Sıcaklar, şeker pancarı üreticisini mağdur etti

Polar oranının düşüklüğü nedeniyle çiftçinin eline geçen para, 250 milyon liraya kadar azalacak. Üreticiler, bu zarar dikkate alınarak, bu yılki pancar alım fiyatının daha yüksek açıklanmasını istiyor. Şeker Kurumu Başkanı ve Türkiye Şeker Fabrikaları Genel Müdürü (TÜRKŞEKER) Azmi Aksu, Temmuz ve Ağustos'taki aşırı sıcaklar nedeniyle, bu yıl şeker pancarının polar oranında 0,5-2 puan arasında düşüş tespit edildiğini söyledi.

Türkiye'de, bu yıl Ağustos'ta sona eren 2009-2010 pazarlama yılında, modern tarım uygulamaları ve uygun iklim şartlarının etkisiyle, dekara pancar veriminin 5332 kilogram ile ülke tarihinin en yüksek seviyesinde gerçekleştiğini, dekara 942 kilogram şeker veriminin elde edildiğini hatırlatan Aksu, şeker pancarı üretim miktar ve kalitesindeki artışa bağlı olarak, pancar şekeri üretiminin de bir önceki pazarlama yılına göre yüzde 17,6 artışla 2 milyon 530 bin 966 tona çıktığını belirtti.

Normal yıllarda pancarın içindeki şeker (polar) oranı yüzde 16 civarında olurken, hava şartlarının iyi gitmesi nedeniyle geçen yıl bu oranın ortalama yüzde 17-18'e ulaştığını anlatan Aksu, pancar verimin yüksek çıkması ve polar oranını yüksekliği yüzünden fabrikaların, A kotalarının yaklaşık 200 bin ton üzerinde şeker üretmek durumunda kaldığını hatırlattı.

Bu yıl 1 Eylül'de başlayan 2010/2011 sezonunda, Temmuz'a kadar yapılan tahminlerde de yüksek verim ve polar verimi beklendiğini kaydeden Aksu, ancak Temmuz ve Ağustos'ta yaşanan aşırı sıcaklıkların, polar kaybına neden olduğunun belirlendiğini bildirdi. Türkiye genelinde yapılan tespitlerde, pancar polar veriminde 0,5-2 puan arasında düşüş olduğunun görüldüğünü anlatan Aksu, bunun, şeker üretiminde bir miktar düşüşe neden olacağını, ancak stoklar nedeniyle hiç bir sorun yaşanmayacağını tahmin ettiklerini söyledi. Pancar bedelleri yüzde 16 polar oranı dikkate alınarak ödeniyor. Polar oranının yüksekliğine bağlı olarak kg başına verilen bedel artıyor veya düşüyor.

''Polar kaybı dikkate alınarak fiyat verilsin"

Ankara Pancar Ekicileri Kooperatifi Yönetim Kurulu Başkanı Muhittin Bıyıkoğlu, şeker pancarı bitkisinin, gündüz sıcak, gece soğuk havayı istediğini, ancak bu yıl Temmuz ve Ağustos aylarında gecelerin de çok sıcak geçmesi nedeniyle bitkinin olumsuz etkilendiğini, şekere dönüşümün düştüğünü söyledi. Genelde yüzde 16 olan ortalama polar oranının bu yıl Türkiye genelinde 1-2 puan düştüğünü belirten Bıyıkoğlu, Şu bilgiyi verdi:

''Pancar, yüzde 16 polar oranına göre fiyatlandırılır. Geçen seneki şeker pancarının 115 lira olan ton fiyatını dikkate alırsak, polar oranı yüzde 17 olursa çiftçinin eline ton başına 122 lira, yüzde 18 polar oranında 129-130 lira geçti. Polar oranı yüzde 15'e düşünce çiftçinin eline geçen fiyat 108 liraya, yüzde 14 polar oranında 101 liraya düştü. Bu yıl polar oranının Türkiye genelinde 1-2 puan düştüğü belirlendi. Bu durumda, çiftçi, sattığı her bir ton şeker pancarında, geçen yılki 115 liralık fiyat dikkate alınırsa 7,2 lira zarar edecek.

Türkiye genelinde 15-16 milyon ton şeker pancarının fabrikalara satıldığı göz önüne alınırsa, çiftçinin cebine girecek para, polar oranındaki kayıba göre 115 milyon liradan 250 milyon liraya kadar azalabilecek. Çiftçinin, polardaki düşüşten kaynaklanan genel kaybı dikkate alınarak, bu yılki pancar alım fiyatlarının ona göre yüksek belirlenmesini, ayrıca enflasyondaki kaybın da dikkate alınmasını istiyoruz. Bu konuda ilgililerle görüştük ve talebimizin hükümete iletilmesini istedik. Çünkü bu, Türkiye genelindeki üreticilerin yaşadığı bir sorun.''

Bıyıkoğlu, aşırı sıcaklar nedeniyle bazı bölgelerde pancarda hastalık da görüldüğünü, ancak bunun verimi düşürmediğini söyledi. Türkiye Şeker Kurumunun verilerine göre, pancardaki polar oranı, 2008/2009 döneminde yüzde 16,62, 2009/2010 döneminde ise ortalama yüzde 17,25 oldu. Polar oranının düşmesi, 1 kg şeker elde edilmesi için işlenen pancar miktarının artması anlamına geliyor. Bu da aynı zamanda şekerin üretim maliyetinin artması demek.

Kastamonu'da pancar polar veriminin düşük çıkması

Kastamonu Şeker Fabrikası'nın pancar ekim alanlarında pancar üreten çiftçinin önceki yıllarda 15-16 çıkan şeker oranının bu yıl 2-3 puan düşmesi çiftçiyi şoka uğratırken, Şeker Fabrikası Müdürü Orhan Bahtiyar, sadece Kastamonu'da değil Türkiye genelinde pancar polar oranında bir düşüş olduğunu, bunun olumsuz hava şartlarından kaynaklandığını söyledi. Kastamonu Pancar Kooperatifi Başkanı Hikmet Çalık, pancar polarındaki düşüşü değerlendirirken, Yozgat ve Çorum'da da pancar polarında 3 puanlık bir düşüşün söz konusu olduğunu söyledi.

Bağımsız ve özel sektörün pancar işlediği fabrikaların laboratuvarlarında yeniden analiz yaptıracaklarını belirten Çalık, ''Ziraatçılardan, yarak leke hastalığı ve hava şartlarından dolayı şeker oranının düşük çıktığını öğrendik. Ancak konuyu araştırmaya devam ediyoruz. Şeker polar oranının düşük çıkması nedeniyle üretici pancar parasını yüzde 20-30 oranında az alacak. Maalesef şaşkınız ve şoktayız'' dedi.

Kastamonu bölgesindeki şeker pancarlarının şeker polar oranının yaklaşık 2-3 puanlık bir düşüş göstermesinin nedenini Kastamonu Ziraat Odası'nın da araştırmaya başladığını belirten Kastamonu Ziraat Odası Başkanı Nahit İğdirli, ''Hava muhalefeti ve yaprak leke hastalığından söz ediliyor. Durum böyleyse konuyu Ankara'ya taşıyacağız'' diye konuştu.

Muş şeker fabrikasındaki alım sorunu

TÜRKŞEKER'e bağlı Muş Şeker Fabrikası'nda, ''çiftçilerin pancarını satamadığı, uzun kuyruklar oluştuğu'' yönündeki haberleri de değerlendiren Aksu, şu bilgiyi verdi:
''Havaların yağışlı gitmesi nedeniyle pancarını söken çiftçi bir an önce fabrikaya teslim etmeye çalışıyor. Muş Fabrikası'nın günlük pancar işleme kapasitesi 3 bin 600 ton. Buna karşın, dün 7 bin 614 ton pancar alınmış ve 3 bin 900 ton işlenmiş. Fabrika sahasında da 34 bin ton pancar var.

Çiftçiler, bir an önce ürününü fabrikaya vermek istiyor. Ama bizim işleme ve alma kapasitemiz belli. Hepsi birden gelince uzun kuyruklar oluşuyor, sorun çıkıyor. Sözleşme yapılan bütün çiftçilerden sözleşme kapsamında ürün alınacak. Kapasiteye bağlı olarak çalışma süreleri içinde alım yapılıyor.''