'Soykırım tanınmadıkça ilişkiler normalleşemez'

Senato'nun çalışma binalarından Russell'de düzenlenen törene katılan 20'yi aşkın Kongre üyesi, yaptıkları konuşmalarda, ABD Başkanı Barack Obama'dan ve Türk hükümetinden, 1915 olaylarını "soykırım" olarak tanımasını ve 1915 olaylarına dair Ermeni iddialarını içeren tasarının Kongre'den geçirilmesini istediler.

Bazı Kongre üyeleri, "1915 olayları nedeniyle Türkiye'nin Ermeni halkından özür dilemesi gerektiğini" öne sürerken, "Türkiye ile Ermenistan arasındaki ilişkilerin normalleşmesinin, Türkiye'nin 1915 olaylarını 'soykırım' olarak tanımadığı müddetçe mümkün olmadığını" iddia ettiler.

Kongre'deki Ermeni lobisinin önemli isimlerinden Demokrat Parti California milletvekili Adam Schiff, törendeki konuşmasında, ABD Başkanı Obama'ya, 24 Nisan'da yapacağı açıklamada 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelemesini isteyen bir mektup gönderdiğini açıklayarak, törene katılanlara mektubunu okudu.

Mektubunda, Obama'nın başkan olmadan önce 1915 olayları için "soykırım" dediğini hatırlatan Schiff, şöyle devam etti:

"Maalesef, hem geçen yıl, hem de 2009 yılında, 1915 olayları için 'soykırım' nitelemesini kullanmadınız. Belki de Amerikan yönetiminden bazı yetkililer, 'soykırımı' tanımayı geciktirerek, ABD'nin Türkiye ile Ermenistan arasında olası bir uzlaşıyı hızlandırabileceğini düşündü. Şimdi çok açık ki, protokol süreci, Amerikan yönetiminin 'soykırım' ifadesini kullanmasını engellemek ve Ermeni tasarısının Kongre'de görüşülmesinin önüne geçmek için Ankara tarafından yapılmış hesaplı bir hareketti. Şimdi gerçekler ortaya çıktığına göre, sizi 2008 yılında güçlü biçimde savunduğunuz net pozisyona geri dönmeye çağırıyorum".

Temsilciler Meclisi'nin önde gelen Demokrat üyelerinden biri olan ve bir önceki Kongre döneminde Meclis'te Demokrat Çoğunluk Liderliği görevini yürüten Steny Hoyer da "bu gece insanlık tarihinin trajik bir dönemini andıklarını" belirtti.

Konuşmasında, dönemin Amerikan Konsolosunun 1915 yılı olaylarıyla ilgili kaleme aldığı bir diplomatik yazışmasından bölümler okuyan Hoyer, 1915 olaylarının etkilerinin hala hissedildiğini öne sürerek, "Bu, dünün meselesi değil, bugünün meselesi" dedi. Hoyer, "Ermeni tasarısının Kongre'de kabul edilmesi için son ana kadar çalışmaya devam edeceğini" söyledi.

Temsilciler Meclisi Dış İlişkiler Komitesi'nin kıdemli üyesi olan ve bir önceki Kongre döneminde komitenin başkanlığını yapan Demokrat Parti California milletvekili Howard Berman da "1915 olaylarına dair Ermeni iddialarının ABD Kongresi'nde tanınması için tüm gücüyle çalışmayı sürdüreceğinin" sözünü vererek, "bugüne kadar bu hedefin başarılamamış olmasından duyduğu hayal kırıklığının kendisinin bu yöndeki azmini etkilemeyeceğini" kaydetti.

Berman, "bazı ülkelerin, Türkiye'nin jeopolitik öneminden dolayı, gerçekleri bilseler de bunları açıkça kabul etmeyi reddettiklerini" öne sürerek, "Gerçekleri kabul etmek, aklın gereğidir" diye konuştu. Berman, "Türkiye'nin bir gün gerçeği kabul edeceğine inanıyorum. Ancak şu anki reddi, ABD yönetimine Türkiye'ye uyması için gerekçe sunmuyor" dedi.

Törende konuşan Ermeni yanlısı Senatör Robert Menendez de ABD Dışişleri Bakanlığı arşivlerinde 1915 olaylarının "soykırım" olduğunu ortaya koyan birçok belgenin bulunduğunu iddia etti.

Menendez, 1915 olaylarını "soykırım" olarak tanımayan büyükelçi adaylarının atamalarına, görevlerine başlayabilmeleri için geçmeleri gereken Senato'daki onay sürecinde engel koymaya devam edeceğini de vurguladı.

Törende, Ermenistan'ın Washington Büyükelçisi Tatul Markaryan da bir konuşma yaptı.