Rusya’nın gözetiminde ‘federasyon’ pazarlığı

Rusya’nın, geçen ay Suriye rejimi ve PYD öncülüğündeki bir grup Kürt siyasi partisi ile ülkenin federasyonla yönetimi için bir toplantı yaptığı ortaya çıktı. Cumhuriyet’in elde ettiği toplantı tutanaklarına göre, Kürt tarafı Suriye’nin adının “Suriye Demokratik Cumhuriyeti” olarak değiştirilmesini, fedarasyon sistemine geçilmesini, kantonların tanınmasını, YPG’nin asayiş gücü olarak meşruiyetinin tanınmasını talep etti. Kürt kaynaklar, Suriyeli yetkililerin bunları kabul edemeyeceklerini söylemesi üzerine, toplantıdaki Rusların “Bunları kabul edeceksiniz, siz etmeseniz de başkanınız (Esad) kabul edecektir” dediğini iddia etti.

Cumhuriyet’in elde ettiği belgelere göre, Rusya arabuluculuğu ile 17 Eylül günü, Afrin’in 100 kilometre kadar güneyinde bulunan El Humeyim bölgesindeki Rus Üssü’nde gerçekleşen toplantıya, Suriye rejimi temsilcileri, aralarında PYD’lilerin de olduğu bir grup siyasi parti temsilcisi ve Rus askeri yetkililer katıldı. Toplantıya ilişkin belgeye göre toplantıya PYD’li Fevziye Yusuf, Suriye Yerel Yönetimler Bakan Yardımcısı Luey Kharita, Suriye’deki Rus güçlerinin genel komutanı olan Albay Olderfornikof Aleksander Aleksandrovidiç katıldı. Heyetlerde 8 Rus yetkili yer alırken, Esad yönetimi ve Kürtleri temsilen 9’ar yetkili yer aldı. Toplantıya PYD dışında bazı Suriye Kürt parti temsilcileri de katıldı.

Belgede, Rusya, Suriye Cumhuriyeti hükümeti temsilcileri ve Kürt partilerin temsilcilerinin katılımıyla yapılan toplantının amacının, Suriye’de Kütlerin kontrolündeki bölgeye özel bir statü vermek için, bir siyasi karara ulaşma arayışı olduğu kaydedildi. Belge 9 ayrı üst başlık ve bunlar altında çeşitli alt başlıklar yer aldı. Belgede Kürtlerin siyasi ve sosyal hakları için siyasi ve idari reformlar yapması gerektiği belirtildi.

Belgelere göre Kürt tarafı, Esad rejiminden şu taleplerde bulundu: “Suriye, Kürtlerin ulusal ve siyasi haklarını tanımalıdır. Buna paralel olarak diğer etnik grupların da benzer hakları tanımalıdır. Üç kanton yönetimi Suriye rejimi tarafından tanınmalıdır. Buna Suriye anayasasında yer verilmelidir. YPG ve diğer asayiş güçleri meşruiyeti tanınmalı ve bunların Suriye güvenlik güçleri olarak kabul edilmelidir.” Belgeye göre toplantıda her iki tarafın temsilcilerinin katılımıyla bir komitenin oluşturulması önerildi. Bu komitenin görevi ise merkez ile kantonlar arasındaki ilişkileri düzenlemek ve geliştirmek olarak ifade edildi. Kürtler ayrıca başka maddede Suriye Arap Cumhuriyeti’nin adının Suriye Demokratik Cumhuriyeti olarak değiştirilip, idare şeklinin ise federal istem olarak düzenlenmesini talep etti.

‘Kabul edeceksiniz’

Kürk kaynaklar, söz konusu toplantıda Suriye’de federal sistemin önerilmesi üzerine, toplantıya katılan Suriyeli yetkililerin “Biz bunları kabul edemeyiz” diyerek tepki gösterdiğini, ancak toplantıya nezaret eden Rus komutanın, “Bunları kabul edeceksiniz, siz etmeseniz de başkanınız (Esad için söylüyor) kabul edecektir” diyerek tepki gösterdiğini ileri sürdü. Bu tartışmanın ardından Suriye tarafının, siyasi yöneticileri ile görüşmek için bir saatlik izin isteyip, toplantıya ara verdiği iddia edildi. Bu süre sonunda, Suriye tarafının bu önerileri yönetime sunacağını ve sonucunu da Rus yetkililere bildirileceğini belirttiği anlatıldı.