Sanatta 2011 böyle geçti

Öte yandan gündem, Nuri Bilge Ceylan’ın “Bir Zamanlar Anadolu’da” filmi ile Cannes’da kazandığı “Büyük Jüri Ödülü”, yeni açılan özerk sanat kurumu SALT, Metropolitan Müzesi’nin İslam Eserleri Bölümü’nde Koç Ailesi’nin adını taşıyan galeriler, başarılı yurtiçi, yurtdışı sergiler ve ödüllerle, etkinliklerle hareketlendi, bir taraftan da yitirdiklerimizin acısı paylaşıldı. Yıla damgasını vuran olayların başında ise Emek Sineması, AKM gibi İstanbul’un kültür hayatında önemli yer kaplayan mekânların belirsiz akıbeti ve İçişleri Bakanı İdris Şahin’in sanatçılara yönelttiği terör yer aldı.

• Yönetmen Nuri Bilge Ceylan, 64. Cannes Film Festivali’nde, “Bir Zamanlar Anadolu’da” filmiyle Jüri Büyük Ödülü’nü Jean ve Pierre Dardenne Kardeşler’in “Le Gamin au Velo” filmiyle paylaştı. Ceylan ayrıca Fransız hükümeti tarafından “Sanat ve Edebiyat Şövalyesi Madalyası” ile onurlandırıldı. Büyük ödül ise Terrence Malick’in “Hayat Ağacı” filminin oldu.

• Erdağ Aksel’in “Zenaatin Sureti” adlı heykeli Londra’daki Tate Modern Müzesi’nin koleksiyonuna alındı.

• Tamamı Filistin kökenli sanatçılardan oluşan Filistin Ulusal Orkestrası, 1948’den bu yana ilk kez Ramallah’ta konser verdi.

• Sabancı Üniversitesi Sakıp Sabancı Müzesi, günümüzün en önemli çağdaş sanatçılarından Sophie Calle’i “Son Kez, İlk Kez” adlı sergisiyle ağırladı. İstanbul’un insanlarına odaklanan sanatçı, sergisinde görme engelli kişilerin “gördükleri” son anı ve “İstanbul’da yaşayıp denizi görmemiş insanlar”ı konu edindi.

• 61. Uluslararası Berlin Film Festivali’nin büyük ödülü “Altın Ayı”ya, “Nadir ile Simin: Bir Ayrılık” adlı filmiyle İranlı yönetmen Asgar Ferhadi değer görüldü.

• T.S Eliot Şiir Ödülü, “hareketli ve kusursuz” tekniği nedeniyle Karayipli şair Derek Walcott’a verildi.

• Tom Hooper imzalı İngiliz draması “The King’s Speech/Zoraki Kral” En İyi Film, En İyi Yönetmen, En İyi Erkek Oyuncu, En İyi Özgün Senaryo ödüllerini alarak Oscar’a damgasını vurdu. Natalie Portman ise “Black Swan / Siyah Kuğu” filmindeki rolüyle En İyi Kadın Oyuncu Oscar’ını kazandı.

• Ceyhun Atuf Kansu Şiir Ödülü’nü 2011 yılı için “Melez Zamanlar” adlı kitabıyla Ferruh Tunç kazandı.

• Ünlü Fransız heykeltıraş Auguste Rodin’in bronz “Çıplak Balzac” heykeli, renovasyon çalışmaları sırasında Kudüs’teki İsrail Müzesi’nden çalındı.

• Garanti Bankası, Osmanlı Bankası Müzesi, Platform Garanti Güncel Sanat Merkezi ve Garanti Galeri’nin yeniden yapılandırılmasıyla SALT adı altında özerk bir kültür kurumuna dönüştürdü. Araştırma, sergi, söyleşi, konferans, atölye çalışmaları, eğitim programlarıyla farklı disiplinleri karşılaştıracak SALT, müze, sergi mekânı, kütüphane, sinema ya da araştırma merkezi gibi farklı oluşumları bünyesinde barındırıyor.

• Fransa’nın en prestijli edebiyat ödülü Goncourt, “Le Fils” isimli romanıyla Michel Rostain’in oldu.

• “2011 PEN Duygu Asena Ödülü”ne, emek ve insan hakları savunucusu yazar Nevin Berktaş değer görüldü.

• İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı ve İstanbul Kültür Sanat Vakfı Genel Müdürü Görgün Taner’e Fransız devletinin en prestijli nişanı sayılan “Legion d’Honneur” sunuldu.

• İşadamı Öner Kocabeyoğlu’nun özel koleksiyonundan seçilen, 20 sanatçının 433 eserinden oluşan Ferit Edgü küratörlüğündeki “20. Yüzyılın 20 Modern Türk Sanatçısı” başlıklı sergi santralistanbul’daydı.

• 30. İstanbul Film Festivali’nin Altın Lale Uluslararası Yarışma ödülü, Mısırlı yönetmen Ahmad Abdalla’nın “Mikrofon” filminin oldu. Tayfun Pirselimoğlu ise “Saç” filmiyle Ulusal Yarışma’da hem Altın Lale’nin hem de En İyi Yönetmen Ödülü’nün sahibi oldu.

• “Arif Damar Özel Ödülü” Gültekin Emre’ye verildi.

• Prof. Filiz Ali ve onun hayata geçirdiği Ayvalık Uluslararası Müzik Akademisi 10. Vehbi Koç Ödülü’ne değer görüldü.

• Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi (MSGSÜ) tarafından ilki verilen Osman Hamdi Bey Sanat Ödülü’nün sahibi mimar Emre Arolat oldu.

• “Memet Fuat Eleştiri/ İnceleme, Deneme, Yayıncılık Ödülleri”nde “Deneme Ödülü”ne “Adasız Deniz” adlı kitabıyla Faruk Duman, “Yayıncılık Ödülü”ne Günışığı Kitaplığı, “Memet Fuat Genç Şiir Ödülü”ne ise “Devrik Ölüm” isimli dosyası ile Aybars Şenyıldız değer görüldü.

• Beyoğlu Terminal, İkincikat, Kumbaracı50, Maya Sahnesi, Mekân.Artı, Şermola Performans tiyatro toplulukları yaşadıkları ortak sorunlara ortak çözümler üretebilmek düşüncesiyle “Alternatif Tiyatro Mekânları Ortak Girişimi”ni kurdu.

• 39. İstanbul Müzik Festivali’nin “Yaşam Boyu Başarı Ödülü” çağdaş klasik müziğin büyük kemancı üstatlarından Gidon Kremer’e verildi.

• 15. Altın Portakal Şiir Ödülü’nün sahibi “Nidâ” adlı eseriyle Ahmet Telli oldu.

• Boğaziçi Caz Korosu, “6. Dünya Koro Olimpiyatları”nda dünya şampiyonu oldu.


Herkül artık yorgun değil

M.Ö. 4. yüzyıla tarihlenen Yorgun Herkül’ün Roma dönemi kopyasının 30 yıl önce Perge’den çalınan üst bölümü, Türkiye’ye geri verildi. Heykel, altı ile birleştirilerek şimdi Antalya Müzesi’nde sergileniyor. 


EMEK SİNEMASI hâlâ çözümsüz

Yaklaşık 1.5 yıldır “Emek Bizim, İstanbul Bizim! Yıktırmıyoruz!” sloganıyla düzenlenen eylemler bu yıl da devam etti. 9. İstanbul İdare Mahkemesi, Emek için öngörülen “çok tartışmalı” projenin yürütmeyi durdurma kararını iptal etti. Ardından Mimarlar Odası karara itiraz etti ancak bu itiraz da mahkeme tarafından reddedildi. İstanbul Kültür Sanat Vakfı (İKSV) Yönetim Kurulu Başkanı Bülent Eczacıbaşı, Emek Sineması konusunda İKSV olarak yeni bir proje ortaya koymak istediklerini söyledi.


Sanat yine mahkemelik

* Aydın Orak’ın filmi “Bir Başkaldırı Destanı: Berivan” Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın sansürüne takıldı ve eser işletme belgesi alamadı.

* Temmuz ayında 18. İstanbul Caz Festivali kapsamında gerçekleştirilen “Suyun Kadınları” konserinde, Kürt müzisyen Aynur, Kürtçe şarkı söylemesi nedeniyle protesto edildi ve bu nedenle sahneyi terk etti.

* Çoksesli müzik yayını yapan Radyo 3’ün yayın alanı, yalnızca üç büyük il ve turistik sahil kesimine indirgendi.

* Beyoğlu’nun eğlence mekânlarından Asmalımescit’teki kafe ve restoranlara ait sokakta bulunan sandalye ve masalar, temmuz ayında zabıta ekiplerince kaldırıldı. Beyoğlu Belediyesi söz konusu uygulamanın izinsiz olarak yapılan işgallere yönelik olduğunu açıklarken, sokak müzisyenlerine ise “kartları olmaması” ile “esnaf şikâyeti” gerekçe gösterilerek müdahale edildi.

* Şair Can Yücel’in Datça Kent Mezarlığı’nda bulunan Mehmet Aksoy’un yaptığı anıtmezarı, kimliği bilinmeyen kişi ya da kişilerin saldırısına uğradı.

* Topkapı Sarayı Müzesi Müdürü Yusuf Benli’nin 3. Selim’in tahtını lojmanına taşıttığı tarihi taht kapıdan geçmeyince depoya kaldırıldığı iddiaları üzerine Kültür Bakanı Ertuğrul Günay, Yusuf Benli hakkında soruşturma başlattı.

* Sel Yayınları tarafından Süha Sertabiboğlu çevirisiyle yayımlanan William S. Burroughs’un “Cut-up” üçlemesinin ilk kitabı “Yumuşak Makine” ve Chuck Palahniuk’un Ayrıntı Yayınları’ndan Funda Uncu çevirisiyle çıkan “Ölüm Pornosu” kitaplarının yayıncısı ve çevirmenlerine “müstehcenlik” nedeniyle dava açıldı. Soruşturma gerekçesi olarak kitapların içeriğinin, Türk toplumunun ahlak yapısına uymaması gösterilirken Uncu, ifade vermek üzere gittiği Bodrum İlçe Emniyet Müdürlüğü’nde sözlü tacize maruz kaldı. Ayrıca gazeteci Ahmet Şık’ın daha basılmadan yasaklanan ve imha edilmek istenen kitabı, “000 Kitap” ismiyle 125 destekçi yazarın imzasıyla Postacı Yayınları’ndan basıldı.

* Plastik Sanatlar Derneği Başkanı, ressam Bedri Baykam ve asistanı Tuba Kurtulmuş, Kars’taki “İnsanlık Anıtı”nın yıkılmasına karşı düzenlenen basın toplantısı çıkışında bıçaklı saldırıya uğradı.

* Heykeltıraş, ressam Bubi’nin İstanbul Modern’de satışa sunulmak üzere yaptığı “Oturak” isimli heykelinin müze tarafından geri çevrilmesi UPSD, AICA ve kimi sanatçılar arasında görüş ayrılığına yol açtı. Bubi, UPSD’den istifa etti, bazı sanatçılar da müzedeki “Hayal ve Hakikat” sergisindeki işlerini geri çekti.

* İçişleri Bakanı İdris Naim Şahin yazar ve sanatçılarla ilgili, “Terörü besleyen arka bahçe var. (...) Resim yaparak, tuvale yansıtarak, şiir yazarak, şiire yansıtıyor, günlük makale yazarak” şeklinde konuştu. Bu sözler kültür sanat çevresinde tepkiyle karşılandı.

* Ankara DT’nin “Genç Osman” adlı oyunu sahnelenirken Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın kızı Sümeyye Erdoğan’ın sakız çiğnediği gerekçesiyle oyuncu Tolga Tuncer ile yaşadığı polemik sonrası Tuncer’e “uyarı cezası” verildi.