Mostar Köprüsü"nü yıkanlara tarihi ceza

Lahey'deki mahkemede bugün görülen duruşmada, Bosna'daki savaş sırasında 1992-1994 yılları arasında "Boşnaklar'a ve diğer Hırvat olmayan halklara yönelik suç işlemek", "ortak çete kurmak" ve "9 Kasım 1993'te Mostar Köprüsü'nü yıkmak" dahil toplam 26 farklı suçtan tutuklu olarak yargılanan, savaş döneminde Orta Bosna ve Batı Hersek'te kurulan sözde Hersek Bosna Hırvat Cumhuriyeti Başbakanı Yadranko Prliç, eski Hersek Bosna Hırvat Cumhuriyeti Savunma Bakanı Bruno Stoyiç, Hırvat Savunma Konseyi (HVO) komutanları Slobodan Pralyak, Valentin Çoriç ve Milivoy Petkoviç ile Esirlerin Değişimi Ofisi Başkanı Berislav Puşiç ve sanıkların avukatları ile tanıklar hazır bulundu.

Mahkeme, sanıkların işledikleri suçun delilleriyle sabit olduğuna karar vererek, Prliç'e 25 yıl, Stoyiç, Pralyak ve Petkoviç'e 20'şer yıl, Puşiç ve Çoriç'e ise 10'ar yıl hapis cezası verdi.

Mostarlılar, duruşmayı canlı izledi

Bosna Hersek'in güneyindeki Mostar'da, sabah saatlerinden itibaren kafelere doluşan çok sayıda vatandaş, Lahey'deki duruşmayı canlı olarak televizyondan takip etti.

Mostar Savunmacıları Örgütü ve Mostar Toplama Kampı'nda Kalanlar Derneği'nde ise, bir dönem şehrin savunulmasında büyük emek harcamış "Mostar Savunucuları" ve dönemin toplama kamplarında kalmış çok sayıda Boşnak da duruşmayı birlikte takip ederken, yargılanan Hırvatlara verilen cezanın adaletin yerine getirilmesi konusunda önemli olduğunu dile getirdi. Hırvatların yoğun olarak yaşadığı kentin batı yakasında ise, eski HVO mensupları ve Hırvat milliyetçileri de duruşmada verilen cezaya tepki gösterdi.

Boşnaklar verilen cezaları yetersiz bularak, tepki gösterdi

Mostar Toplama Kampı'nda Kalanlar Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Edin Batlak yaptığı açıklamada, mahkeme heyetinin, duruşmada Hırvatistan'ın, savaş döneminde suç işleyenlere yardım ettiğini dile getirdiğini belirterek, "Tüm Bosna Hersek vatandaşları, Hırvatistan Ordusu'nun bu bölgedeki çatışmalara katıldığını biliyordu. Ancak bunun mahkeme tarafından onaylanması çok önemli" dedi. Sanıklar hakkında hapis cezası verilmesini olumlu bulduklarını ifade eden Batlak, cezaların süresini ise yetersiz bulduklarını söyledi.

Batlak, "Karar, geleceğimiz açısından son derece önemli. Bu karar, Hırvat milletine karşı alınmış bir karar değil. Mostar, 1992 yılına kadar nasıl birlik içerisinde yaşadıysa şimdi de öyle yaşamalı" diye konuştu.

Mostar'daki toplama kamplarında kalan Boşnaklar'dan Armin Aliçkoviç, Hırvatsitan'ın savaşa destek verdiğinin mahkemece açıklanmasının değil, bunu hangi yöntemlerle yaptıklarının ortaya konulmasının önemli olduğunu ifade etti.

Toplama kamplarında kalan Mirzo Çemaloviç de verilen cezaların süresini çok önemli bulmadığını dile getirerek, "Bizim yaşadıklarımızın karşılığında verilecek yeterli hiçbir ceza yok" şeklinde konuştu.

Eski Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu (ARBiH) askerlerinden Semir Drlyeviç Lovats, mahkemenin daha önce tokat attığı için Bosna Hersek Cumhuriyet Ordusu'ndan bir askere 14 yıl hapis cezası verdiğini, buna karşın daha kapsamlı suçlara karışan eski Hırvat siyasetçi ve askerlere çok daha az ceza vermesinin kendisini hayal kırıklığına uğrattığını söyledi.

"Kararda değişiklikler bekliyorum"

Hırvatistan Başbakanı Zoran Milanoviç de mahkemenin verdiği karara ilişkin, "Bireysel sorumluluklar anlamında yorum yapamam. Savunma tarafı da suç işlendiğini kabul etti. Temyiz davasında, kararda değişiklikler olacağını düşünüyorum" değerlendirmesinde bulundu.
Hırvatistan adına geçmişte Bosna Hersek topraklarında birtakım hatalar yapıldığına işaret eden Milanoviç, Hırvatistan'ın, öte yandan savaş boyunca Bosna Hersek'in müttefiki ve ortağı olarak yardımlarda da bulunduğunu kaydetti.

Milanoviç, "Bosna Hersek'in bağımsızlığı için yapılan referandumda, ülkede yaşayan Hırvatlar'ın oyları olmaksızın Bosna Hersek hiçbir zaman bağımsız olamazdı" dedi.
Bosna'daki savaş döneminde kurulan sözde "Hersek Bosna Hırvat Cumhuriyeti"nin Başbakanı Yadranko Prliç ile bazı eski Hırvat politikacı ve komutanların da aralarında bulunduğu 6 kişiye karşı 2004 yılı Mart ayında şikayette bulunulmuş, Nisan ayında, 6 sanık kendi rızalarıyla teslim olmuştu. Yargılanma sürecinde (2006-2011), toplam 206 tanık dinlenmişti.

Hırvat Savunma Konseyi (HVO) birlikleri, 1992'de Prozor beldesi yakınlarında Bosna Hersek Cumhuriyeti Ordusu bünyesindeki birliklere, ardından da Ocak 1993'te Gornyi Vakuf'a, 8 ve 9 Mayıs'ta Mostar'a saldırmıştı. Hırvat askerlerin saldırıları daha sonra ülke geneline yayılmıştı.

Hırvatlar, Mostar Köprüsü'nü yıkıp, Ahmiçi'de katliam yapmıştı

Bosna'daki savaş devam ederken, 9 Kasım 1993'te, hoşgörü ve kültürel zenginliğin sembolü olan tarihi Mostar Köprüsü, Hırvat birliklerinin top atışlarıyla yıkılmıştı.
Hırvat Savunma Konseyi'nin (HVO) özel birlikleri de 16 Nisan 1993'te Bosna Hersek'in orta kesimlerindeki Vitez'e bağlı Ahmiçi Köyü'ne girip, 43'ü kadın ve çocuk toplam 116 Boşnak sivili katletmişti.