ancak bunun etkinliği henüz kanıtlanmadı.

Sıtma hastalığının tedavisinde kullanılan klorokin ve hidroksiklorokin de koronavirüs tedavisinde etkinliği araştırılan ilaçların başında geliyor.

Sıtma hastalığına karşı etkili olan hidroksiklorokin ilacı, aralarında Türkiye'nin de bulunduğu bazı ülkelerde koronavirüs kaynaklı Covid-19'un tedavisinde de kullanılıyor.

Ancak bilimsel yayın Lancet'te yayımlanan bir araştırma, klorokin ve hidroksiklorokin ilaçlarının faydası ve riskleriyle ilgili yeni bir tartışma yarattı.

Sıtma ilaçları klorokin ve hidroksiklorokinin Covid-19 tedavisindeki etkilerine dair bugüne kadar yapılmış en kapsamlı bilimsel çalışma olan araştırmada, tedavisinde bu ilaçların kullanıldığı hastaların kalbinde ritim bozukluğu görülme sıklığının ve ölüm oranının kullanılmayanlara kıyasla çok daha yüksek olduğu belirtildi.

Araştırmanın yayımlanmasının ardından Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ilaçla ilgili elde edilen bulguların bilim insanları tarafından incelenmesi için koronavirüs tedavisi ile ilgili araştırmalarından geçici olarak bu ilacı çıkarma kararı aldı.

Plazma tedavileri ne durumda?

Türkiye'de de İngiltere'de de Covid-19 tedavisinde hastalığı geçirip iyileşmiş kişilerden alınan kanın tedavide faydalı olup olmadığını deneniyor.

"İmmün plazma tedavisi" kapsamında Covid-19 geçiren bir kişinin bağışıklık sisteminin koronavirüse saldıracak antikorlar geliştirdiği düşünülüyor.

Glikoprotein yapısındaki moleküller olan antikorlar, kanın "plazma" adı verilen sıvısında oluşuyor.

Bu nedenle immün plazma tedavisinde Covid-19 tanısı konan ve tedavi sürecinin ardından iyileşen kişilerin kanından "plazma" adı verilen sıvı alınarak, hasta kişiye naklediliyor.

Bu antikorların, yoğun bakımdaki yüksek riskli hastaların iyileşmesine yardımcı olması umuluyor.

Tedavi ne zaman geliştirilecek?

Üzerinde çalışılan bu tedavilerden herhangi birinin işe yaradığını görmek birkaç ayı bulabilir. Ancak bu her şekilde aşının geliştirilmesinden daha kısa bir vade sunuyor.

Tedaviyle ilgili çalışmalar halihazırda olan ilaçlar üzerinden denenirken aşı için sıfırdan çalışmalar yürütülüyor.

BBC Sağlık ve Bilim Muhabiri James Gallagher'ın haberi...