Tek çocuklu dev

Gezi geçen ay ev hapsinden kaçıp ABD’nin Pekin Büyükelçiliği’ne sığınan ve daha sonra hastaneye götürülen Çinli aktivisit Chen Guangcheng’in geleceğini de yakından ilgilendiriyor.  Guangcheng Çin’in “Tek çocuk politikası” gereği zorunlu kürtaj ve kısırlaştırma karşıtı bir muhalif. Görme engelli aktivist dört yıllık hapis cezasının ardından 2010’da ev hapsine mahkum edilmişti.

Çin’in tek çocuk politikası Çin halkı için son derece hassas bir konu. 1979 yılında getirilen bu politikaya göre aileler tek çocuk yapmaya zorlanıyor ya da ikinci çocuk için çok büyük cezalar ödemek zorunda bırakılıyorlar. Bu da kayıtlara geçirilmeyen, yetkililerden saklanan veya başkalarına verilen milyonlarca çocuk demek. Bu politikanın Çin nüfusu üzerinde dramatik etkileri var. 1960’lı yıllarda Çinli bir aile ortalama 6 çocuk sahibiyken bu sayı bugün 1.5 çocuk düzeyinde. Yetkililer nüfusta 400 milyonluk bir artışı engellediği için bu politikanın işe yaradığını savunuyorlar. Çin nüfusunun 2030’dan önce 1.4 milyar kişi olması bekleniyor.

Bu politikayı uygulayan Ulusal Nüfus ve Aile Planlama Komisyonu halk üzerinde sert tutumlarıyla tanınıyor. Etnik azınlık gruplarının birkaç çocuk yapma hakkı bulunmasına karşın Çin halkının üçte ikisi bu politikanın kurbanı. Eğer aile planlamasını aşarak daha fazla çocuk yapmaya niyetlenenler olursa yetkililer kapılarına gelerek ya ceza kesiyorlar ya da kürtaj yaptırmaları için büyük baskılar uyguluyorlar. Komisyon ayrıca halk üzerinde korku yaratacak sloganlar da kullanıyor. Son bir karara göre “İkinci bir çocuk yapmanıza izin vermektense rahminizi kazırız” gibi sloganların yerine daha yumuşak mesajlar verilecekmiş.

Tüm bu baskılara karşın uzmanlar Çin nüfusunun büyük bir hızla yaşlandığını ve yerine yeni kuşağın yetişmediği uyarısını yapıyorlar. Çin’de çalışan nüfusunun 2013’te 1 milyar kişiye ulaşması ardından düşmeye başlaması sözkonusu. ABD ve Avrupa’nın yaşlı toplum olması için 100 yıl geçmesi gerekirken Çin’de bunun 40 yıl içinde gerçekleşeceği uyarıları var.

Kimi Çinli aileler ise “parası neyse veririz” yaklaşmıyla ikinci çocuk yapıp 30 bin yuan (yaklaşık 4800 dolar) ödemeyi kabul ediyor. Bu sayı beyaz yakalı bir işçinin bir yıllık maaşı demek. Çin hükümetinin baskıcı politikalarına karşı mücadele eden Guangcheng gibi aktivistlerin uluslararası alanda daha fazla desteklenmesi gerekli. ABD bir kez daha siyasi ve ekonomik çıkarları ile evrensel özgürlükleri koruma arasında sıkışıp kalmış görünüyor.