Rusya Ukrayna'nın gazını yine kesti

Dünyanın en büyük doğalgaz şirketi Rus Gazprom, fiyat anlaşmazlığı nedeniyle aynI boru hattından Ukrayna için pompaladığı günlük 110 milyon metreküp gazı dün durdururken basıncın düşmemesi için Avrupa'ya gönderdiği günlük 306 milyon metreküpü 326 milyon metreküpe yükselttiğini açıklamıştı. Mesafe farkı nedeniyle Ukrayna'nın AB'nin gazını kullanmaya başlayıp başlamadığı, en erken yarın anlaşılabilecek.

AB, ''ikili sorun'' olarak gördüğü Rus-Ukrayna anlaşmazlığının kendisini etkilememesi gerektiğini vurgularken, en kısa zamanda uzlaşmaları konusunda taraflara baskı yapıyor.
2006 yılında benzer bir anlaşmazlıkta Avrupa'ya doğalgaz akışının kesilmesinden ders çıkaran Rusya ve Ukrayna ise, arz ve transit ülke güvenilirliklerinin daha fazla zarar görmemesi için AB'nin gazında kendilerinden kaynaklanan sorun yaşanmayacağı güvencesini veriyorlar.

AB'de Rus gazının payı

AB doğalgaz tüketiminin yaklaşık yüzde 40'ı Rusya'dan sağlanırken, bunun yüzde 80'i Ukrayna üzerinden geçen boru hatlarıyla taşınıyor. Yıllar itibariyle değişse de son verilere göre Rus doğalgazının payı, Bulgaristan, Finlandiya, Litvanya, Slovenya ve Lüksemburg'da yüzde 100'e, Danimarka ve Çek Cumhuriyeti'nde yüzde 80'e, Belçika'da yüzde 70'e, Macaristan'da yüzde 60'a, Polonya ve Avusturya'da yüzde 50'ye, Almanya'da yüzde 40'a, İtalya'da yüzde 30'a, Fransa'da yüzde 25'e ve İngiltere'de yüzde 16'ya yaklaşıyor.

Rusya'ya bağımlılığını azaltmak için yenilenebilir kaynaklara yönelmek yanında stratejik rezervlerini artırarak birçok ülkede sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) terminalleri inşa eden AB, kesinti ihtimaline karşı üyelerini, boru hatlarını birbirine bağlamaya teşvik ediyor. AB, aldığı bu önlemler sayesinde, Ukrayna üzerinden geçen boru hattı tamamen devre dışı kalsa bile doğalgaz darlığı yaşamadan kışı atlatabilecek.

Avrupa'ya gelen doğalgazın basıncı düşmeye başladı

Rusya'nın, 3 yıl içinde Ukrayna'nın gazını ikinci kez kesmesi ve iki ülkenin birbirlerini karşılıklı suçlamaları, AB ülkelerini etkileyen anlaşmazlığın yaşandığı 2006'daki senaryoyu anımsatıyor. Rus devlet enerji şirketi Gazprom'un sözcüsü Sergey Kuprianov, Ukrayna'yı, doğalgazı açıkça çalmak ve bundan hiç utanmamakla suçlarken, Ukrayna devletine ait Naftogaz şirketi de Gazprom'u, doğalgazı Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gitmesi için gerekli miktarda vermemekle itham etti.

Naftogaz Sözcüsü Valentin Zemlianski, açıklamasında, almaları gereken 17 milyon metreküp doğalgazı almadıklarını belirterek, Avrupa'ya 10 milyon metreküp doğalgaz iletebilmek için bu miktarda doğalgazın kendilerine verilmesi gerektiğini, 7 milyon metreküp doğalgazın boru hatlarının çalışması için kullanıldığını kaydetti. Naftogaz yetkilileri, teknik ihtiyaçlar için doğalgazın bir bölümünü kestiklerini kabul ederlerken, bu kesintinin Ukrayna toprakları üzerinden Avrupa'daki müşterilere doğalgaz ulaştırılabilmesi amacıyla boru hatlarında yeterli basıncın sağlanabilmesi için kullanıldığının altını çiziyorlar.
 

Türkiye'nin ek gaz isteği için yol aranıyor

Ukrayna ve Rusya arasındaki doğalgaz krizi bir sonuca bağlanamayınca, Ukrayna'nın, Balkanlar'a giden doğalgazın miktarını düşürdüğü, bu durumun Trakya bölgesini olumsuz etkilediği, kıştan dolayı kapasite artırımı isteğinde bulunan Türkiye'nin bu isteğini karşılama yollarının araştırıldığı bildirildi. Gazprom Sözcüsü Sergey Kupriyanov, bugün yaptığı açıklamada, Ukrayna'ya bu yıl için anlaşma yapılmadığı için doğalgaz vermediklerini belirterek, Ukrayna'nın petrol ve doğalgaz şirketi olan Naftogaz'ın da bu yılki anlaşma için Gazprom ile yürütülen müzakerelerden çekildiğini kaydetti.
Kupriyanov, Naftogaz'ın Gazprom ile müzakereleri yürüten heyetinin Kiev'de olduğunu ve Moskova'ya uçmaya hazır oldukları yönünde bir açıklamalarının da bulunmadığını söyledi.
Ukrayna'nın Gazprom'a olan borcundan dolayı gönderdiği 1.5 milyar doların ülkedeki yeni yıl tatilleri yüzünden kendi banka hesaplarına ancak 11 Ocak'ta düşeceğini dile getiren Kupriyanov, bu parayı almaları durumunda, Ukrayna'nın kendilerine olan borcunun 614 milyon dolara düşeceğini vurguladı.

Bu yıl doğalgaz sağlanması ve fiyatıyla ilgili anlaşmanın imzalanmadığını hatırlatan Kupriyanov, ''Naftogaz, müzakerelerden çekildi ve herhangi bir anlaşma olmadan da doğalgaz verilemiyor. Naftogaz yönetimi, ülkeleri üzerinden geçen transit borulardan 21 milyon metreküp doğalgaz aldıklarını resmen ve kamuya açık bir biçimde açıkladı'' dedi.

Kupriyanov, Ukraynalı yetkililerin, transit boru hatlarından günde 21 milyon metreküp doğalgazı ''teknik nedenlerden dolayı'' aldıklarını gösteren belgeleri kendilerine sunduklarını belirterek, ''Eğer bu doğalgaza ihtiyaçları varsa satın almak zorundalar. Transit doğalgazın güvenliği konusunda güvence verdiler ve bu yüzden teknik nedenlerle ihtiyaç duydukları doğalgazı parasıyla almaları gerekiyor. Buna ek olarak Ukrayna tarafı açıkça doğalgaz çaldığını itiraf ediyor ve bundan da utanmıyorlar'' diye konuştu. Ukrayna'dan transit borulardan günde 303 milyon metreküp doğalgaz göndermesini istediklerini, ancak Kiev'in yalnızca 296.2 milyon metreküp gönderdiğini ifade eden Kupriyanov, Gazprom'un bu yüzden Ukrayna dışındaki yollardan Avrupalı tüketicilere gönderdiği gazın miktarını artırdığını kaydetti.

Bu arada Gazprom'un ortaklarından TopEnerji şirketinin Sofya'daki yetkilisi Viktor Pavlik de Rus Itar-Tass Ajansı'na yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Balkanlar'a giden doğalgazı kestiği ve gün sonunda Balkanlar'daki doğalgaz miktarındaki düşüşün 10 milyon metreküpe yükseleceğini kaydetti. Pavilk, Ukrayna'nın, Orlavka ara pompalama istasyonundaki çalışmayı durdurduğunu belirterek, ''Rusya, öncelikle ve özellikle bu durumdan dolayı Türkiye'nin alamadığı miktardaki doğalgazı Ukrayna dışındaki alternatif yollardan göndermenin yollarını araştırıyor'' dedi.

Haberde, ağır kış koşullarından dolayı Türkiye'nin kapasite artırma isteğinde bulunduğunu, ancak Ukrayna'nın tek taraflı olarak transit doğalgazın miktarını düşürmesi nedeniyle bu isteğin karşılanamadığı kaydedildi.