Soma faciasının bilirkişi raporu mahkemeye sunuldu: Facia önlenebilirdi

Manisa'nın Soma İlçesi'nde 301 madencinin yaşamını yitirdiği faciadan 21 ay sonra, geçen Şubat ayında yapılan son bilirkişi incelemesinin raporu mahkemeye sunuldu. Raporda, facianın başlangıç nedeni olarak, 'Eski imalattan sızan gazlar ve içindeki metanın zarar görmüş bir kabloyla kısa devre yapması olarak' gösterildi.

Soma'da 13 Mayıs 2014 tarihinde meydana gelen faciada, 301 madenci yaşamını yitirdi. Facianın ardından başlatılan adli soruşturmada, 46 sanık, 'Olası kastla öldürme', 'Bilinçli taksirle birden fazla kişinin ölümü ile birlikte birden fazla kişinin yaralanmasına neden olma', 'Neticesi sebebiyle ağırlaşmış yaralama' suçlarından 301 kez, 2 yıldan 25 yıla kadar hapis cezası istemiyle Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanmaya başladı. Faciadan sonra bilirkişi heyetleri ve müfettişlerce ocakta 4 kez inceleme yapıldı. Bilirkişi heyetinin hazırladığı ve davanın iddianamesinin temelini de oluşturan rapora, hem sanıklar hem de avukatları yeterli bulmayıp tepki göstermişlerdi. Halen yargılanması süren davada, geçen Şubat ayında Mahkeme Başkanı Aytaç Ballı ve heyeti, oluşturulan bilirkişi heyeti ve tarafların avukatlarıyla, facianın yaşandığı ocakta, inceleme yaptı. Ocakta bu kez yapılacak olan incelemede, yangının ilk çıkış noktası olarak bilinen U 3 bölgesi ise ilk kez girilip araştırıldı.

İncelemeden sonra bilirkişi heyetine ilk olarak üç ay, sonrasında da bu süre uzatılıp 6 aya çıkartıldı. 11 kişiden oluşan bilirkişi heyeti, raporunu tamamlayıp bugün mahkemeye sundu.

BİLİRKİŞİ RAPORUNDAKİ İLK SONUÇ

Eldeki veriler eski imalattan gelen aralarında metanı da bulunduğu çeşitli gazların daha sonra kısa devre yapan kablolardan tutuştuğu belirlendi. Ortaya çıkan alevlerin de, madenin içindeki, kömür tozları, elektrik kabloları, ağaç tahkimatı, yağları ve plastik boruları yakmasıyla da, karbonmonoksit gazının ortaya çıktığı açıklandı. 

Diken'den Rıfat Doğan'ın haberine göre Manisa’nın Soma ilçesinde 301 madencinin ölümüne neden olan katliama ilişkin davanın bilirkişi raporunda Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan’ın sorumluluğunun bulunduğunu belirten bilirkişi uzmanları, “Yaşanan olayın bir faciaya dönüşmesi önlenebilirdi” dedi.

Raporda işletmenin yönetim kurulu üyeleri Can Gürkan ve Mustafa Yiğit’in sorumluluklarının bulunduğunun altı çizildi.

11 uzman tarafından hazırlanan 485 sayfalık raporun sonuç kısmında yer alan ‘Bu olayın bir faciaya dönüşmesi, aşağıdaki koşulların sağlanmasıyla önlenebilirdi’ başlıklı bölümünde şu ifadelere yer verildi:

1- Soma havzası, madenciliğin ve havza madenciliğinin temel ilkelerine göre yönetilseydi,

* Soma Kömür Havzası’nın T.K.İ tarafından yapılmış, çevreden merkeze (dönümlü) ve yukarıdan aşağıya çalışmaya esas alan bir genel planlanan (master Plan) olsaydı ve havzanın parselleyerek ihalelere çıkılması bu plana göre yapılsaydı ve hatta sahalar projeleri yapıldıktan sonra ihale edilseydi,

* Dolaysıyla, havzada rödavansla çalışan firmalar kesin sahalarını ve hedeflerini bölerek ve ona göre yatırım ve termin planlaması yaparak çalışabilirlerdi; madencilik faaliyetleri sürerken firmalara tahsis edilen sahalara yatay ve dikey koordinatlarında değişmeler yapılmak zorunda kalınmasaydı,

'FİRMA YÖNETİCİLERİ BASİRETLİ DAVRANMADI'

2- Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. aşağıdaki T.K.İ ve MİGEM tarafından zorlanabilseydi, ya da firma yöneticileri basiretli davranabilselerdi;

* Revize planlarda öngörülen ek/yeni nefeslik ve havalandırma tasarımlarını yaşama geçirilseydi, yeni vantilatör kurulsaydı, riskli havalandırma sistemiyle üretime devam edilmesine itibar edilmeseydi,

BİLİRKİŞİ RAPORU "ALIM GARANTİSİ ALBENİSİNE DİKKAT ÇEKTİ

* Üretilen kömür miktarı ne olursa olsun alım garantisinin albenisine kapılınmasaydı, hedefin üzerinde üretime ancak alt yapı iyileştirilmesi koşuluyla izin verilseydi,

* İşçilere Ferdi CO maskesi yerine, Oksijen maskesi (OFK) verilseydi,

OKSİJEN MASKESİ (OFK) KULLANIMI ZORUNLU TUTULMALIYDI

3- Olay tarihinde yürürlükte olan mevzuatta, olayla doğrudan ilgili olarak aşağıdaki hususlarındaki yetersizlikler olmasaydı:

* Acil durumlarda kaçış yollarının düzenlenmesi ile ilgili hükümlerde yetersizlikler olmasaydı,

* Damarların gazlılığının ve kendiliğinden yanmaya yatkınlığının bilimsel olarak ölçülmesi gibi koşullar bulunsaydı,

* Sensör tipleri, sayıları ve konumlarında açıklık olsaydı,

* Oksijen maskesi (OFK) kullanımı zorunlu tutulsaydı,

* Seri, hava giriş ve çıkışının aynı yola bağlı oluşu vb. riskli havalandırma şekillerini kısıtlayan kesin hükümler bulunsaydı yaşanan olayın bir faciaya dönüşmesi önlenebilirdi.

"ALP GÜRKAN'A DAVA AÇILMASI KAÇINILMAZ HALE GELDİ"

Bilirkişi heyetinin raporunu mağdur ailelerin avukatları da değerlendirdi. ÇHD Genel Başkanı Avukat Selçuk Kozağaçlı, 23 Ağustos'taki duruşmaya kapsamlı bir değerlendirmeyle geleceklerini vurgulayıp, “Son derece bilimsel, titiz ayrıntılı bir rapor olmuş. Kendisinden önceki raporlar her yönüyle değerlendirmiş, bu rapor, içerisinde eksi bulduğumuz, yeterince değinilmemiş yerler olmakla birlikte maden katliamını bilimsel olarak tarif etmiş. Sebepleri sorumluları ortaya koymuş. Kesinlikle facianın, öngörülebileceğini, önlenebileceğini tespit etmiş, 260'dan fazla işçinin hayatını kaybettiği U 3 bölgesiyle ilgili bizim tezlerimizi doğrular gerçekler ortaya çıktı. 260 kişinin üzerinde ölüm var S panosunda, 260 insan için olası kast var. Bizim bu görüşümüz doğrulandı. Ayrıca üretimi baskısı açık ve güzel tarif edilmiş. Üretim zorlaması tespit edilmiş" dedi. Selçuk Kozağaçlı ayrıca, rapor sonrasında Alp Gürkan hakkında da, dava açılmasının kaçınılmaz olduğunu ifade etti.

Manisa Barosu Başkanı Ali Arslan da, “Önceki rapordan çok farkı yok. Can Gürkan ve tutuklu sanıklar, bilirkişiler tarafından kusurlu görülmüş. Raporu inceledikten sonra biz de Alp Gürkan hakkında gerekli işlemleri yapacağız" dedi.

Can Gürkan'ın avukatı Kadir Çekin ise, "İlk incelememize göre olayın oluş biçimine katılmıyoruz. Ne kömür ne de metan yanması yoktur. duruşmada katılmama nedenlerimizi belgeleriyle ispatlayacağız. birinci raporu çürüttüğümüz gibi bunu da çürüteceğiz" dedi.

CAN GÜRKAN 'FETÖ' YAPTI, DEMİŞTİ

Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde yapılan son duruşmada Soma Kömürleri AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'ın sözleri damga vurmuştu. Gürkan, savunmasında "Ülkemiz PKK, DHKPC, FETÖ saldırısı altındadır. Bu örgütler Soma'yı da yapmışlardır" iddiasında bulunarak kendini aklamaya çalışmıştı.

Soma davasının bir sonraki duruşması 23 Ağustos’ta görülecek.