Suriye oyununda Türkiye'nin hamlesi

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin Suriye konulu toplantısı Rusya'nın veto tehdidiyle çıkmaza girdi. Arap Birliği tarafından hazırlanan ve Güvenlik Konseyi'ne sunulan taslak tasarı Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın tüm yetkilerini yardımcısına devretmesi ve kurulacak geçiş hükümetiyle bütünüyle işbirliği yapma çağrısı yapıyor. Taslakta Suriye'ye askeri müdahale yapılacağına yönelik açık bir madde bulunmamasına karşın Suriye'nin karardaki maddelere 15 gün içinde uymaması halinde Arap Birliği ülkeleri ile danışma içinde “daha başka önlemlerin” alınacağı maddesi var.

Taslak karardaki bu iki unsur Rusya'nın Suriye kararıyla ilgili veto kartını göstermesine yetti. BM Güvenlik Konseyi'nin Libya kararının ardından gerçekleşen NATO'nun askeri müdahalesinden büyük rahatsızlık duyan Rusya, Suriye'de de aynı olayın olmasını engelleme çabası içinde. Rusya'nın Ortadoğu'daki sayılı mütefiklerinden biri olan Suriye ayrıca Rusya'dan milyarlarca dolarlık silah satın alan ve Moskova'ya kendi sınırları içinde askeri üs sağlayan bir ülke.

Rusya'nın endişelerini gören ABD ise Suriye'nin “Libya olmayacağını” savunuyor. ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton BM Güvenlik Konseyi'nde yaptığı konuşmada “Suriye'de askeri müdahale niyeti yok. Bu sorun barışçıl şekilde çözümlenmeli” mesajı verse de Moskova henüz ikna olmuş değil. Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov BM toplantılarına katılmadığı gibi Clinton'un telefonlarına da çıkmıyor. Rusya BM'nin karar taslağının Suriye'de “bir rejim değişikliği” anlamına geldiği kanısında. Lavrov "Rusya'nın politikası insanları istifaya çağırmak değildir. Hükümet güçlerinin sivillere karşı güç kullanmasını elbette kınıyoruz. Ancak aynı şekilde silahlı grupların hükümet güçlerine saldırmalarını da aynı şekilde kınıyoruz" mesajını verdi.


Tehlikeli Olasılıklar

BM'de Suriye ile ilgili pazarlıklar kapalı kapılar ardında sürecek. Ancak Rusya'nın karar tasarısına muhalefetini kaldırması şu an için olası görünmüyor. Çin'in de Rusya'yı takip ederek Suriye tasarısını veto etmesi güçlü bir olasılık.

Bölgeyi ve özellikle de Türkiye'yi bundan sonraki süreç yakından ilgilendiriyor. Kimi gözlemciler Suriye'ye “askeri müdahaleye” açık bir atıf olmadan “uluslararası barış gücünün” ülkeye girmesinin ya da Suriye'nin Türkiye ve Ürdün sınırlarında “tampon bölgeler” yaratılmasının önünü açan bir karar tasarısının desteklenebileceği görüşünü savunuyor.

Bazı uzmanlar ise BM'nin herhangi bir karar tasarısı çıkaramamasının bölgesel ve küresel güçlerin Suriye içindeki farklı fraksiyonlar üzerinde bahis oynayarak bir çeşit “taşeronlar savaşına” yol açabileceğini ileri sürüyor. Bu görüşe göre bu durum bölgede bir Soğuk Savaş yaratabilir.

BM Güvenlik Konseyi'nin İran'a yaptırım getiren 2010'daki kararını reddeden ve Batılı devletlerle ayrı düşen Türkiye, Suriye konusunda açık bir biçimde Batı yanlısı bir tutum içinde. Türkiye Suriye'deki insan haklarını koruma ilkesi gerekçesiyle bu tutumu aldığını savunsa da komşu ülkelere yönelik çelişkili politikaları gözden kaçmıyor. Böylesine kritik bir ortamda BM kararı olsa da olmasa da Ankara Suriye politikasını çok dikkatli biçimde formüle etmeli. Başka bir deyişle bölgede liderlik yarışına hevesli ve atılgan bir Türkiye kendisini sıcak ya da soğuk bir savaşın tarafı olarak bulmaktan kaçınmalı.