Pera’da çifte sergi

Bütün iktidarlar bizi tek bir düşünce çizgisinde tutmaya çalışmaz mı? Pera Müzesi’nin 5. katındayım ve bu cümle sergi boyunca peşimi bırakmıyor. Çünkü, sergideki yapıtlar metin ve imge arasında çok yönlü ve komplike ilişkiyi sorgulayarak “çiftdüşün” diyor ve çift düşün ki “çiftgörü”ye sahip olasın vurgusunu yapıyor.

George Orwell’ın “1984” romanında, devletin bireyin zihnini ele geçirme ve hâkimiyet kurma amacını ifade edebilmek için kullandığı “Çiftdüşün” kavramına gönderme yapan “Çiftdüşün: Çiftgörü” adlı sergi ulusal ve uluslararası özel koleksiyonlardan seçilen yapıtlardan oluşuyor. Bu yapıtlardan Raqs’ın “Ne Zaman Kalp Teklerse” adlı video işi dikkatimi çekiyor. Akrep ve yelkovanın karışık döndüğü bir saate bakıyorum. Klasik saat mekanizmasının akışına değil, rastgele işleyen bir zaman dilimine giriyorum... Saatin içinde yine karışık dönen ‘Anla Artık’, ‘Electrik’, ‘Orgazm’ gibi kelime oyunları da var. Bu kelimelerin görevi bizi direkt kelime anlamına çekmek değil. Anlamını askıya alıp özgür bırakmak, o rastgele işleyen zaman diliminde... Kelimeler zamanın içinde dönedursun, alt kattaki ikinci sergiye gidiyorum.

‘Erotik Doğa’

Üst kattaki sergi “çiftdüşün” derken alt kattaki sergi de “erotik düşün” diyor. “José Sancho: Erotik Doğa” sergisinde kıvrımları vurgulayan formlarda doğanın şehvetini de görüyoruz. Kosta Rika’nın en önemli heykeltıraşlarından José Sancho ile kısa bir sohbet yapıyoruz. “Bize erotik düşün mü diyorsunuz?”, “Doğa neden erotiktir?”, “Doğal olan mı erotiktir?” gibi sorularımı şöyle yanıtlıyor: “Evet erotik düşünün... Doğaya baktığınızda bitkiler ve hayvanlarda hep erillik ve dişilik görüyorsunuz. Bunların bir araya gelmesi erotik bir eylem. Doğa aslında içsel olarak kendiğilinden erotiktir. Doğa kesinlikle insandan daha erotiktir. Zaten baktığınızda bir sentez göreceksiniz. Ben doğanın derinliklerine baktığımda hep iki cinsiyet arasındaki derinliğe inmeye çalışıyorum ve doğada daimi olan bir erotiklik görüyorum. Çünkü hem hayvanlarda hem bitkilerde eril ve dişi sürekli bir araya geliyor ve bu da erotikliğin kendisi. Yapay olmayan daha erotiktir.”

Bitkiler, hayvanlar, kadınlar...

Hayvan ve figür temalarına odaklanan eserlerinden bir seçki sunan sergide, José Sancho’nun içselleştirdiği evreni ve yaratıcılığını özgürce yaşadığı doğal dünyayı son derece kişisel bir tarzda ele aldığı bitki, hayvan ve kadın gövdesi odaklı heykelleri ön plana çıkıyor.

Pera Müzesi’ndeki ‘Çiftdüşün: Çiftgörü’ ile ‘José Sancho: Erotik Doğa’ sergileri izleyenleri sınırsız ve zamansız bir düşünce sistemine çağırıyor. Sözün özü ‘çokludüşün’ diyor.

(“Çiftdüşün: Çiftgörü” adlı sergi ile “José Sancho: Erotik Doğa” 6 Ağustos’a kadar izlenebilecek.)