Otomopil Kültürü...

Sağlık ve Sosyal Güvenlik, Bilim ve Teknoloji, Planlama ve Koordinasyon bakanlıkları, Tüketici Dernekleri Federasyonu ile işbirliği yaparak, kodeks benzeri bir Türk Pilleri Tüzüğü hazırlamalı ve yürürlüğe koymalıdır.

Yayın editörüm düzeltmediyse başlığı doğru okudunuz. Otomobil değil, “otomopil” kültüründen söz ediyorum. Konu, yerli otomobil üretimi de değil, pille çalışan araç ve gereçlerin günlük hayatımızda yarattığı sorunlar.

Sanayi Devrimi, üretim -tüketim, ulaşım- iletişim ilişkilerimizi önce teknolojik araç ve gereçlere; ardından bütün bu otomatik-teknolojik düzeni elektriğe bağladı; başlarda telli, daha sonra teker teker kablosuz güç kaynaklarına yani batarya ve pillere.

Hantal bataryalar görevlerini kısa ömürlü hafif pillere devrettiler. Elektromobil ilk değildi, belli ki son yenilik olmayacak.

Bugün belki eletriksiz yaşanabilir ama rahata, tuşlamaya, tembelliğe öyle alıştık ki pilsiz yaşamak, hayatta kalmak giderek güçleşiyor.

Edison’un ışığı, Bell’in telefonu, Marconi’nin radyosu tek bir güç kaynağına bağlı idi. Günümüzün elektronik araçları, çeşit çeşit, boy boy pillerle çalışıyor: Saç-sakal ve tüy-kıl kesen araçlar, kalp pilinden işitme cihazına, diş fırçasına, kilo tartan, tansiyona bakan, nabız sayan, şeker, üre ve kolesterol ölçen, hamilelik testi yapan, cıvalı atasını koltuğundan eden, uzun ömürlü elektronik termometre; konut, araç, garaj, ofis ve otopark kapılarını açan anahtarlara, hırsız alarmı veren, lazerli TV kumandası, cep telefonu, video kamera, ses teybi, kasetçalar, bilgisayar ve yazarlar, kablosuz modem, keyboard, mause, tablet, çakmak, ekmek testeresi, matkap, tornavida, kol, kolye, cep, masa ve duvar saatlerine, yazıp okuduğu her şeyi belleğine kaydeden elektrogöz kalemlere değin... akla gelen gelmeyen hemen her araç-gerecin pillisi, her pillinin özel pili var.

Bazı pilleri yeniden şarj etmek mümkün ama ayrı satılan ve birbirine uymayan akım (voltaj) adaptörlerini bulabilirseniz. Pillerin ya şarjı bitiyor ya da kendisi. Yolculukta, yedek bir pil ve şarj kutusu taşımak artık şart oldu.

En yaygın kalem pili AA’dır; ancak A- sayısı arttıkça kalem çapı inceliyor, pilin ömrü kısalıyor. İşitme cihazları için iğne başlı, kısa ömürlü h-dizisinin S, G ve J alt tipleri (İsviçre, Danimarka ve Japon markaları); büyük boy duvar saatleri ve çalar saatler için dayanıklı 2017 dizileri var. Bu sayı, emin değilim ama son kullanma yılını gösteriyor olabilir. Bugün alın ve yıllarca kullanın.

Pil bolluğunun ve çeşitliliğinin global / küresel sorunları var: Her pil, her yerde, her zaman bulunmuyor. Bazıları eczanelerde, bazıları elektromatiklerde, bazıları süpermarket kasalarında satılıyor. Unutkanlara hatırlatmak için: Kolay bulunmayan pilleri, üreten ülkelerden getirtmek gerekiyor. Kalp piliyle yaşayan bir dostum, pilinin bitmekte olduğunu sağlık kurullarına ve sigorta uzmanlarına kanıtlamaya çalışırken kalpten gidiyordu. Neyse ki pil yetişti de kurtuldu.

Kanımca, Sağlık ve Sosyal Güvenlik, Bilim ve Teknoloji, Planlama ve Koordinasyon bakanlıkları, Tüketici Dernekleri Federasyonu ile işbirliği yaparak, kodeks benzeri bir Türk Pilleri Tüzüğü hazırlamalı ve yürürlüğe koymalıdır. Yoksa hayatı kolaylaştırmak amacıyla yaratılan “otomopil kültürü”nde güvenli yaşam giderek zorlaşabilir; sektörler, bölgeler ve ülkeler arasında, Allah göstermesin, pil savaşları bile çıkabilir.

Üretici ülkeler, stratejik pil ihracatına ideolojik kısıtlamalar (kotalar) koysalar, nice olurdu dünyamızın hali? Hal ve gidiş böyle de, umudumuzu yitirmeyelim; Çetin Altan’ın deyimiyle “enseyi karatmayalım.” Teknolojide çare tükenmez. Yakında piyasaya çıkacağı ve deprem alarmı vereceği söylenen teknoloji harikası pilleri arabamızın dikiz aynasına ya da boynumuza asar, Japon mucidine hayır dua ederdik.

Önce şu pil butiklerimizi açalım da yaşamımızı ve geleceğimizi otomopillere bağımlı hale getiren teknoloji çağının nice sağlıklı ve sürdürülebilir olduğunu sonraki bir sohbetimize bırakalım; ne dersiniz?

Bozkurt Güvenç