Sınav değil Demir soruşturulacak

Ankara Cumhuriyet Başsavcıvekili Şadan Sakınan, iddialar üzerine yürütülen soruşturmayı tamamladı. Sakınan, soruşturma sonucunda ''kovuşturmaya yer olmadığına'' karar verdi.

Kararda, ''Başsavcılığımızca soruşturmaya konu suçlar nedeniyle takibi gerektirir herhangi bir suç unsuru bulunmadığından, olay nedeniyle kamu adına kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi'' denildi.

Ali Demir'e soruşturma izni

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, ''YGS'deki şifre'' iddialarına ilişkin soruşturmada verdiği ''kovuşturmaya yer olmadığı'' kararını, Ankara 7. İdare Mahkemesi'ne gönderdi.

Kararın açıklanmasının ardından, bir suretinin, özel kurye ile Ankara 7. İdare Mahkemesi'ne gönderildiği öğrenildi.

Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı açıklamasında yeterli özenin gösterilmediği, 'şifre'nin sadece basın kitapçığında geçerli olduğu, herhangi bir adaya bilgi ulaştığı yönünde bir tespit yapılamadığı ve takibe gerektirir bir suç unsuru bulunmadığı belirtildi.

Savcılığın açıklaması şöyle:

''Takipsizlik'' kararında, ''hiçbir adayın sınav esnasında şifre sisteminden faydalandığına yönelik bulgu tespit edilmediği'' belirtildi.

Kararda, 2011'e ait tüm sınavlara ilişkin soru kitapçıkları ve cevap anahtarları belgelerinin basım işlerinin ihaleyle Meteksan'a verildiği bildirildi.

ÖSYM'nin sınavlardaki kopya iddiaları nedeniyle bu yıl adaya özgü kitapçık sistemini benimsediği, ihale metninde bunun talep edildiği ve adaya özgü kitapçık sistemi için Meteksan'dan yazılım programı üretilmesinin şartnamede yer almaksızın sözlü olarak talep edildiği ifade edildi.

Mühendis yeni

Firmanın bu doğrultuda geçen yılın sonuna doğru ilanla bilgisayar mühendisi olarak çalışmak üzere eleman aldığı, alınan mühendisin geçen yılın temmuz ayında üniversiteden mezun olduğu, müracaatı üzerine 5 Aralık 2010'da firmada göreve başladığı ve tek başına adaya özgü kitapçık yazılımını geliştirdiği kaydedilen kararda, ancak bu yılki YGS'nin bu programla basılan kitapçıklarından 11 bin 757'sinin çift olarak, 45'inin üçer adet, 1 milyon 698 bin 275 kitapçığın tekil olarak basıldığına işaret edildi.

Her adaya özel kitapçık yok

Her adaya özel kitapçık hazırlanamadığı, dolayısıyla Meteksan tarafından yazılan ve aday bazlı kitapçık üretimini sağlayan programın olgunlaşmamış bir yazılım olduğu belirtilen kararda, 2011 yılı YGS için Meteksan firmasında kapalı dönem olarak adlandırılan ''dünyadan izole'' sınav sorularının ve cevap anahtarlarını hazırlayan ÖSYM'nin Test ve Araştırma Birimi (TAB) görevlilerinin (YGS, STS ve ÜDS için 14 görevli) ile basım işinde görev alacak Meteksan'ın yönetici ve elemanlarının hep birlikte 7 Mart 2011'den itibaren sınavın yapılıp bittiği 27 Mart 2011'e kadar matbaanın içerisinde kapalı dönemde kaldıkları kaydedildi.

Dışarıyla iletişim yok

Kapalı dönem başlangıcında binanın aramasının yapıldığı, dışarıyla her türlü irtibatın kesildiği, ardından bina kontrolünün görevliler ile emniyet görevlilerine verildiği, kapalı dönemde telefon, telsiz gibi her türlü elektronik aletin içeri sokulması ve kullanılmasının yasak olduğu, dışarıyla irtibatın kesildiği, tüm binanın sinyal karıştırıcıyla kontrol edildiği ifade edilen kararda, ÖSYM ve Meteksan görevlilerinin tüm sosyal ihtiyaçlarını binada karşıladığı, YGS-2011 sorularının basılma tarihinde aynı zamanda STS ve ÜDS soru kitapçıklarının da basıldığı kaydedildi.

Kapalı döneme giren ÖSYM TAB görevlilerinin farklı dijital ortamda getirdikleri branşlara ait sorular, soruların seçenekleri ve doğru cevapların Meteksan'da kurulu bilgisayar sistemine aktarıldığı, bu işlemde Meteksan görevlilerinin yer aldığı belirtilen kararda, bilgisayar sistemine aktarılan sorular ile cevaplarının bilgisayar sistemi üzerinde dijital baskıya aktarıldığı ve basım işleminin gerçekleştiği ifade edildi.

Master kitapçık 26 Mart'ta hazırlandı

Kapalı dönemin bitmesine bir gün kala 26 Mart 2011'de TAB görevlilerinin talebi üzerine master kitapçık ile basın kitapçığının Meteksan görevlilerince oluşturularak ÖSYM görevlilerine teslim edildiği bildirilen kararda, YGS-2011'in yapıldığı 27 Mart 2011 saat 12.00'den sonra kapalı dönemin ÖSYM Başkanı tarafından sona erdirilerek görevlilerin dışarı çıkmasına izin verildiği belirtildi.

"Yeterli özen gösterilmedi"

ÖSYM tarafından adaya özgü kitapçık basımına karar verilerek bu talebin ihaleyle Meteksan'a iletilmesine rağmen teknik şartnamede sadece adaya özgü kitapçık istendiği ancak adaya özgü kitapçığın nasıl üretileceği konusunda teknik detaylara yer verilmediği kaydedilen kararda, sözlü olarak Meteksan'dan bu talepte bulunulduğu, bu programın 2011 yılı YGS, ÜDS ve STS'de kullanıldığı ancak bu programın paket program haline gelmediği, geliştirilme aşamasında olduğu, profesyonel yazılım geliştirme süreçlerine uygun geliştirilmediği, geliştirilen kodun testinin yapılmadığı ifade edildi.

ÖSYM TAB çalışanları ile Meteksan yetkilileri arasında toplantılar yapılmasına rağmen ÖSYM Başkanlığının programın geliştirilme sürecinde gerekli denetimi yapmadıkları, yeterli dokümantasyon oluşturulmadığı, Meteksan tarafından ÖSYM görevlilerine programla ilgili yeterli brifing verilmediği, programın belirtilen ihtiyaca cevap verip veremeyeceği hususunda yeterli teknik inceleme ve değerlendirmenin yapılmadan uygulamasına geçildiği bildirilen kararda, ÖSYM tarafından da yazılımla ilgili resmi olarak eğitim ve dokümantasyon talebinde bulunulmadığı kaydedildi.

Kapalı dönemde ''YGS-2011'de adaya özgü tekil soru ve cevap kitapçığı bilgisayar programına yüklenirken yeterli özen gösterilmediği'' belirtilen kararda, şöyle denildi:
''Taraflar, beyanlarında soruların ve cevapların sisteme girilmesi işleminde kendilerinin sorumlu olmadığını belirtmişseler de veri girme işleminin Meteksan görevlileri ile ÖSYM TAB görevlileri tarafından yapıldığı kanaatine ulaşıldığı, kaldı ki veri girişi dijital ortamda Meteksan görevlileri tarafından yapılmış olsa dahi cevap setlerinin yerleşimi ve kitapçık oluşumunun bu amaçla Meteksan'da kapalı dönemde bulunan YGS Koordinatörü tarafından kontrol edilip varsa eksikliklerin tespit edilerek giderilmesi gerektiği halde bu işlemin yapılmadığı anlaşılmıştır.''

"Şifre sadece basın kitapçığında"

Kararın ''şifreleme iddialarının değerlendirilmesine'' ilişkin bölümünde şunlar kaydedildi:
''İlk olarak 2 Nisan 2011'de basında yer alan şifre yöntemi, şıklarda yer alan değerler küçükten büyüğe dizilip basın kitapçığındaki şıkların altına yerleştirildiğinde alt alta gelen aynı şıkkın doğru cevap olması olarak açıklanmaktadır. Artvin'deki bir avukat tarafından tespit edilen bu şifre yöntemi öncelikle incelenmiş olup bu durumun sadece basın kitapçığı için geçerli bir durum olduğu görülmüştür. Aday soru kitapçıkları incelendiğinde, varlığı iddia edilen bu şifrenin bu kitapçıklarda olmadığı, aday kitapçıklarında aynı metodolojinin uygulaması durumunda anlamsız sonuçlara götürdüğü tespit edilmiştir. Basın kitapçığında bu yöntemin uygulanabilmesinin sebebi, basın kitapçığının yapısı itibariyle hem aday kitapçıklarına hem de master kitapçığa benzememesidir. Basın kitapçığının üretilmesi aşamasında sınavın tüm gidişatından farklı üç farklı tercih yapıldığı görülmektedir.''

Bu tercihlerin master kitapçığın basına verilmemesi, sınavın tümündeki algoritmayla üretilen bir kitapçığın ve cevap anahtarının üretilmemesi ve basın kitapçığı sorularının ve doğru cevaplarının yerlerinin master kitapçıkla aynı olmasının sağlanarak yanlış cevapların yerlerinin değiştirilmesi olduğunun anlaşıldığı belirtilen kararda, ''Sınav ve sonraki süreçte yapılan incelemede Google istatistiklerinde sınavdan sonra bu iki konunun (mod-medyan) aranmasında artış olduğu görülmekle birlikte Google'ın arama istatistiklerini gösterdiği sayfasında bu yılın mart ayında mod-medyan konusunda kayda değer bir arama sayısı olmadığını, bu konudaki asıl artışın sınavla ilgili haberlerin medyada yer aldığı 3 Nisan 2011'de olduğu görüldü'' denildi.

"Herhangi bir adaya bilgi ulaştığı tespiti bulunmamaktadır"

Aday kitapçıklarına ait veriler incelendiğinde, matematik testine ait 40 sorudan sayısal değere sahip seçeneklere sahip 29 soruda kamuoyuna duyurulan şifreleme yönteminin uygulanabileceğinin soru kümesi olarak belirlendiği kaydedilen kararda, bu soruların master kitapçıktaki sıra numaralarına yer verildi.

Kalan 11 sorunun ise seçeneklerin sayısal değerler içermemesi nedeniyle şifre yöntemine uygun olmadığı belirtilen kararda, şunlar kaydedildi:
''Aday kitapçıklarında en büyük sayısal değere sahip şıkkın sağındaki şıkkın doğru cevap olduğu soru sayısının her kitapçık için 18 soru olduğu tespit edilmiştir. Herhangi bir aday kendisine verilen kitapçıkta eğer bu 29 soruda en büyük seçeneğin sağındaki seçeneği işaretler ise 18 doğru 11 yanlışa sahip olacaktır. Bu yöntemi uygulamak başarılı bir adayın lehine olmayacaktır. Bazı adaylara haksız avantaj sağlatmak için sınavdan önce 'En büyüğün sağındaki seçeneği işaretle' diye bir bilgi verilmiş bile olsa hangi aday kitapçığında hangi sorular için en büyük seçeneğin sağındaki seçeneğin doğru olduğu bilgisi bulunmamaktadır. Bu bilgi sınavın basımı için matbaaya kapalı döneme girilmesinden sonra basım aşamasında belirlenmektedir. Bu nedenle kapalı dönem olması nedeniyle bu bilginin herhangi bir adaya ulaştırıldığına dair tespit bulunmamaktadır.''

Kararda, en büyük değerli seçeneğin sağındaki seçenek işaretlenerek soruların tamamının doğru olarak yapılabileceği herhangi bir aday kitapçığının bulunmadığı bildirildi.

2 bin 52 adayın sonucunda düzeltme yapıldı

''YGS'de belirtilen şekilde adaya özgü kitapçık uygulamasına esas olarak cevap setlerinin yerleşiminde matematik testinin soruları programa girilirken sınav koordinatörünün programın ürettiği cevap şıkkı dönüşüm tablosunu gerektiği gibi değiştirmemek suretiyle bu şifrelemeye sebebiyet verildiği'' ifade edilen kararda, YGS sonuçlarının 5 Mayıs'ta açıklanmasının ardından sınava giren adaylardan hesaplamanın yanlış olduğuna dair itirazlar geldiği, bunun Meteksan'da basılan yedek kitapçıkların cevap anahtarlarının yanlış oluşturulmasından kaynaklandığı, ek raporun verildiği tarih itibariyle ÖSYM tarafından 2 bin 52 adayın sonucunda düzeltme yapıldığı belirtildi.

Kararda, tüm aday kitapçıklarında ve basın kitapçığında 18 soru için şifre olarak değerlendirilebilecek sorular bulunduğu, aday kitapçıklarında ilgili şifrenin tüm matematik sorularını kapsamadığı ve şifre olarak adlandırılan yönteme uyan soruların soru numarasının ve seçeneklerinin aday bazlı farklılık göstermesi ve bunun basım esnasında belirlenmesi nedeniyle bu yöntemin herhangi bir adaya sınavdan önce verildiğine dair hiçbir tespit bulunmadığı ifade edildi.

"Takibi gerektirir suç unsuru bulunmuyor"

''Hiçbir adayın sınav esnasında bu şifre sisteminden faydalandığına yönelik bir bulgu tespit edilmediği'' kaydedilen kararda, bilgisayar programında belirli bir adaya özgü kitapçık ve cevap seti hazırlama özelliği bulunmadığı belirtilerek, şöyle denildi:
''Kısaca, YGS-2011'de herhangi bir kopya ve sınav sonucunu ilgilendiren başka bir usulsüzlüğün tespit edilmediği, olayın ÖSYM, YGS koordinatörü ve Meteksan firması yetkililerinin kamuoyunun hassasiyeti ve sınavın güvenilirliği hususunda uygulama sırasında üzerlerine düşen dikkat ve özeni göstermeyerek adaya özgü kitapçık basımı için üretilen yazılım tamamlanmadan, üzerinde yeterli inceleme ve analiz yapılmadan, yazılımı paket program haline gelmeden kullanarak, bu kullanım esnasında soru cevap seçeneklerinin yerlerini değiştirmeyerek kamuoyunda şifre olarak adlandırılan formülasyona sebebiyet verdikleri, basın ve master kitapçığının oluşturulması aşamasında ise sınavda uygulanan adaya özgü kitapçık sisteminin kullanıldığı ancak aday kitapçıklarının oluşturulma sürecinden farklı olarak özel tercihlerde bulunulduğu ve bu tercihlere göre basın kitapçığında mod-medyan ve 'en büyük sayısal değere sahip şıkkın sağındaki cevap şıkkının doğru seçenek olması' diye adlandırılan iki farklı algoritmalı cevap şıklarının oluştuğu, ayrıca baskı hataları yapmak suretiyle kamuoyunda tartışmaya, sınav üzerinde şüphe oluşmasına ve sınav sonuçları üzerinde kaygı oluşturulmasına sebebiyet verdikleri kanaatine varılmışsa da başsavcılığımızca soruşturmaya konu suçlar nedeniyle takibi gerektirir suç unsuru bulunmadığından, olay nedeniyle kamu adına kovuşturmaya yer olmadığına karar verildi.''

Bir örneği YÖK Başkanlığına da gönderilen karara 15 gün içerisinde Sincan Ağır Ceza Mahkemesinde itiraz edilebileceği bildirildi.

Soruşturma iznini YÖK verecek

6114 sayılı Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun'a göre, ÖSYM Başkanı hakkında soruşturma izni kararı vermeye YÖK Genel Kurulu yetkili bulunuyor.

ÖSYM'nin 3 Mart 2011'de değiştirilen yeni kanununun ''cezai hükümleri'' içeren 10. maddesinin 8. fıkrasında, ''Bu kanun hükümlerine göre kamu görevlisi sayılan kişiler hakkında, görevleriyle bağlantılı olarak işledikleri iddia edilen suçlardan dolayı, 2 Aralık 1999 tarihli ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkında Kanun hükümlerine göre, soruşturma izni kararı vermeye ÖSYM Yönetim Kurulu; Yönetim Kurulu Başkan ve üyeleri hakkında ise Yükseköğretim Genel Kurulu yetkilidir'' hükmüne yer veriliyor.

Aynı kanunun 4. maddesinde de ÖSYM Başkanı'nın görev süresi dolmadan görevine son verilemeyeceği ancak atanmak için gerekli şartları taşımadığı ya da kaybettiğinin tespit edilmesi veya görevini yerine getiremeyeceğinin Yükseköğretim Genel Kurulu kararıyla tespit edilmesi ve resmi sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi halinde, Başkan'ın görev süresi dolmadan atandığı usule göre görevden alınabileceği kaydediliyor.

YÖK, devlet üniversitelerinde görev yapan profesör unvanına sahip öğretim üyeleri arasından üç aday belirleyerek Milli Eğitim Bakanlığına sunuyor. ÖSYM Başkanı, müşterek kararnameyle dört yıllığına Cumhurbaşkanı tarafından atanıyor.

Bu arada, YÖK Genel Kurulunun yarın toplanacağı ancak resmi gündeminde ÖSYM Başkanı'na soruşturma izni verilmesine ilişkin konu bulunmadığı öğrenildi. Genel Kurulda, geçen hafta tamamlanamayan konuların ele alınacağı kaydedildi.