Newsweek: Türk ekonomisi hasta

Haftalık Newsweek dergisi, New York'taki Traxis Partners Hedge Fund Yönetici Ortak Barton Biggs imzası ile Türk ekonomisine ilişkin bir değerlendirkmeye yayımladı. "Yaz gündonümünün sıcak ortamındaki Türkiye, puslu bir gelecekle karşı karşıya" denilen makalede Türkiye'nin kendisinin neden olmadığı bir ekonomik ve finansal krizden etkilendiği, ekonomi küçülürken, lira zayıflarken ve borsası gözardı edilirken son yıllarda gösterdiği disiplin ve uygun davranışların ödülsüz kaldığı görüşü dile getirildi.

Barton Biggs, bu durumun, büyük bir potansiyele sahip, dünyanın 17. büyük ekonomisi için hüzün verici olduğunu belirtirken de Türkiye'nin nüfusu ve işgücü arttığını, insanlarının, bankalarının ve kamu sektörünün ağır borç altında bulunmadığını, bankalarının sağlıklı olduğunu kaydetti.

Büyük, işleyen, Ortadoğu'nun geri kalanı için örnek olabilecek ve Avrupa Birliği'nin doğu kanadında bir çıpa haline gelebilecek demokratik bir Müslüman ülkesi olarak Türkiye'nin önem taşıdığını belirtern Biggs "Ancak şu sıralarda Türkiye hasta. Ekonomi geçen son baharda Avrupa'nın geri kalanı ile birlikte çöktü. Bazı 'toparlama işaretleri' olsa da birçok sorun pusuya yatıyor" yorumunu da yaptı.
 

"Zayıf ekonomiye raağmen enflasyon ve faiz yüksek"

EFG yatırım bankasının, Türkiye'nin reel GSYİH'nın bu yıl yüzde 4.5 gerileceğini ve gelecek yıl sadece yüzde 3.5 artacağı tahmininde bulunduğuna dikkat çeken Biggs, yüksek işsizliğine da işaret edildiği makalesinde "Zayıf ekonomiye rağmen, enflasyon yüzde 6-7 düzeyinde ve reel faiz oranları, nekahat dönemindeki bir ekonomi için fazla yüksek" dedi. Makalede şöyle devam edildi:

"Yükselen petrol fiyatları büyük zarar veriyor. Hükümet bütçesi alt üst, yatırımlar ülke dışına akın ediyor ve para birimi kansız. Özel sektörün kısa vadeli borçları çok arttı ve bu borçları ödemek için gerekli olan dövizin, Türk para biriminin değerini önemli ölçüde düşürmesinden ve borç büyürken ve ödemeler daha zorlaşırken bir kısır döngü yaratılacağından korkuluyor."
 

"Türkiye'nin en az 20 milyar dolara ihtiyacı var"

Barton Biggs, Türkiye'deki kaynaklara dayanarak Türkiye'nin dış borcu ödeyebilmesi için en az 20 milyar dolara ihtiyacının bulunduğunu tahmini yaptıktan sonra IMF ve Dünya Bankası yetkililerinin Türkiye ziyaretlerinin büyük beklentilere yol açtığını, 15-20 milyar dolar tutarında kredi önerildiği söylendiğini ancak şimdiye kadar bir gelişme olmadığını da kaydetti. Biggs şu görüşleri dile getirdi:

"Neden? Çünkü IMF parasının fiyatı, sert bir kemer sıkma dozudur. Hükümetin 12 ay içerisinde bir seçim ile karşı karşıya bulunduğu için seçmenleri kızdıracak ve iktidardaki partinin seçim yenilgisine yol açabilecek IMF ilaçlarını almaya çok isteksiz. Hükümet, ekonomik canlamanın, Türkiye'nin sorunlarını çözecek ve IMF kredisini gereksiz kılacak kadar güçlü olacağını umarak kumar oynuyor.
 

"Türkiye'nin oynadığı kumar akıllıca değil"

Ancak bu akıllıca bir kumar değil. IMF ile bir anlaşmayı imzalamak hayati bir sigorta. Eğer IMF, Türkiye'ye önümüzdeki iki yılda finansman uçurumu kapatacak parayı sağlarsa, ekonomideki ayarlama, göreli olarak acısız olur. Ancak eğer IMF kredisi yoksa, lira düşecek, ekonomik yine zayıflayacak ve belki daha da ciddi olacak yeni zenginlığı yıkıcı gelişmeler meydana gelecek."

Makalede ekonomide bazı toparlama işaretlerinin bulunduğu için bu sorunların büyük bir olasılıkla halk tarafından anlaşılmadığı belirtilirken de bu işaretlerin örnekleri olarak da turizmdeki canlılığı, kapasite kullanımının artması ve iç talebin iyileşmesi de gösterildi.

"Sürdürülebilir bir toparlanma ihracat piyasalarına bağlı"

Buna karşı sürdürülebilir bir toparlanmanın ihracat piyasalarına bağlı olduğu vurgulandığı makalede, eğer Türkiye'nin krizde manevra yapabilmesi halinde geleceğin çok kısa bir sürede aydınlanabileceği de savunuldu. Türkiye'nin ulusal gelirin yılda yüzde 5 veya fazla büyüyebileceğini belirtilirken AB üyeliğinin bu projeksiyonları daha da yükseltebileceği kaydedildi.

Biggs, makalesine son verirken "Türkiye, hiç kimsenin gözde yükselen piyasalar listesinde değil. Fazla sorunları var, fazla yanlış başlangıçları yapıldı" derken buna karşı yükselen piyasalara büyük miktarda para akmayı sürdüğünü ve son bir yılda 30.7 milyar doları çektiğini belirterek biraz şansla Türkiye'nin de oyunda yer alabileceğini sözlerine ekledi.