Kupa yarın sahibini bulacak

Fortis Türkiye Kupası 2008-2009 sezonu finalinde Beşiktaş ile Fenerbahçe yarın İzmir'de karşı karşıya gelecek.

Atatürk Stadı'nda saat 20.00'de başlayacak ve Lig TV ile Show TV'den naklen yayınlanacak maçı hakem Bünyamin Gezer yönetecek.

Gezer'in yardımcılıklarını Tarık Ongun ve Asım Yusuf Öz yapacak. Maçın dördüncü hakemi ise Mustafa Kamil Abitoğlu.

Beşiktaş ile Fenerbahçe takımları arasında yarın İzmir'de yapılacak final maçıyla 47. sahibini bulacak Türkiye Kupası'nda finaller, şimdiye dek 31 kez çift, 15 kez de tek maç biçiminde düzenlendi.

Bu sezon da Fortis Bankası'nın sponsorluğunda düzenlenen Türkiye Kupası, 1965-66, 1966-67, 1983-84, 1985-86, 1989-90, 1990-91, 1999-00, 2000-01, 2001-02, 2002-03, 2003-04, 2004-05, 2005-06, 2006-07 ve 2007-08 sezonlarında tek, diğer sezonlarda ise çift maçlı finallerle sahibine ulaştı.


Hükmen galibiyet ve kurayla gelen kupalar

Türkiye Kupası'nın 46 yıllık geçmişinde kupalar 1'er kez hükmen galibiyet ve kura sonucu sahiplerini buldu.

1963-64 sezonunda Galatasaray ile Altay arasında yapılan final maçının ilki 0-0 berabere sonuçlandı. Rövanş maçına Altay'ın çıkmaması üzerine Futbol Federasyonu karşılaşmayı 3-0 Galatasaray lehine tescil etti. Böylece kupa finalleri tarihinde ilk kez bir maç hükmen sonuçlanmış oldu.

Öte yandan, 1966-67 sezonunda Altay ile Göztepe arasında yapılan final maçı 2-2 berabere sonuçlandı. Kupayı, kura atışı sonucu Altay müzesine götürürken, yine kupa tarihinde bir ilk gerçekleşti.


Uzatmalarda gülenler

Türkiye Kupası şimdiye dek 7 kez uzatma dakikalarının sonuçlarına göre havaya kaldırıldı.
1968-69 sezonundaki çift maçlı finalde Göztepe, Galatasaray'ı 1-0 yendiği ilk maçın ardından, rövanşta uzatmada 1-1'lik skorla saf dışı bırakırken, tek maçlı finallerde ise 1983-84 sezonunda Trabzonspor, Beşiktaş'ı 2-0, 1990-91 sezonunda Galatasaray, Ankaragücü'nü 3-1, 1999-2000 sezonunda Galatasaray, Antalyaspor'u 5-3, 2005-06 sezonunda Beşiktaş Fenerbahçe'yi 3-2, 2006-07 sezonunda da yine Beşiktaş, bu kez Kayseri Erciyesspor'u 1-0 yenerek, kupaya uzandı.

1995-96 sezonunda ise Galatasaray, ilk maçta 1-0 yendiği ezeli rakibi Fenerbahçe ile rövanşı Kadıköy'de oynadı. Normal süresi 1-0 Fenerbahçe'nin üstünlüğüyle kapanan maçın uzatma bölümünde 1 gol atan Galatasaray, ilk maçtaki avantajıyla kupayı kazanmayı bildi.


Penaltılarla kazanılan kupalar

Türkiye Kupası'nın 46 yıllık geçmişinde şimdiye dek 4 takım kupayı penaltı atışları sonucu müzesine götürdü.

1975-76 sezonunda Galatasaray ile Trabzonspor takımları arasındaki finalin her iki maçı da tarafların 1-0 galibiyetiyle sona erince, penaltı atışlarına geçildi. Seri penaltı atışları sonucu rakibini 5-4 yenen Galatasaray, kupayı kazandı.

1997-98 sezonunda ise Beşiktaş ile Galatasaray finalde karşı karşıya geldi. Her iki maç da 1-1 berabere sonuçlanırken, seri penaltı atışları sonucu rakibine 5-3 üstünlük sağlayan siyah-beyazlılar, mutlu sona ulaşan ekip oldu.

Kupa, 2000-2001 sezonunda penaltı atışlarıyla Gençlerbirliği'nin oldu. Fenerbahçe ile Kayseri'de karşılaşan Ankara ekibi, 2-2 sona eren normal süre ve uzatma dakikalarının ardından seri penaltı atışlarıyla rakibine 6-3 üstünlük kurarak, kupayı müzesine götürdü.

Türkiye Kupası'nın son sahibi de penaltılarla belirlendi. Kayserispor ile Gençlerbirliği finalde Bursa'da karşılaşırken, normal süresi ve uzatma bölümü 0-0 biten maçta gülen taraf 11-10'luk seri penaltı atışları sonucu Kayserispor oldu.


En ilginç final

Türkiye Kupası tarihindeki en ilginç finallerin başında, 1991-92 sezonunda yapılan Trabzonspor-Bursaspor finali geliyor.

Bursa'da yapılan finalin ilk maçını 3-0 kazanan yeşil-beyazlılar, rövanş için Trabzon'a oldukça büyük avantajla gitti.

Hüseyin Avni Aker Stadı'ndaki rövanş maçının hemen başında 1 de gol bulan Bursaspor, ''Artık kupayı kazandım'' gözüyle baktığı maçı 5-1 yitirerek, büyük bir şok yaşadı. Bordo-mavili ekip ise üst üste attığı 5 golle adeta bir futbol mucizesini gerçekleştirdi ve Türkiye Kupası tarihindeki en ilginç finali sonrası kupayı müzesine götürdü.


En farklı skorlu finaller

Kupadaki finallerde şimdiye dek en farklı skorlu galibiyeti, Gençlerbirliği elde etti. Başkent takımı, 1986-1987 sezonunda Eskişehirspor ile Ankara'da yaptığı maçı 5-0 kazanarak, 46 yıllık Türkiye Kupası geçmişinde, finallerde en farklı skora ulaştı.

1991-1992 sezonunda Trabzonspor, evindeki rövanş maçında Bursaspor'u 5-1, 2004-2005 sezonundaki finalde ise Galatasaray, ezeli rakibi Fenerbahçe'yi aynı skorla yenmişti.

Bu arada 2001-2002 sezonunda Kocaelispor, Beşiktaş'ı Bursa'daki finalde, 2003-2004 sezonda Trabzonspor, Gençlerbirliği'ni İstanbul'daki finalde aynı skorla 4-0 yenerek, tarihi skorlara imza attılar.

Öte yandan, Türkiye Kupası'nın en gollü final karşılaşması, 1999-2000 sezonunda Galatasaray ile Antalyaspor arasında yapıldı ve sarı-kırmızılı ekip maçtan uzatma bölümünde 5-3 galip ayrıldı.


"Duble" yapanlar

Türkiye Kupası'nın 46 yıllık geçmişinde, 11 sezonda, kupayı müzesine götüren ekip aynı zamanda lig şampiyonluğunu da kazandı.

Galatasaray 1962-63, 1972-73, 1992-93, 1998-99 ve 1999-00'de, Fenerbahçe 1967-68, 1973-74 ve 1982-83'de, Trabzonspor 1976-77 ve 1983-84'de, Beşiktaş da 1989-90'da hem lig şampiyonluğu, hem de kupa zaferi yaşadı.


En çok rastlanan skor: 1-0

Türkiye Kupası finallerinde en çok rastlanan skor 1-0 olarak dikkati çekiyor. Finaldeki maçlardan 17'si 1-0, 10'ar tanesi 2-0, 2-1 ve 0-0, 8'i 1-1, 5'i 3-0, 4'ü 3-1, 3'ü 3-2, 2'şer tanesi 2-2, 4-0, 5-1, 1'er tanesi ise 5-0 ve 5-3 sonuçlandı. Bu arada 1 maç hükmen, 4 maç da penaltı atışlarıyla bitti.


Üst üste en çok şampiyonluk Galatasaray'ın

Türkiye Kupası tarihinde üst üste en çok şampiyonluk, aynı zamanda kupayı en çok müzesine götüren ekip olan Galatasaray'a ait bulunuyor.

Sarı-kırmızılı ekip 1963 ile 1966 yılları arasında art arda 4 kez kupayı kazanma başarısını gösterdi.

Bu arada, Galatasaray 1963-1966, Trabzonspor da 1975-1978 yılları arasında üst üste 4 kez final oynayarak, art arda en çok finale çıkan ekip unvanlarını aldılar.

Diğer yandan, Trabzonspor 1990 ile 1995 yılları arasında üst üste 6 kez yarı finale çıkarken, Galatasaray ise 1963 ile 1978 arasında tam 16 yıl art arda çeyrek final oynadı.


Tüm maçlarını kazanarak şampiyon olanlar

Türkiye Kupası tarihinde sadece 4 sezonda kupayı kaldıran takımlar, bütün maçlarını kazanarak bu zafere ulaşabildi.

Yalnızca 90 dakika sonuçlarına göre yapılan değerlendirmede 1985-86 sezonunda Bursaspor 5'te 5, 1988-89 sezonunda Beşiktaş 10'da 10, 1989-90 sezonunda yine Beşiktaş 4'te 4 ve 2002-03 sezonunda Trabzonspor, 5'te 5 yaparak, kupayı müzesine götürdü.


En çok şampiyonluk gören futbolcular

Türkiye Kupası'nda en fazla şampiyonluk yaşayan futbolcular, sarı-kırmızılı takımın efsanevi oyuncuları Bülent Korkmaz ile Hakan Şükür olarak kayıtlara geçti.

Bülent Korkmaz 1991, 1993, 1996, 1999, 2000 ve 2005'de, Hakan Şükür ise 1988 (Sakaryaspor'da), 1993, 1996, 1999, 2000 ve 2005'de kupayı kaldırdı.

Bu arada, Arif Erdem, Okan Buruk ve Tugay Kerimoğlu da Galatasaray formasıyla 5'er kez kupa şampiyonluğu yaşadı.


Finalde en çok oynayan futbolcular

Kupa tarihinde finallerde en çok oynayan futbolcu unvanı da en çok kazanma başarısına sahip olan Bülent Korkmaz ile Hakan Şükür'e ait.

Her iki futbolcu da 9'ar kez kupa finalinde oynarken, 6'şar kez kupaya dokundular. Ayrıca, Galatasaraylı Arif Erdem 8, Suat Kaya da 7 kez finalde oynadı.


Hem futbolcu hem antrenör olarak kazananlar

Türkiye Kupası tarihinde 6 isim, hem futbolculuk, hem de teknik adamlık kariyerinde kupayı kaldırma başarısını yaşadı.

Altaylı Ayfer Elmastaşoğlu 1967'de futbolcu, 1980'de antrenör, Galatasaraylı Fatih Terim, 1976, 1982, 1985'de oyuncu, 1999 ve 2000'de antrenör, Galatasaraylı Gheorghe Hagi 1999 ve 2000'de futbolcu, 2005'de antrenör, Mustafa Denizli 1980'de Altay'da oyuncu, 1991'de Galatasaray'da antrenör, Trabzonsporlu Şenol Güneş 1977, 1978 ve 1984'de oyuncu, 1995'de antrenör, Yılmaz Gökdel de 1964, 1965 ve 1966'da Galatasaray'da oyuncu, 1981'de de Ankaragücü'nde teknik adam olarak kupaya uzandı.


3 farklı takımla final oynayanlar

Kupa geçmişinde bazı futbolcular 3 ayrı takımın formasıyla finalde mücadele etti.
Bu oyuncular şunlar:
Halil İbrahim Eren: Boluspor, Ankaragücü, Gençlerbirliği
Hasan Vezir: Fenerbahçe, Trabzonspor, Galatasaray
Rade Zalad: Ankaragücü, Eskişehirspor, Beşiktaş
Sinan Turhan: Adana Demirspor, Galatasaray, Sakaryaspor


En çok kupa kazanan teknik adamlar

Teknik direktör olarak en çok Türkiye Kupası şampiyonluğu yaşayan isimler Ahmet Suat Özyazıcı ile Gündüz Kılıç.

Özyayıcı, Trabzonspor'un başında 1977, 1978 ve 1984, Gündüz Kılıç da Galatasaray ile 1963, 1965 ve 1966 yıllarında 3'er kez kupa sevinci yaşadı.

Bu arada, yabancı teknik adamlar içinde Beşiktaş'ın başında İngiliz Gordon Milne 1989 ve 1990'da, Fransız Jean Tigana da 2005 ve 2006'da kupayı kazanma başarısı gösterdi.