Server Tanilli İçin

Server Tanilli, Aydınlanma savaşımımızın usanmaz öğreticisi, özgürlük ve demokrasi arayışının anıtlaşan bilgesidir. Adı uygarlığın tarihiyle, insanlığın ilerleme savaşımıyla, yurdumuzdaki özgürlük ve aydınlanma savaşımıyla özdeşleşen bir aydındır. Sevdası aydınlatmaktır onun; bu sevdanın usanmak bilmeyen bilim emekçisidir o. Abecesinden başlayıp ayrıntılı tarihlere uzanan bir aydınlık ve uygarlık tarihçisidir. Bir insanlık ve aydınlık simgesidir. Uygarlık arayışının bir gerçek insanı; dilinin, yurdunun sevdalı bir canıdır. İnsanının, çağdaşlık arayışının zorlu kılavuzu; özgürlük kavgasında aklın ve sırtın dayanacağı bir güven ve bilgi anıtıdır.

Özgür düşüncenin yılmaz savunucusu, kitaplığımızın aydınlık saçan, vazgeçilmez bir köşesinin sahibidir. 12 Eylül karanlığının yok edemediği ve “Aydınlanma” deyince hemen akla gelen bir bilim adamıdır o.

Uygarlık savaşımımızla özdeşleşen bir ad oldu onun adı. “Uygarlık Tarihi” ile ilgili yargılanması, bilimle bilim düşmanlığının, akılla akıl dışılığın, hoşgörüyle bağnazlığın, aydınlıkla karanlığın çarpıştığı bir alana dönüştü. Savunması “O sözler ki kalbimizin üstünde/ dolu bir tabanca gibi/ ölüp ölesiye taşırız/ o sözler ki bir kere çıkmıştır ağzımızdan/ uğrunda asılırız” dizeleriyle biterken aydınlık damarlarını birbirine bağlama ustalığı sergiledi ve yıllarca sürecek bir inadın muştusunu da verdi. Bu çığlık, “Uygarlık Tarihi” ile aydınlatırken, ışığının şiddetiyle dikkati çekti. Bir mirası devralıp sürdürenlerin güçlü bir omuzdaş kazandıkları belli olmuştu. Ama karanlık boş durmadı, aydınlığın bu güçlü soluğunu da kesmek için listesine aldı. 18 Mart 1931’de başlayan, bilim adamlığının onuruyla süren ömründe tarihler 7 Nisan 1978’i göstermekteydi.

Kurşunların verdiği hasar; yıllar süren tıp uğraşılarından ve Tanilli’nin yaşamak ve dünyanın aydınlığına bir şeyler katmak çabalarından sonra ancak tekerlekli sandalyeyle yaşamını sürdürecek kadar giderilebildi. Ama öldürülen dostlarının soluğunu da soluğuna katmışçasına o, tekerlekli sandalyede sürdürdüğü yaşamından aydınlıklar damıtmayı sürdürdü. Dost aydınlıkların küllerinden doğan bir “Anka Kuşu” oldu.