Selanik’te belgesel yarışı

20.Selanik Belgesel Festivali’nde uluslararası yarışmanın teması George Perec’in ünlü kitabı Life a User’s Manual (Yaşam Kullanma Kılavuzu) referans alınarak belirlendi. 1978’te yazılan, 600 sayfalık, 2000 karakterden oluşan, yüzlerce öykünün bulunduğu, yaşamı hiçbir zaman çözülemeyen bir bilmece olarak vurgulayan kitabında Perec okuyucuyu zihinsel bir oyuna davet ediyor. Zaman, bellek, mutluluk, yaşam ve ölüm kavramlarını Paris’te bir apartmanda oturan sakinlerin öykülerine odaklanarak sorguluyor. Adeta yaşamla oyun oynuyor.

George Perec, 20. yüzyılın en etkileyici edebiyat hareketi olan OuLiPo’nun (Ouvroir de Littérature Potentielle/ Potansiyel Edebiyat Atölyesi) en önemli üyelerinden biridir. OuLiPo’nun felsefesi sanatın çeşitli sembolizmlerini ve boyutlarını içeren oyun kavramına dayanır. Fransız edebiyatının en önemli akımı, George Perec, Italo Calvino, Raymond Queneau, Jacques Robert tarafından kurulmuştur, bu yazarların yapıtlarında çözülmesi zor bulmacalar, labirentler, oyunlar, iç içe geçmiş öyküler, karmaşık düzenler vardır. Edebiyat-matematik-mantık üçgeni ön plandadır. Raymond Queneau, OuLiPo’luları “ Kaçmayı istedikleri labirenti bizzat kuran fareler” olarak tanımlar.

Selanik Belgesel Festivali bu yıl izleyiciyi OuFeCiPo (Ouvroir du Festival Cinématographique Potentielle/ Potansiyel Sinema Festivali Atölyesi) adlı espirili oyuna katılmaya davet ediyor. Bu alternatif sunumda duvarları edebiyat ve görsel sanatlardan türetilmiş belgeseller izlenecek, incelenecek.

Uluslararası yarışmada Gürcan Keltek’in Hollanda-Türkiye ortak yapımı Meteors (Meteorlar) yer alıyor. Deneysel belgesel, kurmaca ve politik yorumun harmanlayarak belleği, insanların, mekanların, eşyaların yitip yok olmalarını anlatıyor.

Las cinéphilas’ta (Maria Alvarez/ Arjantin) İspanyol, Arjantinli ve Uruguaylı emekli kadınlar aynı tutkuyu, film izleme tutkusunu paylaşırlar. Her gün sinemaya giden bu kadınlar filmleri yalnızlık kürü ya da zamanın geçişini unutmak için deneyimlerler.

Hotel Jugoslavija (Nicolas Wagnières/ İsviçre) Balkanların efsanevi ve en büyük oteli eski Yugoslavya’yı biçimlendiren çeşitli dönemlerin tanığı ve simgesidir. Belgesel bu görkemli otelin tarihine ve evrelerine yolculuk yaparak ülkenin ortak bilinçsizliğini kaydeder.

Baronesa (Juliane Antunes/ Brezilya) adlı belgesel Brezilya’nın kenar mahallerinde Belo Horizonte’de çekildi. Kadınların gözünden varoşları betimleyen yapımda Leidiane ve Andreia gecekondulardaki şiddete uyum sağlamaya çalışırlar bir yandan da aşkın ve dostluğun tadını çıkarırlar.

All that Passes by a Window that Doesn’t Open’da (Martin Dicicco/ ABD-Katar) Azerbaycanlı işçiler Avrupa ve Asya arasında yeni bir demiryolu yapmak için çabalarlar. Öte yandan Ermeni istasyon şefi yirmi yıldır trenlerin geçmesini beklemektedir. Bu insanların rutinlerine, düşlerine, pişmanlıklarına tanık olurken bölgenin sıkıntılı geçmişini ve şimdiki durumunu gözlemleriz.

Angkar (Neary Adeline Hay/ Fransa) Kamboçya’nın yakın tarihini inceleyen bir çalışma. Yönetmen Hay’ın babası tutuklu yaşadığı köyüne dönünce burada eski işkencecileri Kızıl Kmerler’le karşılaşır. Belgesel, bellek ve kimlikle ilgili kişisel bir günlük.

The Distant Barking of Dogs (Simon Lereng Wilmont/ Danimarka- Finlandiya-İsveç) Doğu Ukrayna’nanın terkedilmiş bir köyünde geçer. Çok sevgili ninesi ile bu köyde yaşayan 10 yaşındaki Oleg’in gündelik yaşamı savaş bölgesinde büyüyen bu çocuğun etkileyici bir portresidir.

Awaken’da (Jiawei Ning/ Çin) uzun bir kış mevsiminin ardından baharın gelmesiyle birlikte Çinli balıkçı teknesini avlanmak için hazırlar. Yönetmen Ning, insan ile doğa arasındaki uyumu ve mücadeleyi sözcükler kullanmadan yansıtır.