Telefon dinlemede geriye dönüş

AKP hükümeti, yargı ve emniyette cemaate yönelik tasfiye operasyonunun ardından 17-25 Aralık sürecinde getirdiği düzenlemelerden geri dönüyor. 8 ay önce “özel yetkili mahkemelerin kaldırılması” gerekçesiyle TBMM’den çıkarılan 5. yargı paketiyle telefon dinleme, malvarlığına el koyma ve yakalamayı zorlaştıran AKP, 8 aylık süreçte yargıyı yeniden biçimlendirdi, Adalet Akademesi’ndeki yapıyı tasfiye etti. 17-25 Aralık soruşturmalarının savcıları değiştirildi, ardından takipsizlik kararları gelmeye başladı. 5. yargı paketindeki düzenlemelere ihtiyacı kalmayan AKP, şimdi kendi operasyonlarını daha kolay yapabilmek için eskiye dönüyor.

AKP’nin dinleme, malvarlığına el koyma, yakalama, teknik takip, savunma hakkı konularında hukuk sistemini oyuncak haline getirdiği düzenlemeler şöyle: Şüpheli ve sanıkla ilgili arama 4 Şubat 2014 tarihinde TBMM’de kabul edilen 5. yargı paketiyle şüphelinin üstü, eşyası, konutu ve işyerinin aranmasında “makul şüphe” ibaresi yerine “somut delillere dayalı kuvvetli şüphe” ifadesi getirildi. Böylece özellikle bakan çocukları, Rıza Sarraf örneklerinde olduğu gibi kişilerin evlerinde savcıların makul şüpheye dayanarak arama yapmasının önüne geçildi. Şimdi ise yeniden “makul şüphe” kriterine dönülüyor.

Mal varlığına el koyma

5. yargı paketiyle kişilerin mal varlığına el koymada “somut delil” kriteri ile BDDK, SPK, MASAK, Hazine Müsteşarlığı, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’ndan rapor alınması koşulu getirildi. 17 Aralık sürecinde Sarraf’ın malvarlığına tedbir konulmuştu. Yeni yasa önerisiyle bu kriterler korunmakla birlikte “anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine karşı suçlar” el koyma kapsamına alınıyor. Böylece, hükümete karşı suç işlendiği gerekçesiyle açılacak soruşturma ve kovuşturmalarda kişilerin malvarlığına el konabilecek.

Savunma hakkı duruma göre 5. yargı paketiyle avukatların dosya içeriğini istediği gibi inceleyebilmesi öngörüldü. Savcı ya da sulh ceza hakiminin dosya içeriğinin incelenmesi ve belgelerden örnek almasını kısıtlama yetkisi kaldırıldı. Yasa önerisiyle ise 5. yargı paketiyle kaldırılan kısıtlamalar yeniden getiriliyor.

Akademiye yetki iadesi

Yeni HSYK Yasası’yla Türkiye Adalet Akademisi’nin bazı yetkileri HSYK’ye verildi. Bu yasanın ardından akademi yeniden biçimlendirildi. Yasa önerisiyle, daha önce akademiden alınan bazı yetkiler yeniden geri veriliyor.

Telefon dinlemede geriye dönüş

5. yargı paketiyle telefon dinleme kararı verilebilmesi için “tek hâkim” yerine 3 hâkimin karar vermesi kriteri getirildi. Böylece 17 Aralık öncesinde olduğu gibi bakanlar, çocukları, bürokratlar ve işadamlarının tek hâkim kararıyla dinlenmesi engellenmiş oldu. Yasa önerisiyle ise yeniden tek hâkim kriterine dönülürken, dinlemeye gerekçe olacak suçlar arasına “devletin güvenliğine karşı işlenen suçlar (devletin birliğini ve ülke bütünlüğünü bozmak, düşmanla işbirliği yapmak, devlete karşı savaşa tahrik, temel milli yararlara karşı hareket, yabancı devlet aleyhine asker toplama, askeri tesisleri tahrip ve düşman askeri hareketleri yararına anlaşma, düşman devlete maddi ve mali yardım) ile anayasal düzene ve düzenin işleyişine karşı suçlar (anayasayı ihlal, yasama organına karşı suç, hükümete karşı silahlı isyan, bu suçlar için örgüt kurma)” da ekleniyor.